Het mekka voor een tolk
zondag 22 juli
Van te voren heb ik de kaart van Germersheim goed bestudeerd. Na een ontbijtje op het balkon loop ik naar An der Hochschule. Dat is de straat waar de universiteit zit in een voormalige kazerne, uitgebreid met nieuwbouw op de binnenplaats. Volgens een docent zou het tien minuten lopen zijn, maar ik trek er voor de zekerheid een half uur voor uit. De waarheid ligt ergens in het midden, maar het is lopend in ieder geval goed te doen. 
Samen met een Chinese dame, die ik gisteren al op het station heb gesproken, wachten we tot we Audimax in kunnen, een soort hoorzaal waar voor iedere stoel een verrijdbare tafel staat en achterin tolkencabines zijn. Er kunnen 200 mensen in de zaal. Er zitten er 90. Deze 90 studenten hebben samen 18 nationaliteiten en zullen drie verschillende opleidingen gaan volgen. De groepen uit Rusland, China, Polen en Italië zijn het grootst. De deelneemster, die het verst weg komt, komt uit Argentinië. Na een inleidend praatje, wat voor mensen, die de brochure hebben gelezen vooral herhaling is, worden we op basis van onze achternaam in vier groepen verdeeld. Ik kom terecht in groep rood en loop de rest van de dag met een rode stip op mijn badge rond. Er zijn vier groepen en ze krijgen allemaal een programma uit vier onderdelen voorgeschoteld, alleen de volgorde is anders. Mijn groep begint met een schrijfopdracht, een krantenartikel. Daarna krijgen we een rondleiding over het universiteitsterrein en dan volgt nog een grammaticatoets op de computer en een luistertoets. Bij de grammaticatoets haal ik 71%. Wat ik gemaakt had, is dik in orde, maar ik heb het niet binnen de gestelde tijd af. Bij luisteren krijg je de score niet te zien, helaas. Helaas, want ik heb op het laatste moment antwoorden gewisseld en dat is meestal niet zo’n beste tactiek. Dit heb ik gelukkig wel op tijd af. Bij de grammaticatoets worstelde ik met het toetsenbord. Het is een Duits toetsenbord en ik typ blind, dus dan moet je steeds corrigeren. Hoe het ook zij, morgen volgt de uitslag. Dan is er lunch in de mensa. Maaltijden betaal je via een automaat á la Mac Donalds en drankjes reken je contant af. Het klinkt een beetje krom en is extra ingewikkeld als de automaat op een been blijkt te lopen. Je kunt niet bestellen voor je je Schein hebt ingeleverd. Ik ga niet klagen, soep, Geschnitzeltes met salade en een dessert (pruimenmoes?) en een kop koffie voor 3,50 Euro. De pauze is lang. Je hebt ruim de tijd om in het stadje te gaan kijken, maar ik zoek de schaduw van een park op, want het is bloedheet (30 graden). Het laatste college is een inleiding in het tolken, gegeven door een dame uit Warschau. Er wordt verteld over de verschillende soorten tolken (gerechtstolk, onderhandelingstolk, conferentietolk, relaistolk, retourtolk enz.). Daarna krijgen we onze eerste oefeningen en die worden gevisualiseerd met rollenspelen. Ik luister alleen nog maar als ik zie dat iedereen om mij heen een speciaal bloknootje heeft en daar diagonaal op noteert. Na afloop ren ik meteen naar de winkel, maar ik slaag niet. In de loop van de dag wordt er van alles geregeld: je huur betalen (350 Euro plus borg), fietsverhuur (30 Euro plus borg, maar er zijn wel te weinig fietsen), spreekuur van de cursusleiding enz. Het programma wordt ’s avonds om acht uur vervolg in Germania, een biertuin tegenover de kerk. Het is de bedoeling dat we verbroederen, maar iedereen zoekt angstvallig contact met mensen, die dezelfde moerstaal hebben. Alleen tussen Oekraïne en Rusland lijkt een uitwisseling te ontstaan. Ik ben de enige uit Nederland en vindt via een mevrouw uit Genua aansluiting bij de Italiaanse groep. Is mijn Italiaans toch nog ergens goed voor. 
dinsdag 24 juli Volgens rooster heb ik eerst Verhandlungsdolmetschen = consecutief tolken. Daarbij zit de tolk tussen de twee partijen. Dit heet een neutrale positie te zijn. Je mag meeschrijven, maar meestal red je alleen de namen en de getallen. Dit programmaonderdeel duurt anderhalf uur. Ik ben ingedeeld in de groep Engelstaligen omdat er te weinig Nederlandse deelnemers zijn voor een eigen groep. We spelen een situatie na, waarin een Amerikaan bij een Duitse makelaar terecht komt en in het gesprek moeten allerlei cultuurverschillen overbrugd worden. Ik mag het spits afbijten, stomweg omdat ik in de hoek van het lokaal ben gaan zitten, want daar zat een stopcontact voor mijn laptop. Mijn volgende les is volgens rooster een vertaalcollege Duits-Engels. Vorige week heb ik een verzoek ingediend om in de Poolse groep ingedeeld te worden. Daar heb ik in principe groen licht voor gekregen, maar ik moet eerst in gesprek met de Poolse docente en dat lukt pas in de pauze. Ze snapt meteen wat ik wil en ziet de meerwaarde voor mij. Ik mag aanschuiven. Het resultaat is wel dat ik nog een college Verhandlungsdolmetschen krijg, want het rooster van de Poolse groep loopt precies contra aan die van de Engelse groep. De tekst, die ’s morgens behandeld is, krijg ik mee naar huis en vertaal ik ’s avonds braaf alsnog. Het college consecutief tolken Pools-Duits kan ik goed volgen. Er zijn twee docentes, 9 deelnemers, waarvan twee heren en “ik” zei de gek. Naar aanleiding van de rollenspelen worden de aanspreektitels behandeld. In het Pools kan je mevrouw combineren met een voornaam. In het Duits moet in plaats van de voornaam een achternaam gebruikt worden en er blijkt een knelpunt te zitten bij de modale werkwoorden. Deze colleges gaan mij veel meer brengen dan de Engelse colleges! Nadat ik met een Taiwanese mevrouw in de mensa een spaghetti-maaltijd naar binnen heb gewerkt (Paniek, de automaat voor de maaltijdmunten is defect!) begint het middagprogramma. We hebben werkcolleges. Daar moesten we ons voor vertrek al op inschrijven. Je kon kiezen uit vier mogelijkheden: toeristisch vertalen, praktijk van het tolken, documenten vertalen en ondertitelen. De vijfde, notitietechnieken zat al vol, voor ik door had dat je je hier voor in moest schrijven. Ik vind het college niet echt spannend. Hoe verwerf je een opdracht, welke informatie heb je vooraf nodig. Dat soort dingen. Uiteindelijk schrijven we in een groepje – met een Poolse, een Indiase en een Tsjechische deelneemster – een offerte. Bijeenkomst twee gaat over glossaria schrijven en bijeenkomst drie over de rekening opstellen. Ik had iets anders verwacht en ga kijken of ik nog over kan naar ondertitelen. Om vier uur is er een wandeling van ruim een uur door Germersheim. Ik loop met mijn laptop te sjouwen. Dat zie ik niet echt zitten. Eventueel kan ik hem in een kluisje van de bibliotheek achter laten. Je mag namelijk niet met rugzakken e.d. de bibliotheek in. Ik wil het risico niet lopen om ’s avonds zonder laptop te zitten. De bibliotheek sluit ’s avonds. Het alternatief, volgende week met de volgende groep meegaan, lijkt me geschikter. De Chinese dame, waarmee ik me samen had ingeschreven volgt mijn voorbeeld, maar dan vanwege de hitte. woensdag 25 juli Het eerste vak dat vandaag, woensdag op het rooster staat is vocabulaire, woordenschat. Er zijn vier niveaugroepen. Eerst had ik hem een beetje zitten omdat ik niet bij de native speakers ben ingedeeld, maar als ik er eenmaal zit, vind ik het wel even goed om niet de hele week op mijn tenen te moeten lopen. We krijgen een bestaand verslag van de CETA, waar woorden uit verwijderd zijn en waar we weer een lopende tekst van moeten maken. CETA is een internationale organisatie, die de internationale belangen van gemeentelijke overheden behartigt. Nu de gemeentes privatiseren en bedrijven maatschappelijke verantwoordelijkheden nemen is er een hellend vlak ontstaan. Het raakvlak is het thema. De tekst is in vieren gedeeld. Telkens moet je eerst zelfstandig de woorden bedenken en dan in een klein groepje bespreken. De Tsjechische Dame zit weer in mijn groepje en Agnieszka, een Pools meisje. Omdat ik wat ouder ben, moet ik mezelf even inhouden, zodat ik niet de leiding naar me toe trek. De derde stap is dat de docente de originele tekst voorleest, waarbij we telkens vooraf mogen roepen wat er zou kunnen staan. Een soort klassikaal raadspel, dat zich vooral richt op vaste uitdrukkingen en het voorzetselvoorwerp. Dat kweekt een saamhorigheid en een goede sfeer. Dat is ook wel nodig, omdat in het begin, toen er wat laatkomers waren de docente telkens opnieuw met uitleggen begon . Dat was irritant, want we waren inmiddels geconcentreerd bezig en het stoorde. Hier staat ook geen echte docente voor de klas, maar een ervaren tolk Duits- Tsjechisch. In het tweede blok gaan we een Duitse tekst in het Pools vertalen. Om zeker te weten dat ik in de Poolse groep mee kan komen heb ik de tekst gisteravond al volledig vertaald (3x A4). Eigenlijk ben ik verbaasd hoeveel ik hetzelfde heb als de andere deelnemers. Met Richard heb ik per mail een boom opgezet over Praag. Als je naar Praag gaat zeg je do Pragi, maar als je het over de wijk Praag hebt in bijvoorbeeld Krakau of Warschau gebruik je ter onderscheid een ander voorzetsel. Richard kwam met de suggestie na Prage (met haakje). Het bleek po Prage te zijn. Voor vertrek heb ik mijn toetsenbord op Pools gezet, maar het werkt niet hetzelfde als op mijn vorige computer. Ik moet nog even puzzelen. De docente zoemt in op twee aspecten. Het eerste is de perspectiefwissel. Als in een Duitse tekst de Duits-Poolse betrekkingen worden genoemd, dan wordt dat in de vertaling de Pools-Duitse betrekkingen. Verder bespreken we, hoe je bij een vertaling rekening houdt met de gevoelens van je publiek. Een deel van de tekst gaat over Auschwitz. Tot mijn verbazing wordt de naam niet vertaald. Argument: zo behoud je het historisch perspectief. Weer wat geleerd. 
Tolken bereiden hun vertalingen voor door vooraf een glossarium (woordenlijst) over het thema van het gesprek op te stellen. We rijden met twee bussen naar Speyer, waar de voorzitter van het instituut ons rondleidt in en rond de Dom en een klooster, waar de Poolse Paus een Joodse, die is overgestapt naar het katholieke geloof, heilig heeft verklaard. Zo krijgen we een portie religieuze woorden naar binnen gelepeld, maar ook getallen. Waarom is de Dom 134 meter lang? Dat komt overeen met 333 voet en die drie verwijst naar de heilige drie-eenheid om maar iets te noemen. Ik doorkruis daarna Speyer samen met de Bulgaarse Greta. We verzamelen om zes uur weer in de Biergarten op de DOMplatz. Dom is afgeleid van het latijnse woord Domus, het Duitse woord is Munster (herken je het), afgeleid van Minastrum, een plek waar monniken woonden. De Argentijnse deelneemster en ik hebben allebei geen zin in weer bier. We strijken op het naastgelegen terras neer voor een ijskoffie. 
Speyer heeft ook iets te maken met de vliegtuigindustrie en daar is een spannend museum aan geweid, maar daar kom ik pas achter als we weer in de bus zitten. Jammer. donderdag 26 juli Gisteravond heb ik tot laat aan de voorbereiding van een vertaling Duits-Pools zitten werken. Het was twee uur voor ik mijn luikjes dicht deed. Het was een soort persbericht van de AIIC (Association International des interpreteurs de conference). De dag ervoor had ik er beter afgebracht. Ik liep nogal vast op vaste uitdrukkingen zoals w cztery oczy (onder vier ogen) en miedzy wierszami czytac. (tussen de regels doorlezen). Die eerste uitdrukking mag je bijvoorbeeld alleen in informele situaties gebruiken. Het schijnt iets intiems te suggereren. Anders houd je het gewoon op dwie osoby (twee mensen). De onderwerpen vandaag waren, hoe vrij mag je zijn bij het vertalen van een titel en wat doe je met woorden, die in een andere taal niet voorkomen. Nederland is bijvoorbeeld berucht om het woord poffertjes. En Polen heeft het woord rodzensto. Wij kunnen dat alleen maar omschrijven met broers en zussen. Voor het college vertalen hadden we een college over de theorie van het vertalen op het programma staan. Ik heb toen ik 18 was vertaalkunde Duits-Italiaans gestudeerd, maar er bleek – uiteraard – veel veranderd. We zoomden in op de Skopostheorie (Wie is je doelgroep? en het translatorisch handelen. Dat betekent zoveel als de tolk mag assertief handelen. Dat is wel een heel groot contrast ! Het grappige was dat als een van de bedenkers van deze theorie Hans Vermeer werd genoemd. Daar heb ik vroeger nog les van gehad. Daarom pakte ik mijn telefoon en maakte ik een foto van het bord, maar ik kreeg een hele felle reactie van de docente: “niet fotograferen”. Dat vind ik prima en ik wil het zelf ook niet in de klas en ze had het tijdens haar eerste college ook gemeld. Maar in het het kwartier ervoor hadden zeker zeven mensen al een foto gemaakt. Daar werd niets van gezegd. Ik voelde me echt even klein. Het derde college ging over televisie. Het werd gecombineerd met een inleiding in de politiek en de ontwikkelingen op het gebied van vluchtelingen. Daarbij kwam ook het vertalen van spreekwoorden aan de orde. Ik realiseerde me dat ik nauwelijks Poolse spreekwoorden ken. Daarna zouden we dansles krijgen en zo meteen onze woordenschat op dit gebied vergroten. De instructeur zat tijdens de lunchpauze nog in de Mensa, maar toch werd het uit het rooster geschrapt. Jammer. Ik had er speciaal andere schoenen voor meegenomen. In plaats daarvan ben ik maar boodschappen gaan doen. Ik leef nog steeds van de boodschappen, die ik uit Nederland had meegenomen, maar ik had nog maar twee sneden brood en twee mandarijnen. Bovendien had ik een enorme trek in verse melk. Het leuke aan boodschappen doen in het buitenland is artikelen kopen, die je bij ons niet kan krijgen: sinaasappeljam met cacao, kersenjam met amandelen en negerzoenen met citroensmaak. Geen haar op mijn hoofd, die er aan dacht om dat in de winkel achter te laten. Misschien vonden ze dat er genoeg dansplezier in het rooster van deze week stond, want vanavond staat er een disco op het programma. Ik geloof het wel en ben niet van de partij. Ik kijk of mijn auto nog start en rijd zeven kilometer naar Bellheim. Daar is het dichtstbijzijnde openluchtzwembad. Wat een zaligheid. Om te beginnen staan er op het grasveld overal grote parasols en langs de rand van het bad staan rijen ligstoelen en hoe druk het ook is, je kan gewoon nog een plaatsje vinden. Sommige stoelen – in de buurt van het peuterbadje - zijn zelfs overkapt. Er zijn vier bassins, waarvan een vijftigmeterbad. Er is zoveel plaats dat je gewoon nog baantjes kan zwemmen. En voor al deze luxe moest ik de onoverkoombare prijs van 2 Euro 20 neertellen. Ongelofelijk, toch? 
vrijdag 27 juli Vanochtend begon met een het college vertalen. We waagden ons aan reclame-teksten en ik mocht tot twee keer toe mijn oplossing voorlezen. Even schrok ik, toen de docente niet begreep wat ik zij, maar alle leerlingen snapten het, dus het zal wel door de afstand gekomen zijn. Het was een tekst vol woordspelingen, over de energiemarkt, die zich knap lastig lieten vertalen. Gisteren moesten we ook al de dubbelzinnigheden uit een satirisch liedje filteren en vertalen. Dat was een hele kluif! Ik had ook een personeelsadvertentie voorbereid. In beide gevallen moesten we parallel vertalen. Dat wil zeggen dat je eerst Poolse energie-reclames bekijkt en personeelsadvertenties in je doeltaal doorleest. Ik deed het een beetje in de verkeerde volgorde met als gevolg dat ik alles in de u-vorm had vertaalt met allerlei vormen van Panstwo, terwijl de advertentie zich op studenten richtte. De Poolse personeelsadvertenties, die ik kon vinden waren sowieso allemaal met Cie, Ciebie en twoja opgesteld. Daardoor kon ik die opdracht niet goed vergelijken met de juiste oplossing. Daarna volgde een discussie over het vertalen van logo’s. Wat neem je mee, wat laat je staan. We bedachten er voorbeelden bij, maar mijn referentiekader was natuurlijk heel anders. De tijd dat ik iedere avond naar de Poolse TV keek, ligt al weer een tijdje achter me. Daar ben ik mee opgehouden, toen iedere uitzending over de Oekraïne ging. De volgende les betrof consecutief tolken. Nu was de tweede groep aan de beurt. De thema’s waren agro-toerisme en adviesgesprekken. De vorige keer was er een meisje in huilen uitgebarsten van de spanning en die wilde nu perse niet mee doen. Een van de jongens was niet aanwezig en ik mocht zijn plaats innemen. Dat leek me nog een beetje vroeg, dus we hebben afgesproken dat ik in de laatste week wel mee doe. Ik heb altijd een aanloopje nodig voor ik zonder remmingen een lang gesprek kan voeren. Dat had ik in Krakau na drie weken en in Warschau ging na twee weken de knop om. Wat er dan gebeurd? Dan heb ik lang genoeg tussen de Polen gezeten om op mijn gevoel af te gaan en niet meer nadenk bij iedere zin, die ik zeg. Dan klinkt het niet meer aarzelend. Tot die tijd lukt het ook wel, maar dan moet ik bij iedere zin nadenken en dat is niet prettig voor mijn luisteraar. Het college ondertitelen stond vanmiddag als blokuur op het programma. Het valt telkens heel ongunstig, vaak samen met andere activiteiten. In plaats daarvan heb ik me ingeschreven voor notitietechnieken. Ik kan wel stenograferen, maar niet vanuit een vreemde taal. Ik kan de klanken wel noteren, maar ik kan het niet meer teruglezen. In de pauze ben ik de bibliotheek ingedoken. Ik had thuis een lijstje gemaakt wat ik voor mijn thesis moet lezen. Een op taal gerichte universiteitsbibliotheek onder handbereik was koren op mijn molen. Dat bespaart me veel ritjes naar Groningen. Ik had een half uur pauze en mijn boek stond in de achterste ruimte. Ik had precies genoeg aan dat half uur om erheen te lopen, het boek te pakken en terug naar de uitleenbalie te lopen. Kun je nagaan, hoe groot het is. Ik zocht een boek over taal leren in intercultureel perspectief van Byram. Ik kon kiezen uit maar liefst 13 titels. Wat een keuze. Uiteindelijk ging ik met drie boeken in mijn rugzak naar huis. Ik was blij met ieder plekje schaduw. Thuis heb ik alle handdoeken op de waslijn gehangen, die ik bij me had. Zo kwam er wat minder zon in huis. De stoelen zijn hier van kunststof en ik kleef er iedere keer aan vast. Bij jullie gaat de temperatuur vanaf zondag iets naar beneden. Dat zit er hier voorlopig nog niet in. Zaterdag 28 juli Dit weekend gaan we een kijkje nemen bij de concurrentie, de universiteit van Heidelberg. Na een stadsrondrit worden we opgevangen door Thorsten, een docent, die voor de universiteit van Heidelberg ook summerschools organiseert. Wat een clown, zou ik bijna zeggen. Hij neemt ons mee de stad in en op allerlei punten, die literair van betekenis zijn, declameert hij hele stukken van het werk van Van der Vogelweide, Goethe, Achim von Arnim en Hilde Domin. De laatste kende hij persoonlijk en hij weet zijn verhaal te doorspekken met allerlei anekdotes. Hij weet ons zelfs zover te krijgen dat we hem als een a capella koor muzikaal begeleiden. Daar heb ik een leuk filmpje van. 
We krijgen het advies de filosofenweg op de andere Necker-oever te gaan lopen, maar ik ben geen beste klimmer. Ik ga op jacht naar het steno-blok dat ik nodig heb voor notitietechnieken. Als ik tijd over heb, beland ik in een Turks restaurant, waar ik een Couscoussalade eet en appelthee drink. Het bevalt zo goed dat ik later nog een keer terug ga voor een bak yoghurt met bosbessen. De gebouwen van de universiteit van Heidelberg liggen verspreid over de hele stad. Maar we gaan niet meer terug naar binnen. We gaan de berg op. 347 Treden brengen ons naar het slot. Je kunt het ook met de Schlossbahn doen, maar dan zou ik de enige zijn geweest, die dat deed. Dat is ook niet gezellig. Er zitten wat watertappunten langs de trap en die gebruik ik om even stil te staan. 
Boven staat ons een rare verrassing te wachten. We zijn met 74 deelnemers en drie begeleiders. Het fenomeen groepskaart kennen ze niet, dus als we eindelijk aan de beurt zijn, moeten er serieus 77 kaartjes afgedrukt worden. Thorsten vermaakt ons ondertussen met het verhaal over hoe Goethe, toen hij 65 was, Marianne leerde kennen, waarmee hij samen gedichten schreef. ’s Nachts gedichten schrijven is in de loop van de nacht synoniem geworden voor iedere nachtelijke activiteit, dus hij heeft al snel de lachers op zijn hand. Maar het langzame kaartjes printen zorgt er voor dat we in het slot nog maar net op tijd zijn om een groot wijnvat te bewonderen. Het schijnt nauwelijks in gebruik te zijn geweest, want ze konden het van binnen niet schoonmaken. De grootte van een wijnvat was een statussymbool onder keurvorsten, net als hun schoengrootte. Ook het apothekersmuseum deed zijn deuren achter ons dicht. Tot slot krijgen we nog een laatste uitleg van Thorsten over de kenmerken van de romantiek en de beelden van het slot, waar zowel mythische figuren als bijbelse figuren te zien zijn. Hij doet het met zo’n flair, dat we allemaal aan zijn lippen hangen. Over een week komt hij een aantal colleges bij ons verzorgen. Stiekem is dit een beetje reclame. Ik denk dat ik ook maar ’s nachts gedichten ga schrijven, want ik slaap hier op een bankbed waar geen enkele vering in zit. Vroeger had ik standaard mijn slaapzak in de auto liggen, maar toen ik een kleinere achterbak kreeg, heb ik die eruit gegooid. Ik mis hem. Hij is van hollow fiber en altijd heerlijk koel als het buiten warm is. 
zondag 29 juli Een boze droom, Terwijl ik bang ben dat mijn dochter thuis last krijgt van extra huisdieren omdat we een houten vloer met naden hebben en een hond, wordt ik er hier van het ene op het andere moment door overvallen. ’s Morgens om zes uur wordt ik dagelijks gewekt door baltsende duiven. Het balkon zit ook onder de duivenpoep en ze komen gewoon op het balkon als je er zit te lezen. Maar de duiven nemen zo waar de zondagsrust in acht. Ik heb de wekker niet gezet, want ik ben gisteren tot half drie doorgegaan met studeren, maar klokslag half acht wordt ik wakker. En dan zie ik iets, wat ik niet wil zien: twee maden. Als ik uit de badkamer kom zie ik een heleboel maden. Brrrt, hoe kan dit? Er ligt hier een tegelvloer en ik heb gisteren alles gemopt. Precies, dat is het euvel. Op een of andere manier zaten ( en bij nader onderzoek zitten) er maden in de lichtgele emmer en die heb ik dus keurig met de mop door het huis verspreid, in plaats van dat ik schoon gemaakt heb. Gelukkig weet ik dat ze niet tegen puur afwasmiddel kunnen. Drie uur later heb ik het hele huis (opnieuw) schoongemaakt, dit keer inclusief balkon. Maar het vertrouwen dat het opgelost is heb ik nog niet. Ik had vandaag naar Mannheim gewild, maar als ik hier alles afsluit, gaat het broeien. In plaats van twaalf uur ga ik om twee uur weg en voor vertrek ga ik voor de zekerheid nog een keer op de knieën en dweil ik alles met een dweil die rechtstreeks uit de verpakking komt. Om drie uur sta ik de watertoren van Mannheim te bewonderen. Je kunt hem beklimmen, maar ik heb gisteren mijn portie trappen wel gehad. Achter de toren is een enorme waterpartij met veel gras en pergola’s. Een oase van rust midden in het centrum. De randen van de fonteinen zijn bezet door mensen, die hun voeten in het water laten bungelen, terwijl de politie surveilleert, opdat er niemand helemaal het water in gaat. Er staan heel veel planten, zoals begonia’s volop in bloei terwijl de rest van Duitsland geel oogt. Hoe kan dit? Het is een onderzoek waard. Om de planten heen zijn kleine greppeltjes gegraven en die staan vol water. 
Mannheim heeft net als alle steden hier, veel gebouwen met een bijzondere rode kleur. Ik maak niet veel foto’s want ze zien er allemaal hetzelfde uit. Of het nu het theater is of het voormalige slot, waar nu de universiteit in zit, want ja, ook Mannheim is een universiteitsstad. Voor ik hierheen ging, wist ik niet wat de bezienswaardigheden waren, dus ik had even gegoogeld en was op de film Mannheim in 24 Stunden uitgekomen. Ik herken veel uit de film. Op zoek naar het centrum beland ik in de Ooststad. De stad is ooit in de vorm van een ster gebouwd. De wijken zijn in kwadranten ingedeeld, die hebben allemaal een letter en vervolgens is er met de klok mee genummerd vanaf de spil. Hoe hoger het nummer, hoe verder van de as van de stad. De watertoren blijkt op de as te staan. Aan de andere kant van dit bouwwerk, lopen een drietal straten met winkels. Er rijdt gewoon verkeer door heen en verder is het uitgestorven, maar dat kan je verwachten op zondag. 
In de herfst heb ik een opleiding van het Goethe Instituut ingehaald, die mijn studiegenoten een jaar eerder in Mannheim gedaan hadden. Ik miste de gemeenschappelijke ervaring. Ik had al een vakantie gepland. Maar nu ik Mannheim gezien heb, ben ik er allerminst rouwig om. Berlijn was een prima alternatief. Ik vind het hier zo oninteressant dat ik uitreken, of ik nog tijd heb om naar Schwetzingen te rijden. Dat is het centrum van de aspergeteelt hier en heeft een mooi slot en, mede dankzij de lokale brouwerij, een centrum vol terrasjes. Ik kies uiteindelijk voor het zwembad. Als er geen beestjes op bezoek waren geweest, was het wel gelukt. Maar ik neem me wel voor om daar nog een kijkje te aannemen. Als ik uit het zwembad kom, durf ik bijna mijn deur niet open te doen. Ik ben als de dood, dat ze weer teruggekomen zijn. Maar ik kan gerust zijn, de vloer ziet er goed uit. Op het balkon ga ik de boeken lezen, die ik uit de Bieb heb gehaald. Ik moet echt omschakelen, wil het Engels tot me doordringen. A bridge too far. maandag 30 juli Simultaantolken, veel makkelijker dan gedacht. Vandaag was zo’n topdag. Hij was wel lang, maar van de eerste tot de laatste minuut interessant! We begonnen met vrij spreken. In groepjes van drie trokken we lootjes, waar het thema opstond. We kregen een presentatieschema aangereikt (eentje, dat ik nog niet kende) en 15 minuten voorbereidingstijd. De groepen waren anders samengesteld, op taalniveau en zo kwamen Griekenland en Ierland in beeld. Ons thema was: de veranderde vrijetijdsbesteding van jonge mensen. Omdat ik iets ouder was, dan de andere twee kon ik nog uit eigen ervaring berichten uit het TV-loze tijdperk. Het was de bedoeling dat je meteen nieuwe woorden op het bord schreef. De we gingen op zoek naar de vertaling van verstoppertje, balspelen en bordspelen. Ik laat mijn leerlingen op basis van vrijwilligheid in groepjes presenteren – min. 5 minuten per spreker, als je het samen doet, moet je 10 minuten volspreken – maar ik had het zelf nog nooit gedaan. Ik vond het erg spannend om op het spreken op het juiste moment van de groepsleider over te nemen. Daarna gingen we naar de conferentieruimte en moesten we in groepjes van drie schaduwen. De eerste keer moest dat in een gemeenschappelijke taal. Mijn groepje bestond uit een Poolse, een Tsjechische en ik zei de gek. De opdracht was: beschrijf een foto, die je zaterdag in Heidelberg hebt genomen. De Tsjechische beschreef de eerste foto in het Duits, de Poolse Anja moest het gesprek nagenoeg gelijktijdig in het Duits herhalen, met weglating van herhalingen, (te veel) voorbeelden en met ingekrompen opsommingen. Ik moest observeren, of er korte, hele zinnen werden gebruikt. Anja verviel in het Pools en leek wel een kanon. Ze spreekt heel snel en zag kans om haar vertaling tussen twee zinnen van de Tjechische te proppen. Daarna mocht ik de foto beschrijven en werd Anja de observator. Dit was heel leuk om te doen. Het was een soort marathon, waarbij we telkens een lokaal opschoven. We verhuisden samen met de Russische studenten naar het spraaklaboratorium, ook wel taal laboratorium genoemd. Van mijn dochter Amber weet ik dat het Frieslandcollege hier ook mee werkt. Door de Italiaanse docent werd ik weggestuurd. Die had nog niet door dat ik inmiddels met de Poolse groep meedraai. Het misverstand was snel opgelost. We moesten onze taalcombinatie starten, de toespraak m.b.v. een koptelefoon met microfoon opnemen en daarna het resultaat afluisteren. Ik heb een veel donkerdere stem, dan ik verwachtte. Deze teksten waren afkomstig van docenten, maar er is een app met openbare teksten, die nagenoeg hetzelfde werkt. https://www.audacity.de/download-de/. Wie het eens proberen wil die mag. In het volgende lokaal, een lokaal met cabines voor simultaan vertalen, kregen we de techniek van een tolkencabine uitgelegd. We mochten het uitproberen op een toespraak van iemand, die voor de EU werkt en een verhandeling hield over de verschillen tussen inlogcodes per land. Het viel me 100% mee, hoe goed dit te doen was. Tenslotte kregen we een oefening relais tolken. Een van de Russische deelneemsters hield een verhandeling over studiemotivatie. Haar tekst werd door haar Russische studiegenoten naar het Duits getolkt. Wij kregen dat op de koptelefoon te horen en moesten dit weer omzetten in het Pools. Ik heb welgeteld een zin gemist. Achteraf realiseerde ik mij dat die zelfs vanwege herhaling niet vertaald hoefde te worden. Dit was easy. Ik heb altijd gedacht dat het beroep van tolk niets voor mij zou zijn, omdat je dan te lang in een houding zit, maar dat is niet zo. Je zit met z’n tweeën in een cabine en wisselt elkaar iedere 20 minuten af. Zolang je je aan de tolkenetiquette houdt, mag je best na 20 minuten even je benen strekken. Onder die tolkenetiquette vallen niet storen, niet eten (wel drinken) en elkaar zoveel mogelijk helpen. In de pauze ontspon zich een heel relaxed gesprek tussen mij en de Poolse deelnemers. Ik heb bij elkaar 15 minuten gepraat met deze en gene, waarbij ik welgeteld niet op een woord kon komen, dat ik overigens wel kende: wygrac = winnen. Thuis val ik terug in de steuntaal. Hier kan ik het omschrijven. Dat maakt een heel groot verschil. Het laatste college ging over het vertalen van zakelijke teksten. Er werd ook meerdere malen naar mijn suggestie geluisterd en die was telkens goed. Vorige week had ik alleen maar geluisterd. De tekst was uitgezocht op het voorkomen van het voorlopig onderwerp (er) en het Duitse voegwoord dass. Er werd aandacht besteed aan valse vriendjes. Natuurlijk is dat in de Duits-Poolse vertaling een hele andere groep woorden dan bij ons. Verder werd er veel gewezen op anglisismen. Dat verbaasde mij, want de tekst ging over de grondwet en juridisch taalgebruik. 
Vorige week had ik van de stadswandeling afgezien omdat het te heet was. Vandaag was de herkansing, maar het is nu vijf graden warmer dan toen (36 graden. Morgen wordt het 37 graden). De gids, Andreas, liep gelukkig rond met een grote sleutelbos. Germersheim is een vestingstad en een deel van de vestingwal, twee toegangspoorten en de kazematten zijn nog in takt en worden voor kunstmanifestaties gebruikt. We gingen er regelmatig binnen kijken en het schijnt daar zomer en winter 19 tot 20 graden te zijn. We eindigden in de beeldentuin van Germersheim. Die is niet echt aansprekend, maar wel schaduwrijk! Helaas heeft hij van de binnenstad weinig laten zien. Die veronderstelde hij bekend bij mensen, die al een week in Germersheim zijn. Jammer. Die binnenstad ga ik wel op eigen gelegenheid verkennen als de temperaturen gaan zakken. 
Germersheim heeft een groot productiecentrum van reserve-onderdelen van Mercedes Benz plus een groot distributiecentrum van het Amerikaanse leger. Die zorgen hier samen voor de werkgelegenheid. dinsdag 31 juli Na de inleiding simultaantolken van gisteren mochten we vandaag zelf (in tweetallen) in de cabine. Sommige mensen mochten alleen en daar was ik stiekem een beetje jaloers op, want dan stoor je elkaar niet. Het is leuk, maar warm, want om alles goed te kunnen horen wordt de airco telkens uitgezet. In de cabines staan ook nog beeldschermen om mee te kijken op het scherm in de zaal. De eerste tekst gaat over snelheidsbeperkingen. Dat ging best lekker. Na een minuut of tien mogen we terug komen in de conferentiezaal. Alles blijkt te zijn opgenomen en wordt afgespeeld en voorzien van commentaar. De een heeft een mooie dictie, de ander bedient zich van de salami-techniek = telkens een plakje en dan stilte, nummer drie laat te veel eh horen en een leerling wordt aangesproken op luiheid. We mogen terug de cabines in voor tekst twee. Die gaat over wel of niet slimmer worden als je veel googelt. Vrijwel in het begin valt de term Chokoladesite als metafoor voor een extra mooie internet site. Ik vertaal het letterlijk, tot ik me twee zinnen later realiseer dat ik deze beeldspraak verkeerd vertaald heb. Ik ben helemaal de draad kwijt en laat een enorme stilte vallen. Gelukkig wordt mijn vertaling nu niet afgespeeld. De derde tekst gaat over de wekelijkse conferenties van het instituut. Die zijn via een livestream te volgen en kunnen ook achteraf op een eigen YouTube kanaal worden afgespeeld om extra te oefenen. Interessant! 
Het tweede college gaat over het vertalen van zakelijke teksten naar het Pools. Ik doe dapper mee. Er zit wel een enorme adder onder het gras. Bepaalde woorden zijn per definitie gekoppeld aan het strafrecht en andere juist weer aan het civielrecht. (Decycia, oskarzic). Die fijn-tuning mis ik. De docente is duidelijk blij met mijn veranderde rol. Bovendien polst ze me af en toe voor synoniemen als het om Duits gaat. Omgekeerd gaat ze uitgebreid naar alle vertalingen zoeken, als ik een keer een woord niet weet. In de Mensa krijg je telkens ongevraagd saus over je eten geschept. Daar wordt het vaak een stuk minder lekker van. Jammer. Op vrijdag is het visdag en dat is uiterst smakelijk. De rest van de week vind ik het maar een zoute hap, maar dat komt waarschijnlijk omdat ik thuis alles zonder zout in bouillon kook. Dat heb ik van mijn oudste dochter geleerd en dat bevalt prima. Het laatste college gaat over het opstellen van glossaria (woordenlijsten). Samen met een Poolse dame gaan ik aan de slag met een tekst van de universiteit van Lüneburg over ondernemerschap in ontwikkelingslanden (Het Step-project). Dat is raar. We zouden aan de slag gaan met psychologische thema’s. Er is iets veranderd in de houding van de Poolse groep sinds ze me gisteren Pools hebben horen praten. Ze spreken me niet meer aan in het Duits. Er zit er een tussen, die ontzettend kan ratelen. Dit ken ik van thuis. Dat tempo kan ik niet bijhouden, of ik moet me zo concentreren dat alles eromheen wegvalt. woensdag 1 augustus Vandaag houdt het niet op bij het middagprogramma. Er worden vanavond twee films gedraaid. Soms weet je niet waar het lesprogramma ophoudt en het vermaak begint. De films sluiten aan op de colleges ondertitelen. Ik mag er echter niet naar toe van mezelf als ik niet eerst mijn teksten voor morgen en overmorgen vertaald heb, want morgen gaan we met de bus weg en we zijn op z’n vroegst pas om tien uur ’s avonds terug. Voor de vuist weg tolken is het thema van ons eerste college op woensdag. Zelfs dat doe je niet zomaar. We krijgen een aantal technieken aangereikt. Eerst alle werkwoorden markeren, dan de zinnen scheiden en vervolgens de kernwoorden vertalen in de kantlijn. Dat zijn meteen je trefwoorden en daar moet je het mee doen, want je mag niet voorlezen. Het moet vloeiend klinken. Gebruik korte zinnen en kijk je publiek aan is het devies. Dat is met een toespraak van de minister van buitenlandse zaken over Global Solutions Summit wel even een dingetje. In de kleine pauze, die een half uur duurt, loop ik eindelijk Germersheim in. Het is vandaag met 34 graden relatief koel. Dat komt door de bewolking. Na tien minuten snap ik al waarom de gids van maandag ons niet meegenomen heeft naar het centrum. Je bent er werkelijk binnen 15 minuten uitgekeken. Twee lange straten, verbonden door een aantal verbindingsstraten, veel Turkse winkels, een waterpartij met een terrasje en een winkel, die modelspoorbanen verkoopt. Dames en heren, dit was Germersheim. Het tweede kwartier neus ik wat rond bij de NKD. En dan is de pauze weer om. Bij het college vertalen in het Pools kom ik binnen met twee vragen. De eerste is, als je originele tekst in de U-vorm geschreven is, houd je dat vast in de vertaling, of ga je over op tutoyeren. Ik ben niet de enige met die vraag. Anja stelt hem al. Het antwoord is vrij eenvoudig. In het Pools worden reclameteksten in de jij-vorm geschreven en bij zakelijke correspondentie blijf je bij u. Met de tweede vraag breng ik de docente een beetje in het verlegenheid, want ze weet het niet. De tekst gaat over SEPA. Dat is een Engelse afkorting van Single Euro Payment Area. Area, gebied, is in de vertaling onzijdig, maar vertalingen als SEPA oznacza en SEPA sprawila worden wel goedgekeurd in reactie op de A aan het einde. Hoe zit dat? Er wordt gekozen voor omzeilen. Maak er maar SEPA-organisatie o.i.d. van. Ik stel geen hele zinnen voor, maar telkens als ik vraag of een bepaalde woordkeuze goed is, krijg ik groen licht. 
’s Middags en ’s avonds gaan we iets doen aan onze woordenkennis van de wijncultuur. Wat een excuus om eens los te gaan. Maar de leider van de school roept: Erst Laufen, dann Saufen. Een paar kilometer voor onze eindbestemming stopt de bus op een parkeerterrein in het Pfälzer Wald, waar al dat rode gesteente hier vandaan komt en mogen we naar Burg Landeck klimmen. Het is zo stijl dat ik het halverwege opgeef en terugkeer naar de bus op het parkeerterrein. De rest van de groep daalt aan de andere kant de berg weer af en komen als verzopen katten bij de wijnboerderij aan. Uitgerekend nu wordt iedereen op waterdichtheid getest. Ik ben de enige, die twee uur later nog droog is. Het is hier zo droog dat het busbedrijf allemaal extra ritten moet rijden omdat er te weinig water in de Rijn staat voor de cruiseschepen. Passagiers moeten overstappen en worden verder met bussen vervoerd. We krijgen op een Weingut zes wijnen om te proeven. Eerst een secco (De naam prosecco is beschermd), dan een goudgele witte wijn, waarbij de Weinsprecherin uitlegt, waarom je bij witte wijn je glas bij de steel moet houden. Dan een rosé en we krijgen een uitleg bij cuvée, zeg maar een mengsel van wijnen, daarna nog twee rode wijnen van verschillende druiven, die je ook op verschillende manieren moet walsen. Ruik je het hout van het vat? Nou, eerlijk gezegd niet. Ergens heb ik een ronde gemist. Ik heb niet snel genoeg doorgedronken. Doordrinken? Ik heb altijd geleerd dat je het uit moet spugen en dan voor het volgende glas een stukje kaas eten. Maar dat zie ik eigenlijk niemand doen, op een Italiaanse na. Iedereen drinkt alles op en de kaasjes gaan als snack naar binnen. Het is voor de meeste mensen dan ook etenstijd. Het resultaat is dat bij het tweede glas al iemand dronken is en bij het vierde glas de eerste drinkliederen worden aangeheven. Tot mijn verbazing weed de Weinsprecherin toch iedereen iedere keer weer stil te krijgen. Maar als er een mand met krakelingen wordt binnengebracht ontstaat er een ware run. Zelfs ik stil er mijn honger mee, terwijl ik ze eigenlijk niet lust. Ik heb er een met pompoenpitten te pakken. Dat kan er nog mee door. Op de terugweg voel ik me helemaal opgenomen in de Poolse groep. Vooral met Agnieszka uit Krakau trek ik veel op. Donderdag 2 augustus Na onze late wijnavond mogen we vandaag later beginnen, maar we gaan ook meteen langer door. Na thuiskomst heb ik nog een tekst vertaald en ik loop er steeds vaker tegenaan dat ik niet weet, hoe je in het Pools de lettergrepen verdeeld, c.q. het woord afbreekt. In gedachte hoor ik Richard nu zijn standaardgrapje maken: “Dat doen we niet in Polen”. Tuurlijk. Niet iedereen komt bij het eerste college opdagen, ook al zijn we later begonnen. De tekst was niet echt moeilijk. Hij had veel korte zinnen. We moesten een tekst vertalen over de handel en wandel op de beursvloer in Wenen. Het eerste thema dat specifiek behandeld wordt zijn internationalisme. Ik ken anglicismen, germanismen, maar deze kende ik nog niet. Het is een prettig verschijnsel van het Pools. Je kent op voorhand al 20% van de taal. Je moet het alleen nog anders uitspreken. Ik ben blij dat ik vlak voor vertrek het tegenwoordig deelwoord nog geoefend had. Het is in zakelijke teksten een veelgebruikte constructie. Net als bij de juridische teksten iedere specialisatie zijn eigen woordkeuzen heeft, is er in de equityhandel een ander taalgebruik gangbaar als in de bondhandel. Op een zelfde manier heeft de handel op de vloer een ander jargon als de elektronische handel. Hier heb ik nog weinig feeling voor en ik gebruik het zonder problemen door elkaar. Voor de volgende keer krijgen we een Poolse tekst mee, die in het Duits vertaald moet worden over woordspelingen. Dat wordt een dingetje! Bij simultaantoken wordt het capaciteitsmodel uitgelegd. (Effortmodel). Hoeveel van je hersenen wordt waarvoor ingezet bij het tolken? Er worden vijf gebieden onderscheiden: luisteren, analyseren, onthouden, noteren, productie. We gaan er mee oefenen aan de hand van een toespraak voor de EU over de risico’s van namaakdrugs, die via internet verhandeld worden. We krijgen een Duits glossarium aangereikt. Het duurt even voor ik het passende woord voor Aufputzmittel (stimulerende middelen) vindt. De docente luistert mee en voorziet de helft van de groep van feedback, maar niet klassikaal. Dan gaan we met een tweede tekst aan de slag volgens hetzelfde stramien. Dit keer is het thema zelfsturende auto’s. Nu krijgt de andere helft feedback, maar mij slaat ze over. Als lopend woordenboek schakelt ze me regelmatig in, maar aan kritiek op het tolken naar het Nederlands waagt ze zich niet. Dat verbaast me. Ze moet bij mij toch ook dictie en intervallen kunnen horen. Ik vond het leuk om te doen maar heb er nu een beetje voor spek en bonen bijgezeten. Gelukkig werk ik dat pas achteraf. Het derde college is werkelijk het leukste college tot nu toe. Het gaat over de invloed van de actualiteit op het spraakgebruik. We beginnen met een verhandeling over woorden, die nog niet bestonden, toen de vluchtelingenstroom nog niet op gang gekomen was, bijvoorbeeld Ankerzentrum, Obergrenze, atmender Deckel, Schnupper-Visum en hoe je dit soort woorden vertalen kan. Via de politiek (Teuro, Merkelräute, Groko, Panda-Diplomatie) belanden we bij woorden, die recent in de Duden zijn opgenomen (Späti = boodschappen doen na 8 uur ‘s avonds, Burkiniverbot) en hoe de woorden van betekenis kunnen veranderen (Silvesternacht, door de onrusten in Keulen). Het volgende onderwerp is de verkiezing van het woord van het jaar (Zirkeltag = de muur is al langer weg dan dat hij gestaan heeft, Smoby = smartphon + zombie, Grokodeal (Großer Koalitionsdeal) en hyggelig = gezellig a la Ikea en Drelfie (selfie als je dronken bent) Weet je trouwens wat een Kofferwort is? Wij noemen het een contaminatie. Er is nog wat tijd over, dus we maken een uitstapje naar woorden, die voortgekomen zijn uit het VW-schandaal. Dan leren we hoe we om moeten gaan met tegensellingen als Jamaika/Neinmaka en Einwanderung/Zuwanderung. Wil je meer lezen? Kijk dan eens naar het Kleine Lexikon für MiMiMis und Biodeutsche. We krijgen allemaal een hand-out. Als er nog een paar over zijn grits ik ze mee voor collega’s. 
Als ik thuis kom is er nog genoeg tijd om naar het zwembad te gaan, maar ik waag het er niet op. Morgen moeten we een toespraak van een kwartier tolken. Dat moet dit keer van het Duits naar het Pools. Ik maak eerst een transcriptie, dan een vertaling en vervolgens twee glossaria, een chronologische en een alfabetische. Als dat af is, is het een uur. We moeten afsluiten met een eigen presentatie van drie minuten, die aansluit op het thema. Ook dat moet in het Pools. De tekst ging over micro-ondernemingen. Ik haak erop in met een presentatie over de rol van Maxima bij micro-kredieten. Daar zijn mooie plaatjes bij te vinden. Wat is die vrouw toch fotogeniek. De tekst bewerken gaat me wonderlijk goed af. De jaartallen (roku erachter en het laatste deel in de tweede naamval) minder. vrijdag 3 augustus De tweede week zit er bijna op. Vandaag nemen de deelnemers van de moduul intensief tolken afscheid. Dat zijn er zo’n tien. Daarom hebben we vanavond een bbq, die uiterst simpel georganiseerd is. Op de campus staan grote grillen, brood en drankjes zijn aanwezig. De rest moet je zelf meenemen. Hoe bedenk je het. Het eerste onderdeel vandaag was een keuzedeel. Of je ging naar het vervolg van TVuitzendingen, of je ging luisteroefeningen doen, of je verdiept je in het de rechtspraak. Ik kies voor het laatste en daar krijg ik bepaald geen spijt van. De docent verteld zeer geanimeerd dat de taal van de rechtspraak bijna zeshonderd jaar oud is en daarom nog bol staat van de genitiefconstructies en voorzetsel die de tweede naamval regeren. Dat komt me bekend voor. Volgens hem ligt het accent op zelfstandige naamwoorden en zijn de werkwoorden amper van belang. Je vindt nauwelijks andere werkwoorden dan hebben en zijn en na een voorzetsel komt geen lidwoord. We krijgen een tekst (huisregels) in juridische taal, die we moeten omzetten in zogenoemde Mensa-taal. Eerst alle woorden onderstrepen, die met een hoofdletter beginnen en vervolgens vervangen door een werkwoord. Dat is echt leuk om te doen!. We bestuderen koop- en huurovereenkomsten met dezelfde blik en moeten vervolgens omgekeerd brandvoorschriften van een hotel, die verkeerd vertaald zijn, terugzetten in de juridische taal. Ik wou dat ik dit eerder geweten had. Daar had ik iets mee gekund, toen ik voor linguïstiek een lessenserie moest ontwerpen. Maar op het verhaal van de tweede naamval na, wist ik niets van dit onderwerp. Dan nemen we zelf deel aan een conferentie, zodat we kunnen ervaren, hoe het is om daar in het publiek te zitten en afhankelijk te zijn van tolk, koptelefoon en microfoon. Het thema is toerisme, duurzaam of niet? De spreker, net terug uit Madagascar neemt ons mee op reis langs een aantal theoretische begrippen. De toeristenindustrie is weer te geven met de driehoek eonomie, duurzaam en sociaal. De actoren, die daarin een rol spelen zijn Natuur, bevolking, reisbureau, horeca, autoriteiten, NGO’s, investeerders en universiteiten. Een ander model wordt gevormd door 7xs, 7 Engelse bijvoegelijke naamwoorden, die beginnen met een S. Ga er maar aanstaan als tolk. Hij goochelt met cijfers. Thuis gebruiken we 130 liter water per dag. Op vakantie zijn dat er 400. Terwijl zijn vakantiefoto’s op de achtergrond meelopen vertelt hij over Elite Capture. Het binnenkomende geld stroomt niet door naar de onderste laag van de bevolking. Voor de gelegenheid heb ik mijn nette blauwe jurk aangetrokken, maar die heeft korte mouwen. Aan het eind van de conferentie voel ik me alsof ik gesquasht heb. Het water loopt in straaltjes over mijn rug en gezicht. Na deze bijeenkomst krijgen de mensen, die vertrekken hun certificaat. Ze staan in een kring in de gang. Waarom dat nou niet in de zaal gedaan wordt, waar een podest staat? ’s Middags moeten we in tweetallen simultaan een toespraak tolken van TedX over trainingen voor ondernemers in Azie en Afrika. De deelnemers moeten daarna in twaalf weken tijd een micro-onderneming oprichten. We zitten in conferentieruimte drie. Daar laten achter elkaar de kop telefoons het afweten. Uiteindelijk zit ik in het publiek. Jammer. Ik had hier enorm veel voorbereidingstijd inzitten. Omdat ik niet naar het Nederlands maar naar het Pools moest tolken had ik van een andere toespraak van deze spreker over hetzelfde onderwerp een transcriptie gemaakt en die naar het Pools vertaald. Dat waren 16 A4-tjes. Daar heb ik vervolgens twee glossaria uit afgeleid een chronologische en een alfabetische. De opdracht was, bereid een presentatie voor, die hier op aansluit. Daarbij wordt dan een relais gebouwd. Nu is de stap van microonderneming naar micro-financiering niet zo groot, dus ik heb presentatie over de activiteiten van koningin Maxima gemaakt in het Pools. Toen puntje bij paaltje kwam, was er tijd voor vijf personen om te presenteren. We waren met twintig man. Ik viel domweg buiten de boot. Het laatste half uur wordt gebruikt als vragenuur en is gericht op remote interpreting. Dat is tolken op afstand. Sommigen hebben er (slechte) ervaringen mee. Je schijnt dan amper gerespecteerd te worden als tolk. Op het laatst verschuift de discussie naar betaaltermijnen. Een ding is duidelijk. In Italië moet je geen tolkenbureau beginnen. Je wacht er rustig drie maanden op je geld. Ik stel een vraag over PE-punten (Permanente Educatie). Dat schijnt iets typisch Nederlands te zijn. Er zijn mensen van Bulgarije tot China aanwezig, van Kroatië tot Groot Brittannië. Niemand kent het. Als je het dan over kwaliteitsstandaarden hebt, ligt hier nog een kans. De dag wordt afgesloten met een sportfeest. Volleyballen bij 34 graden? Ik ben blij dat ik voor badminton heb gekozen, dat is pas als laatste, na het voetballen aan de beurt. Het blijkt nog een hele kunst met mijn nieuwe bril. Ik draag sinds twee maanden een multivocale bril. Dit was even een rare verrassing. Met een grote groep gaan we vervolgens naar de Penny. In plaats van voor vlees kies ik voor kaas om te grillen. Ter compensatie neem ik er een lekkere bak vleessalade bij. Czy znasz naszą królową? Co on robie codzienne? Ona zamuje sie Mikrofinansowanie Krolowa Máxima jest bardzo zaniepokojona losem słabszych członków społeczeństwa. Jako członek Organizacji Narodów Zjednoczonych, w 2005 roku została członkiem Grupy Doradczej na Międzynarodowy Rok Mikrokredytu 2005. Konsultanci spotkali się kilka razy w 2005 roku. Tam omówili postęp powszechnego dostępu do usług finansowych. Księżna może w 2005 r. Odbyć wizyty robocze w Ugandzie i Kenii dla ONZ. Tam spotyka ubogich, którzy otrzymują pożyczki na rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej. W tym samym roku odwiedza również Brazylię i Argentynę. W 2006 roku Princess Máxima będzie członkiem Grupy Doradczej ONZ ds. Dostępnego Sektora Finansowego. Ta grupa doradcza kontynuuje wyniki Międzynarodowego Roku Mikrokredytów w 2005 r. Oprócz mikrokredytów grupa doradcza koncentruje się na szerszym dostępie do wszystkich usług finansowych dla małych przedsiębiorców. Krolowa Máxima została mianowana "Specjalistycznym adwokatem Sekretarza Generalnego ds. Finansowania integracyjnego na rzecz rozwoju" w 2009 roku. Oprócz doradztwa dla Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych, pracuje na całym świecie, aby umożliwić dostęp do usług finansowych wszystkim. Krolowa Máxima jest aktywna nie tylko za granicą w dziedzinie mikrofinansów, ale także w Holandii. Jest członkiem Rady ds. Mikrofinansowania, która została ustanowiona w styczniu 2007 r. Przez Ministerstwo Spraw Gospodarczych. We wrześniu 2010 Krolowa Máxima zostanie honorowym prezesem CentiQ. Jest to mądrzejsza sprawa pieniędzy jest inicjatywą Ministerstwa Finansów. Máxima otworzy w 2010 roku honorowy prezes "Tydzień pieniądza", aby dzieci były bardziej świadome pieniędzy. 
zaterdag 4 augustus Het mekka voor een tolk Vandeweek heb ik eindelijk ontdekt waar de vuilnisbakken staan, die bij deze flat horen. Aan de achterkant van het gebouw is nog een parkeerterrein en daar staan ze in een hoek weg gefriemeld. Ik had al lang een tussenoplossing gevonden. Als ik naar het zwembad ging, gooide ik mijn vuilnis daar in de vuilnisbak op het parkeerterrein. Het ging om zulke kleine beetjes. Maar het is zaterdag en traditioneel dus mijn poetsdag. Nu maar hopen dat ik geen herhaling krijg van vorige week. Om 10 uur verzamelen we aan de zijkant van de universiteit. We gaan de grens over, wel met een kleinere groep dan normaal. De Chinezen schitteren door afwezigheid. Hoe zit dat eigenlijk? Vragen ze een visum aan voor een land of voor de hele EG? Ik heb er geen notie van. Voor vertrek raak ik in gesprek met een Roemeense, maar ik verlies haar onderweg weer uit het oog. De leider van het programma rijdt met eigen auto voorop. Hij rijdt vanuit Strassbourg door naar huis. Een meisje is haar pas vergeten, maar het blijkt geen enkel probleem te zijn. We worden in Strassbourg van de Place de l’etoile naar Petit France geleid. Een wijk vol met vakwerkhuizen. Vanaf een uitzichtpunt nemen we alles in ons op. Daarna mogen we Strassbourg gaan verkennen. We moeten ons om vier uur weer bij de bus melden. Het is echt weer om een zonnesteek op te lopen. Waarom ligt mijn zonnehoed thuis op de linnenkast, in plaats van dat hij op mijn hoofd zit? Vrij of niet, we lopen als een stel ganzen achter elkaar aan om de katherdraal te gaan bekijken We moesten persé naar het astronomisch uurwerk kijken, hadden we te horen gekregen. Daar viel weinig van te zien, want het stond in de steigers. 
Als ik de kathedraal uitkom, zoek ik de rivier de Ill op. Ik had in Petit France al gezien dat je dan heel mooi langs de waterversnellingen vaart en zelfs geschut wordt in een grote sluis. Dat lijkt me leuk. De tocht kost 13 Euro en duurt vijf kwartier. Het is een uur. Tijd zat. Je moet kaartjes kopen bij een automaat en je hebt geen invloed op de vertrektijd en daarmee heb je er ook geen invloed op of je in een overdekte of een onoverdekte boot terecht komt. Dat is me te link. Vijf kwartier in de brandende zon lijkt me ronduit gevaarlijk. Ik stap uit de rij en loop de stad uit, langs de boulevard. Verderop worden waterfietsen verhuurd. Dan kan je zelf bepalen of je in de zon terecht komt of niet. Ik vind het een prachtig alternatief. Om vier uur brengen de bussen ons naar de gebouwen van de EU. Welke tolk wil daar nou geen kijkje genomen hebben? We mogen erom heen lopen. Op zaterdag en zondag geen toegang voor publiek. Verder is het dezelfde procedure als voor de Reichstag, dus regel het van thuis uit. Aansluitend bekijken we nog een paar Europese gebouwen om te eindigen in de Orangerie, waar ook wat dieren te zien zijn. Het gebouw van de EU is geen foto waard, maar een wandeling van anderhalf uur bij 40 graden zonder schaduw. Hoe verzin je het. De buschauffeur stelt voor om vast een bus terug te laten keren. Daar moeten dan wel minstens 20 vrijwilligers inzitten, anders past de rest niet in de achterblijvende bus. Helaas, het mag niet zo zijn. Vier uit de ene bus en twaalf uit de andere bus maakt samen 16. Dat zijn er een paar te weinig. Sinds deze rondleiding heb ik een vraag. We kwamen eerst langs twee gebouwen van de Raad van Europa. “Die horen er niet bij” zei de gids. “Waarom niet?” vroeg ik. Maar voor hij antwoord kon geven werd hij geroepen. Het antwoord kwam niet. Maar ik wil het wel weten, want het ERK is een initiatief van de council of Europe. Ik dacht dus van de EU, maar dat klopt blijkbaar niet. 
zondag 5 augustus Twee weken ben ik hier al weer. Over de helft dus. Thuis begint iemand alweer met aftellen. Vroeger als ik uit school fietste, fietste ik soms expres een stukje om, door de Amsterdamse Orteliusstraat. Daar klonk uit veel ramen harde muziek en de mensen leefden er op straat. Ik genoot van die sfeer. Nu ik er middenin zit, weet ik niet of ik het nog steeds leuk vind. Het beperkt zich wel tot het weekend. Toen ik aankwam schetterde de muziek me tegemoet en in het portiek rook het naar eten. De volgende dag klonk het alsof de buurvrouw een pak slaag kreeg. Wat is wijsheid? Dit weekend voor het eerst niet zoveel herrie en stank. Zijn ze massaal op vakantie? Alleen de eerste flat op de tweede verdieping is een uitzondering. De bewoners luchten de hele dag door voor- en achterdeur tegen elkaar open te zetten. De TV wordt er niet zachter voor gezet, in tegendeel. Zo krijg ik van maandag tot en met vrijdag nog een gratis extra Poolse luisteroefening. In ons programma stond de suggestie om vandaag Karlsruhe te bezoeken, met name ’s avonds, zodat je het verlichte slot kunt bewonderen. Ik ga echter om twee uur. Als het even kan vermijd ik in het donker in het buitenland rijden. Ik heb een toegangskaartje gehaald voor de botanische tuin, maar de hekken staan open. Niemand vraagt naar het kaartje. Het is er best druk. Ik hoor Russisch, Arabisch en heel veel Frans. De gemiddelde leeftijd ligt laag. De tuin heeft veel gras en daar liggen mensen heerlijk van de zon te genieten. Ik plof neer op een bankje, maar daar krijg ik meteen spijt van. Op mijn balkon heb ik een wesp, die dezelfde voorkeur voor eten heeft als ik heb. We laten elkaar verder met rust. De wesp in Karlsruhe denkt daar anders over en laat me met een venijnige prik weten dat de bank zijn domein is. 
Gepikeerd loop ik verder. Op de achtergrond hoor ik een stoomtrein en het ruikt naar open haard. In de verte zie ik een toren van het slot. Als ik het van dichtbij wil bekijken stoor ik een man met liefdesverdriet, die zijn dochter probeert uit te leggen wat er gebeurt is. Geneerd keer ik om. In het park voor het slot liggen allemaal mensen te zonnen. De rest staat in de rij voor de smalspoorbaan. Het centrum van Karlsruhe laat ik voor wat het is. De eerste indruk was dat het op Mannheim leek en dat was niet echt spannend op zondag. Ik haal een boek uit mijn tas en geniet van het groen. Op de terugweg rijdt ik naar het zwembad. In tegenstelling tot de eerste keer dat ik daar kwam, is daar het gras inmiddels geel in plaats van groen. Over een verlicht slot lees ik nergens iets. Wel hangt er een poster over filmvoorstellingen in het slotpark. Vanavond is er een première. Overigens ben ik nog nooit zo blij geweest dat ik een trekhaak heb als vandaag. Gisteravond rond een uur of negen zat ik op het balkon met mijn voeten in een bak water. Op straat hoor ik een geluid. Dat klinkt als een aanrijding, denk ik om over de Toen ik vanochtend over de balkonrand keek, vond ik dat de auto, die achter de mijne stond wel heel dicht achter mijn auto stond. Als ik iets onder de achterklep zou willen leggen, moest ik eerst naar voren rijden. Toen ik weg wilde rijden moest ik vaststellen dat de donkerblauwe auto, die achter de mijne stond op mijn trekhaak hing. Hij had een deuk. Waarschijnlijk heeft hij hem niet op de handrem gezet en is ie tegen mijn auto aangesukkeld. Ik kon gewoon wegrijden. Zelfs de dop van mijn trekhaak was nog heel. Maar toen ik wegreed zag ik dat die auto heel langzaam het wegdek op sukkelde. Zo stond hij nog toen ik weer terug kwam. maandag 6 augustus We beginnen aan een nieuwe week en er zijn een paar dingen veranderd. Het vertalen van zakelijke teksten gaat nu van Pools naar Duits i.p.v. omgekeerd. Hetzelfde geldt voor het simultaantolken. Bij de schriftelijke vertaling sla ik de plank twee keer goed mis, omdat ik de essentie van de zin verkeerd interpreteer. Het schut me even wakker. Ik heb mezelf overschat. Dit is om weer even op de aardbol te landen. De thema’s van deze les zijn het verschil tussen spreek- en schrijftaal (oplossing Nominaliseren) en hoe je met signaalwoorden het stijlniveau van je tekst kunt beïnvloeden. Mijn leermoment zit eigenlijk in een losse opmerking van de docente. Als je in Duden (digitaal) een woord opzoekt dan staat er in de vorm van zwarte blokjes een soort barometer achter, die de woordfrequentie indiceert. Verder krijgen we het advies om de gekoppelde genitief (Genitivketten) te vermeiden en de waarschuwing om de eigen mening niet met Konjunktiv 1 uit te drukken. Dat laatste vind ik wel een open deur. Bij simultaantolken moet ik zo goed luisteren naar de Poolse tekst, dat ik de vertaling alleen maar tussen de zinnen kan proppen. Dit had ik al eerder aangeduid met salamitechniek, maar nu pas ik het zelf toe. Deze toespraak ging over het stralingsgevaar van mobieltjes. De tweede presentatie is voor mij bekend terrein. De Poolse gastvrijheid. Daar heb ik zoveel over gelezen dat mijn woordenschat op dit gebied groter is. Nu red ik het wel. In de nabespreking richt de docente zich op vertaalproblemen rond Fraseria (spreekwoorden). Dit is een bijna blanco terrein. Ik ken er welgeteld een. –Gość w domu, Bóg w domu - En dan wordt het zoeken naar een equivalent. Want het houdt natuurlijk niet op bij letterlijk vertalen. Met mijn gezond verstand had ik al eens bedacht dat het beroep van tolk niets voor mij zou zijn omdat ik voor mijn gezondheid niet te lang in een houding mag zitten. Mijn lijf bevestigt dat al na twee weken en dan zitten we nog niet eens dag in, dag uit in de cabine. Ik moet nu al preventief zwachtelen om zwellingen te voorkomen. De hitte helpt daar natuurlijk nog een beetje extra. (Wat een gedrocht va een zin). 
Tussen deze twee colleges krijgen we een inleiding notitietechniek. Een ervaren tolk schrijft maar 15 tot 20 procent op. Dat gebeurt van links boven naar rechts onder. Per Abschnitt, zeg maar alinea, komt er een streep rechts in de kantlijn en begin je weer links bovenaan. Een tekst die betrekking heeft op het verleden krijgt ┘ (afgesloten). Iets in de toekomst juist iets opens └. Je weet dan meteen in welke tijd je moet spreken. In de kantlijn staat de spreker aan geduid met I, U of P1 = ik, P2 = jij, P5 = jullie. Grote Duitse steden worden met hun letter aangeduid, maar de K staat ook voor Kultur, de M voor Markt, de W voor Wissenschaft. Er is ook nog een rechter kantlijn, voor de tekst tussen haakjes, zeg maar. Verder zie je iedere keer halve smilies, die voor een positieve of een negatieve intonatie staan. Een schuine streep naar rechts noemen ze de genitiefstreep. Wat er boven staat is de bezitter en wat er onder staat het bezit. Hier mag je wel Genitvketten bouwen. We krijgen hier nog drie college’s over. Heb ik hier nou voor leren stenograferen? Een voordeel. Dan hoefde je niet 80% te onthouden. Vanavond is er weer film. Helaas zijn ze een stuk minder interessant dan vorige week. Ik besluit de aanbevolen film die Flüsterer, the wisperer, la voix des Autres te gaan kijken op You Tube. Helaas staat die er niet helemaal op. Als ik hem uit wil kijken moet ik hem voor drie Euro tweedehands bij Amazon bestellen. Ik ga wel zitten lezen. Ik had negen boeken meegenomen. Inmiddels heb ik er zes uit. Met de drie boeken uit de bibliotheek erbij is de voorraad groot genoeg voor vier weken . Dinsdag 7 augustus Er is hier in de buurt iets veranderd. Je proeft het aan de sfeer. De scholen zijn weer begonnen. Huishoudens worden teruggeduwd in hun ritme. Op bepaalde tijden lopen er veel meer kinderen over straat enz. Uit het schoolgebouw aan de overkant komt gezang. Dat kwam er ’s avonds ook, maar dan van grote hoeveelheden krekels. Ik neem tenminste aan dat het geluid dat ik ’s avonds hoorde niet een dagelijkse alarmoefening was. Maar ook bij de huisartsenpost is reuring gekomen en bij de kita, waar ik langs kom als ik naar de universiteit loop, zijn de ramen opnieuw beschilderd. Parkeerplaatsten, die sinds mijn komst leeg waren, zijn in eens bezet. Het zit in kleine dingetjes. Bij ons op de opleiding moest ook iemand naar huis omdat in zijn thuisland de universiteit weer begon. Terwijl de mussen dood van het dak vallen staat onze Poolse docente met dikke kousen aan voor de klas. Daarbij een rok, die uit de wintercollectie moet komen, een t-shirt met lange mouwen en een vest. Iedere dag weer. Wel een andere kleur af en toe. In het begin heeft ze gezegd dat ze geen koffie dronk omdat ze last van hoge bloeddruk had. Misschien heeft ze steunkousen aan en de rest van de kleding aangepast? Ik weet het niet. Mijn Tjechische docente van de lessen praktijk van het vertalen kon geen groter contrast vormen. Ze loopt echt in een mini-mini korte broek met een gehaakt truitje, waar je aan alle kanten doorheen kan kijken. Ook de andere docenten lopen in korte broeken. Dat zijn gewone spijkerbroeken, zoals je die kant en klaar in de winkel koopt. Wij mogen dat op school niet. We moeten het goede voorbeeld geven. Maar ja, ik kom dan ook uit het land, waar een paar jaar geleden nog werd gediscussieerd of de postbode in een korte broek de brief mocht bestellen. Vervolgens werd de discussie genekt, alle professionals over naar TNT-pakketservice en de gaten gevuld met veel goedkopere huisvrouwen en studenten. Die vormden geen vuist, noch voor, noch tegen korte broek. Vandaag had ik de Poolse dame drie colleges achter elkaar. Ik kreeg het al warm van het aanzien. We begonnen vanochtend met kranten. In de andere lokalen lagen ook kranten op tafel. Wij kregen fotokopietjes en de opbouw van de les leek verdacht veel op het vrij spreken/presenteren. In groepjes van drie bereiden we een soort debat voor. Ons artikel gaat over Euro(pa)-wezen. Weet je wat dat zijn? Als papa en mama uit een OostEuropees land in West- Europa gaan werken en de kinderen onder de hoede van opa en oma achterlaten. Dit kan ik relativeren. Ook binnen Polen ligt de opvoeding van de kinderen al grotendeels op het bordje van de grootouders. En hoe uniek is dit? Na de oorlog was Duitsland een vaderloos land en/of kinderen hadden Rabenouders. Na de les krijg ik een compliment van de docente over mijn rake opmerkingen, maar ik heb niet het gevoel dat ik hier iets geleerd heb. Ik had liever een lokaal verderop gezeten. Het lesmateriaal sloot niet aan op de studenten in de klas. Die hadden veelal onvoldoende levenservaring om over het hun toegewezen onderwerp te debatteren. Ik snap dat je als tolk het niet altijd voor het uitkiezen hebt, maar het rendement van de les was nu wel heel laag. De lerares liet zich ook flink kennen met haar mening over het stichten van een gezin. Dat hoort. Ze woont al elf jaar in Duitsland, maar kan heel behoudend uit de hoek komen. Met overbelaste ogen zit ik de volgende les uit. Via de ironie, die in het werkwoord dürfen (mag) verscholen kan zitten komen we uit op taboes en dubbele connotaties. Van daaruit gaat de discussie naar het verschil tussen mannen- en vrouwenpraat. Dat sluit mooi aan op een video, die ik gisteren heb zitten bekijken van Jürgen van der Lippe. Ik heb me echt zitten bescheuren. Volkomen relaxed ging ik naar bed om vanochtend voor het eerst van de wekker wakker te worden. Tot nu toe werd ik iedere keer voor de wekker wakker van geluiden van buiten. Wat dat betreft ben ik echt een meisje van het platteland geworden. Ik ben niet meer gewend aan geluiden, die van de straat komen. Als we te vroeg klaar zijn mogen we nog een advertentie van Zywiec vertalen. De docente stelt voor om te beginnen met een andere merknaam of zo wie zo geen nieuw bier op de verzadigde Duitse biermarkt te zetten. Waarom? Tyskie heeft het toch ook gered onder zijn eigen naam. En dit is nog lekker, ook. 
Vanmiddag gingen we voor het eert met notitietechnieken aan de slag. We kregen in vijf stappen de belangrijkste zaken uitgelegd. 1. Noteer het/de idee, geen enkele woorden maar symbolen. Met 30 kom je al een heel eind. 2. Afkortingen bestaan uit begin en eindletters, bv. pr kt voor product. 3. Schrijf Genus (= wie), Tempus (=tijd) en conditie (= voorwaarde) in de linker kantlijn. Je kunt hiervoor het Engels gebruiken omdat dat kort is of bijvoorbeeld P3 voor hij. 4. Namen en jaartallen opschrijven. ’71 betekent begin 1971, 7’1 betekent halverwege 1971 en 71’ betekend eind 1971. Dan komen de jaartallen en de meest voorkomende symbolen in een rap tempo op het bord. (Ja, ze werken hier met krijtboard en overheadprojector!). Vervolgens krijgen we een stuk tekst, een openingsspeech van drie alinea’s. Samen met Domenika waag ik me aan de eerste alinea. Domenika gebruikt meer symbolen. Ik gebruik meer afkortingen, maar ons beider resultaat lijkt in niets op wat er uiteindelijk als de goede oplossing op het bord wordt geschreven. Daar komt trouwens amper uitleg bij. Dat herhaalt zich zo een paar keer. Ik moet echt alle zeilen bij zetten en dan wordt de les afgesloten met de tekst “Tja, vandaag was het makkelijk. De volgende keer doen we het zonder tekst”. Dat wisten we al. Dan gaan we het jeugdjournaal volgen. Maar makkelijke? Nee, daarvoor zat er te veel nieuwe informatie in deze les. Ik ga afkoelen in het zwembad. Het is bewolkt en daardoor rond zes uur27 graden i.p.v de 30 graden, die we tot nu toe hadden. Als ik op het ligbed ga liggen na het zwemmen, heb ik het zelfs koud. In Hessen schijnt het te storten. De verkeersdienst waarschuwt voor bomen op de snelweg. Wij zien geen drup, maar ondanks de lage waterstand zijn hier van de week twee meisjes in de Rijn verdronken. Ik moet aan Kampen denken. donderdag 8 augustus De Wortschatzles van vanochtend was uiterst leerzaam. Het bracht mij wat als docent. Onze Poolse docent heeft de lessenreeks overgenomen van de Tjechische docente en eigenlijk heeft ze de les niet goed voorbereid. Ze gebruikt kant en klare werkbladen van www.deutschunddeutlich.de. Zelf gebruik ik altijd de werkbladen van het ISL collectief. Die zijn voor de onderbouw goed geschikt. Voor de bovenbouw kende ik geen evenknie. Nu dus wel. Ze zijn thematisch en eventueel op cd verkrijgbaar, ook voor een aantal andere talen. Wel van te voren zelf maken of het antwoordmodel er op cd bij kopen. Anders ga je onderuit, net als deze docente. De vakteksten gaan deze week over gezondheid. De Poolse mentaliteit grenst aan hypochondrie. Ik kan mij herinneren dat een neef van Richard mij ophaalde voor een bbq. Onderweg vroeg ik of hij een afspraak bij een huisarts kon regelen i.v.m. een rood vlekje. Voor ik het wist, werd ik in een medisch centrum gedropt en vier uur later weer opgehaald. Als je naar Poolse reclameblokken kijkt, is een derde gericht op de verkoop van medicijnen. Dit is niet overdreven. De tekst van vandaag gaat over psychologie, met name over jaloezie. We kijken in het bijzonder naar vakjargon en woordvolgorde in combinatie met benadrukken. In het Duits zet je het belangrijkste woord achteraan, in Polen juist vooraan. Verder beweert de docente dat teksten met adviezen onpersoonlijk moeten zijn en je men moet gebruiken. Ik ben het niet met haar eens. Sie is een mooie tussenoplossing. In het Pools wordt veel getutoyeerd in tijdschriften. 
We zijn om een uur vrij. Om drie uur staat een excursie op het programma naar het Bayerische Weißenburg (Wissembourg in het Frans). Dat staat op de Unescowerelderfgoed lijst. Je vind er thermaalbaden en Romeinse gebouwen. Het is de bedoeling dat we vooraf een wandeling maken, waarbij we wandelend de Frans-Duitse grens overgaan. Wie niet wil wandelen mag voetbalgolf spelen. Het lijkt me allebei leuk, maar sinds gisteren heb ik een gezwollen teen en ik zie mezelf daarmee en geen 5km lopen en niet voetballen. Maar trek in de Falmkuchen na afloop heb ik nu al. Ik verheug me zelfs al op de lekkere alcoholvrije Weize erbij. Wat is wijsheid? Ik heb een alternatief. Ik heb immers mijn eigen auto bij me. Ik kan best zelf naar Weißenburg rijden. 
donderdag 9 augustus Toen ik gisteren naar bed wilde gaan, merkte ik bij het inpakken van mijn tas voor vandaag dat ik mijn huiswerk voor vrijdag had gemaakt (glossarium voor de conferentie uitwerken) in plaats van de vertaling van de tien geboden voor gezond eten uit het Pools in het Duits, die we vandaag nodig hadden. Het werd een haastklus, terwijl ik de hele avond op het balkon had zitten lezen en zelfs zoveel tijd over had dat ik nog naar het zwembad had kunnen gaan. Kennelijk maak ik onder druk kortere, krachtigere zinnen en dat werd erg gewaardeerd. Dat paste mooi bij het onderwerp: de gebiedende wijs en zinnen met weglatingen (elliptische zinnen) We begonnen vandaag echter met consecutief tolken vanuit de cabines. We hadden het tot nu toe alleen nog in het lokaal gedaan. De eerste opdracht had ik verkeerd begrepen, dus ik mocht de cabine al weer uit voordat ik goed en wel begonnen was. Het was een mooie gelegenheid om uit te proberen, of ik bij notitietechnieken iets had opgestoken, maar ik liep tegen een heel bijzonder probleem aan. Ik kan goed stenograferen en heb dat tijdens mijn colleges altijd gebruikt om te noteren wat er gezegd wordt. Het lukte me niet om te schakelen. Om de haverklap zette ik er weer een stenoteken tussen en dat leest lastig terug, want de streep voor niet in de notitietechniek betekent ook bij stenograferen. En dat is nog maar een voorbeeld. Kortom, korte stukjes van drie tot vier minuten lukken me beter uit het hoofd. Met notitietechnieken zal ik nog veel moeten oefenen. In de Mensa neem ik een Eintopf (eenpansgerecht). “Soße?” vraagt de dame zowaar. Als ik “Nein, danke” zeg wordt mijn bord op de toonbank gesmeten alsof ik haar persoonlijk beledigd heb. Maar het smaakt zo een stuk beter! ’s Middags was er een lezing over de rol van de technologie bij vertalen en de vraag of vertaalmachines de vertalers (HT= Human Translation) overbodig maken. De lezing wordt verzorgd door een computerlinguïst van de Universiteit van Flensburg. Het ziet er niet echt fraai uit. De apparaten dragen bij aan een hogere productiviteit, maar verkleinen de markt. Machinaal vertalen wordt vergeleken met machine ondersteund vertalen. De man weet haarfijn uit te leggen, hoe het komt dat google na (7) jaren slechte kwaliteit de afgelopen twee jaren ineens topprestaties levert. Ik roep op school altijd: “Ik word niet betaald om Google te corrigeren”, maar bij Pools-Duits v.v. gebruik ik het zelf ook om een concept op te stellen. Ik had al gemerkt dat het niveau veel beter was. Ik dacht dat dat kwam omdat Pools Nederlands een tweetraps raket is, maar er is dus een andere reden. Het interessantste vind ik echter IATE. 
http://iate.europa.eu/SearchByQueryLoad.do;jsessionid=Pt8foQ6a3vLek9GIURtn415O HoPNo9OJS4lF_bUp1WIY2wlHxiLw!-542199139?method=load In de 24 talen van de Europese Unie terminologie kunt ingeven. Het is gratis toegankelijk. Vlak voor de lezing begon, ging het extreem hard waaien, alsof een paar kilometer verderop een windhoos aan de gang is en wij de buitenste vlagen nog mee krijgen. Iedereen verwacht dat het straks gaat storten, maar als we buitenkomen is het nog droog. De wind maakt het wel dragelijk koel. De organisatie last echter de wandeling door groen Germersheim af. Groen? Hier is door de hitte niets meer groen. Toch is het jammer. Je mocht onderweg marmotten voeren en dat leek me best grappig. Als ik samen met Yu, de Chinese, die bij mij in de straat woont, naar huis loop, raad ze me af om te gaan zwemmen. In Frankrijk zijn al een aantal luchthavens gesloten. Ik besluit naar een wijze raad te luisteren. Morgen kan ik ook zwemmen. Jammer dat ik gisteren niet ben gegaan. Buienradar laat echter zien dat ik geen twee uur zal kunnen zwemmen. Tijd over om wat aan het huishouden te doen. In de kelder staan was- en droogtrommels voor algemeen gebruik. Op woensdag kun je gedurende een half uur voor 1.55 Euro muntjes kopen bij de man, die het grasveld maait. Dat vereist wat planning. Vreemd genoeg hangt er geen intekenlijst boven de machines, maar zodra je het trappenhuis in stapt, kun je al horen of ze in gebruik zijn. Het meeste heb ik inmiddels ontdekt. Ik weet alleen nog steeds niet waar ik met mijn lege glazen flessen heen moet. De auto, die tegen mij aangereden was, heeft nog heel lang met een wiel op het wegdek gestaan. Er stond ook een raam open, maar dat zie je bij deze hitte natuurlijk wel bij meer auto’s. Na een paar dagen zat er een grote oranje neon-sticker op de voorruit. Zo heeft ie nog twee dagen gestaan en nu is ie weg. Ik heb al die tijd aan de zijkant van de flat geparkeerd en dan moest ik ver over het balkon hangen om z’n neusje te laten zien. Nu staat mijn auto weer waar hij stond. Net alsof ik naar mijn vriendje kijk. Met Nederland bel ik af en toe via whats app. Gewoon bellen lukt niet meer sinds een paar dagen. Ik lig van het netwerk af en kom er niet meer op. Geen idee wat er aan de hand is. Thuis was wel iets aan de hand, waardoor mijn vriend midden in de nacht op de huisartsenpost belandde. Dan geeft een berichtje “Ik had je nodig” wel een heel dubbel gevoel. Een reactie op een selfie “Je bent mooi” is dan toch wel van een heel andere categorie. Maar inmiddels zitten er drie weken op en begin ik aan de laatste week. Dat is geeneens een volle week. Voor de beurs van daad staat een minimum aantal uren en daar houden ze zich exact aan. Geen dag langer. Toen we het lokaal binnenkwamen stonden er vijf stoelen in een halve cirkel om een talkshow te kunnen nabootsen. Als anderhalf uur later de les is afgelopen, hebben we er niets mee gedaan. Ik heb dat hier al eerder gemerkt. Er wordt iets aangekondigd (bijvoorbeeld volgende les gaan we facturen schrijven) en dan gebeurt het niet. Je zal het misschien vreemd vinden, maar voor mij is dit een enorm leerpunt, want ik denk dat ik mij hier ook wel eens schuldig aan maak en ik heb er nooit bij stil gestaan, hoe vervelend dat voor mijn leerlingen kan zijn. Ook maak ik kennis met een nieuwe werkvorm. Samen naar nieuwsuitzendingen kijken – Nieuws in 100 seconden - en steeds na een onbekend woord het beeld stilzetten en erover praten. Aan de ene kant irriteert het op een gegeven moment, aan de andere kant leer je zo de woorden in de context en ik merk dat ze bij mij dan wel blijven hangen. We maken notities van deze nieuwsuitzendingen en moeten ze dan weergeven. Ik meld mij vrijwillig, maar ik maak twee best wel grote fouten. (in het totaal zes nullen te veel). 
Bij de conferentie over Zirkeltag = de dag waarop de Berlijnse muur net zo langs stond als weg was, kom ik in de cabine terecht. Ik had ingezet op een stomme cabine, maar ik kom in een cabine terecht die via het YouTube kanaal de lucht in gaat. Het duurt een tijdje voor ik door heb dat mijn microfoon niet open staat. De anderen zitten bemensen in tweetallen de cabine. Zij kunnen elkaar om de twintig minuten afwisselen. Omdat ik de enige ben met Nederlands (Is dat zo? Er loopt hier een Chinese rond, die in Utrecht studeert.) Uiteindelijk zit ik anderhalf uur te tolken. Ik heb mij goed voorbereid en heb uiteindelijk het glossarium niet nodig. Het laatste half uur is relais-tolken vanuit het Tsjechisch, het Pools en het Frans. Na twee zinnen Frans schakel ik de relais uit. Mijn Frans volstaat om de spreekster rechtstreeks te vertolken. Dat was toch wel even leuk om te merken. Het ging over de emoties van mensen, die hun familie weer konden bezoeken na de val van de muur. 
Het laatste college vandaag is notitietechniek. We moeten vier berichten van het jeugdjournaal noteren en dan worden er mensen aangewezen, die hun uitwerking op het bord moeten noteren. Ik bak er niets van. Ik verval telkens weer in het stenograferen en ook daar kom ik snelheid te kort. Dat komt natuurlijk doordat ik meestal in het Nederlands stenografeer en vanuit een andere taal op klank moet werken en de verkortingen niet ken. Dat vertraagd. Het zorgt er wel voor dat ik veel kan teruglezen. Bij het teruglezen struikel ik juist altijd over de verkortingen. Vervolgens is er weer een sportfeest. Badminton is vervangen door zaklopen. Ik knijp er tussen uit en ga een half uurtje zwemmen. Sinds de wind van gisteren is het zover afgekoeld dat ik nu in de pauze zelfs een bankje in de zon op zoek in plaats van de schaduw. Na het zwemmen zit mijn joggingpak zo lekker dat ik helemaal geen zin meer heb in de kroegentocht van vanavond. Het lost zich zelf op. De vorige keer is er een incident geweest. Sommige cursusdeelnemers hadden hun eigen drank mee de kroeg in genomen. We zijn niet meer welkom. Ik beleef evenveel plezier aan een alcoholvrije Weize van 84 cent uit de supermarkt. Ik leef al op drie weken op bronwater, maar ik val er niet echt vanaf, want ik ben al aan mijn derde doos namaak-magnums bezig. Die hebben ze hier in allerlei smaken: Griekse yoghurt, honing, pistache. Ik wil ze allemaal uitproberen. Helaas worden ze alleen per vier verkocht. Ondertussen probeer ik te bedenken wat ik morgen ga doen. Eigenlijk wilde ik naar het Europapark. Toen we daar de vorige keer in de buurt waren, was er net brand geweest en zat het er niet in. Maar ik heb mezelf 250 Euro zakgeld voor deze cursus toegestaan, zodat ik straks ook nog wat heb als ik op vakantie ga. Je zou zeggen dat is een tientje per dag. Maar daar ging meteen aan het begin de borg van de kamer af en ik moest nog iets overmaken aan het thuisfront en een keertje tanken. Met een tientje per dag (daar zit ook mijn Mensa-maaltijd in) kom ik ver, maar dan moet ik geen 46 Euro voor een kaartje voor het Europapark gaan neertellen. Dat moeten we dan maar combineren met onze plannen om naar het Bodenmeer te gaan. Met de geplande excursie naar Baden Baden zondag ga ik niet mee. Daar ben ik in mei nog geweest. Dan ga ik liever iets nieuws ontdekken. 
zaterdag 11 augustus Vergelijkend warenonderzoek Mainz en Worms Officieel studeer ik aan de universiteit van Mainz en daarom vind ik dat ik naar Mainz moet. Eigenlijk is dat gekkenwerk, want nu is het vijf kwartier rijden en op de terugweg kom ik er langs. Maar ik wil niet in Mainz parkeren met een koffer vol bagage. Dan heb ik geen rustig moment. Dus ik besluit toch maar te gaan. Ik ben er al eens geweest. Vrienden hebben een vakantiehuis op 65 kilometer van Mainz en dat heb ik al meerdere malen tegen een vriendenprijs mogen huren. Van te voren bekijk ik waar je gunstig kunt parkeren en dat blijkt precies op het terrein tussen de (nieuwe) universiteit en het universiteitsziekenhuis te zijn. Mijn auto geniet er heerlijk van de schaduw, terwijl ik al drie keer mijn kleren heb gewisseld, want ik kan het weer vandaag niet goed inschatten. Eigenlijk is het heet, maar het waait zo hard dat je twee handen aan het stuur nodig hebt. Door die wind is het 26 graden. Lekker. Er is veel vakantieverkeer op de weg, veel auto’s met caravans, veel gele nummerplaten. Sommigen laten zich door de wind meevoeren. In de tegengestelde richting controleert de politie de kogeldruk. Dat heb ik nog nooit gezien. Op de tramhalte bekijk ik hoe ik het beste naar het centrum kan lopen. Ik volg de trambaan en als hij de hoek omslaat herken ik waar ik ben. Hier heb ik de vorige keer geld gewisseld voor de parkeerautomaat. Ik ga op zoek naar een bepaalde winkel. Ik heb een missie: Ik ben gek op de Mainzel Mänchen. Dat is een parodie op de Heinzl Mänchen waar de Duitse reclameblokken mee opgeleukt worden. Ik heb de vorige keer in een souvenirwinkel soepkommen gezien met de Mainzel Mänchen er op en altijd spijt gehad dat ik ze niet meegenomen had. Ik had ze laten staan omdat ze zes Euro per stuk kosten. Ik vind de winkel terug, maar er hangt een briefje op de deur. Verhuisd omdat het complex wordt gesloopt. Ik ben niet bekend genoeg in Mainz om iets met het nieuwe adres te kunnen beginnen. 
Ik loop de voetgangerszone van Mainz in om de Dom te bekijken. Onderweg was ik langs Worms gekomen. Op een bruin bord stond de Dom van Mainz aangekondigd. Spontaan besluit ik vergelijkende warenonderzoek te doen. Op de terugweg rijd ik via Worms, om te kijken welke mooier is. Als ik de Dom van Mainz zie, weet ik het antwoord eigenlijk al. Die is zo indrukwekkend, daar kan de Dom van Worms vast niet tegen op, al heeft die nog zo’n indrukwekkende geschiedenis. Bonifatius had het goed voor elkaar. Binnenkijken lukt helaas niet, want er is een orgelconcert aan de gang. 
Via de voetgangerszonde loop ik terug en kom langs een gebouw dat ouder is dan de rest, maar niet echt mooi. Op een kaart verderop zie ik dat dat de oude universiteit was. Ik loop terug om het nader te bekijken. Het wordt er natuurlijk niet mooier van, maar de poorten zijn wel de moeite waard. Op de heenweg heb ik een leuke dagaanbieding bij een Döner Kebabzaak gezien. Ik loop terug en bestel er een broodje warm kalkoenvlees. Voor drie Euro blijk ik een lot uit de loterij te hebben. Wat is dat lekker. De man achter de toonbank is erg vriendelijk maar niet te verstaan. Zijn broodje maakt het helemaal goed! Ik ben de enige klant in de zaak. Hij verdient meer! Eigenlijk ben ik te laat naar Mainz vertrokken. Nu is het Gutenbergmuseum niet meer open. Ik ben al blij dat niet heel Mainz al potdicht zit, zoals je vaak in Duitse steden op zaterdagmiddag ziet. Om zeven uur vertrek ik naar Worms. De Dom haalt het niet bij die van Mainz. Bovendien staat er een groot hek om heen , waardoor je er niet eens omheen kunt lopen. Het is ook al bijna te donker om foto’s te maken.Verder hangt er een gezellige sfeer in Worms. Het is druk op straat. Het is hier zo wie zo drukker dan bij ons. Dat komt vast doordat veel super-markten nog tot tien uur open zijn.
Zondag 12 augustus Iedere keer als ik de deur van dit appartement dichttrek, doe ik dat met mijn hand op mijn sleutelbos. Ik vind het maar niks dat ik mezelf buiten kan sluiten zonder te weten hoe ik dat eventueel op kan lossen. Ook het idee dat ik in de flat zou kunnen vallen boezemt me angst in. Wie zou het merken? Mijn oplossing: zoveel mogelijk de balkondeur openlaten. (Alsof ik als Spiderman naar vier hoog zou kunnen klimmen als de sleutels wel binnen liggen). Ik heb overwogen om vandaag naar Landau te gaan. Dat is 25 kilometer hier vandaan. Daar verwachte ik een rijtuigmuseum o.i.d. aan te treffen. Ik ben er klakkeloos vanuit gegaan dat de Landauer ook uit Landau komt. Maar…..Het ligt iets anders. Er bestaan in Duitsland maar liefst 18 plaatsen met de naam Landau. Dit Landau is verder geen bezoek waard. We zijn er al eens met de bus doorheen gekomen en ik denk dat ik het wel zo’n beetje gezien heb. Dus besluit ik naar het Hambacher slot te gaan. Het kost me een half uurtje om er te komen. Dagelijks worden er rondleidingen georganiseerd en een keer per maand heeft zo’n rondleiding een apart thema. Vandaag is dat architectuur. Je kunt van te voren voor 6 Euro (studententarief) een kaartje op internet reserveren. Wil ik dat wel? Ik ga eerst maar eens kijken hoe hoog het is. Voor de niet-ingewijden: De Hambacher Feste horen met tot 30,000 bezoekers tot de grootste studentenprotesten van het 19e eeuwse Duitsland. Ze waren voorbode van de maartrevolutie in 1848, die tot Duitslands eerste grondwet moesten leiden. De studenten droegen kleding met drie kleuren, waaruit uiteindelijk de Duitse vlag ontstond: zwart-rood- goud –niet geel, dus-. De vlag met tekst is in het slot nog te bewonderen.
Onderweg ernaar toe liep mijn navigatie vast door de hitte. Ik moet op de kaart verder en neem de kortste route. Daar mag ik 90 km rijden, maar moet bij iedere afslag terug naar 70. Ben ik geflitst? Ik weet het niet. Per ongeluk rijd ik een deel van de Weinstraße en dat is echt heel mooi. Eigenlijk had ik best zin om mee te gaan naar het maisdoolhof, maar dat moet maar even op mijn bucket-list blijven staan. Ik wil toch nog een keer terug naar Hell en daar is er ook een. Zo kan ik tenminste weer even lekker zwemmen. Dat heeft mijn rug nodig, want de slaapbank waarop ik mijn nachten doorbreng is bikkelhard. Op de terugweg kies ik expres een andere route naar Bellheim. Hier ligt het ene wijngoed naast het andere. Door de vele wijnproeverijen ziet het er heel gezellig uit. Ik kom zowaar door Landau en kan daar de goede afslag niet vinden. Lekker ouderwets even de weg vragen bij het benzinestation. Vlak voor Bellheim gaat het dan toch nog een beetje mis. Er loopt al een omleidingsroute om Bellheim vanwege wegwerkzaamheden. Vandaag hebben ze er nog een schepje bovenop gedaan van wege wielerwedstrijden – geloof het of niet – op vouwfietsen. In het zwembad zelf liggen welgeteld drie mensen ???? De rest van Duitsland zit voor de buis voor de eerste belangrijke wedstrijd van het seizoen: Eintracht Frankfurt- Bayern München. maandag 13 augustus Vannacht heeft het geregend, eindelijk. Dat is maar goed ook, want verderop in de straat was al een spontane bermbrand ontstaan en dat stinkt verschrikkelijk. Voor de zekerheid vis ik mijn paraplu uit de auto als ik naar college loop. We beginnen met consecutief tolken. Bij de eerste Poolse toespraak over de verdeling van de huishoudelijke taken in het Poolse huishouden worden veel percentages genoemd. Precies daar gaat het fout. Getallen vind ik een van de moeilijkste dingen in het Pools. Ik red me eruit met een relais. Ook betrap ik me erop dat ik halverwege van taal wissel. De tweede tekst gaat over medicatie om angsten te beteugelen. Nu krijgen we van te voren een glossarium, dat gaat een stuk beter. Ik doe mijn voordeel met de vele internationale woorden, die het Pools rijk is. Die vind je uiteindelijk ook terug in mijn notitieblok. Het nieuwe element is dat je tijd wordt opgenomen. Het mag natuurlijk niet zo zijn dat je vertaling langer duurt dan de originele speech. Welgeteld een iemand krijgt dit voor elkaar. De vertaallessen zijn taai. Hoe halen ze het in hun hoofd om economische en juridische teksten in de laatste week aan te bieden ? Ik betrap mezelf erop dat mijn hoofd al onderweg naar huis is en ik ben klaarblijkelijk niet de enige. Ik moet nog naar het postkantoor. Door de regenbui is het eindelijk te doen om daar in de pauze heen te lopen en zelfs een omweg te nemen, al was dat niet helemaal de bedoeling. 
Na de pauze staat er een voorlichting op het programma voor diegenen, die in Germersheim willen studeren. Alle studenten volgen al ergens een BA, dus de voorlichting richt zich op MA. Het is mijn wens om in een sabatical year hier twee semesters ACCC te studeren, maar die wens zie ik in rook opgaan. Als je Nederlands als moedertaal hebt moet je ABC doen met Engels als C-taal. En dat wil ik dus niet. Het ACCC-model is trouwens een bachelorconstructie waarbij de laatste C slechts twee semesters wordt aangeboden. Voor het MA moet je een toelatingstest doen, maar dat is op C1-niveau. Dat zou geen probleem moeten zijn. De docente, die met ons krantenartikelen moet behandelen heeft aangegeven dat ze de les gaat vervangen door Vrije Rede. Samen met twee andere studenten zoek ik mijn heil bij een andere groep, waar de cursusleider les geeft. Had ik dat maar eerder gedaan. Het is hartstikke interessant. Hij neemt vaste uitdrukkingen tijdens conferenties onder de loep en we bespreken beeldspraak uit de sport, die in het gewone taalgebruik geslopen is. Echt leuk! Hij gebruikt nog gewoon een overheadprojector. Ook leuk, maar dan op een andere manier. Als de les om half vijf is afgelopen pak ik in om naar huis te gaan. Mis dus. Er is nog een programmaonderdeel: een film over autocratie. Een klassieker, die ik tot mijn grote schande nog nooit heb gezien. Ik voel me verplicht om te gaan kijken.
dinsdag 14 augustus Een bekend gezicht Normaal gesproken zie je zo in de loop van zo’n cursus stelletjes ontstaan. Dat gebeurt hier helemaal niet. Vladimir uit de Oekraïne en Sofia uit Frankrijk trekken veel samen op, maar dat lijkt meer voort te komen uit zijn honger naar kennis van de Franse taal. Mari uit Italië heeft geprobeerd Agnieska uit Polen het hof te maken, maar ze kreeg zo continu de pin op de neus dat ze het inmiddels heeft opgegeven. Verder zijn er veel groepjes van drie of koppels met rare leeftijdsverschillen. Langzaam maar zeker wordt de koelkast steeds leger. Inkopen heeft geen zin meer. De ramen zijn al gelapt voor vertrek. Het einde komt in zicht. We moeten ons inschrijven voor de “bonte avond”. Het spreekt voor zich dat ik mij aansluit bij de Poolse groep. Ze hebben een quiz voorbereid. Het is dat die avond de certificaten uitgereikt worden, anders zou ik hem skippen. De tekst, die we voor vandaag moesten voorbereiden gaat over een zwaar onderwerp (typologieën in de rechtslinguïstiek), maar is taalkundig niet zo moeilijk. Voor het eerst slaag ik erin hele stukken te vertalen zonder een woord te moeten opzoeken. Komt dat doordat ik mijn linguïstiek-tentamen niet zo lang geleden afgelegd heb? De clou zit erin dat landen met meerdere officiële talen, zoals Canada, Zwitserland en België hun jargon op dit gebied verder ontwikkeld hebben dan landen met slechts een taal. Ik ervaar de tekst in ieder geval als gebruiksvriendelijk, terwijl ik tijdens de voorbereiding nog enorm geworsteld heb met tangconstructies. Het valt mij trouwens op dat door de toegepaste systematiek – zin voor zin vertalen – niet alleen dat onder het tapijt geveegd wordt, maar ook de ijzeren regel per alinea slechts een tijd gebruiken voor de werkwoorden volkomen genegeerd wordt. Is dit een C1-dingetje? De docente maakt in ieder geval handig gebruik van haar gezag in de klas om discussies af te kappen. Onderhandelen, zoals we dat in Nederland kennen is er niet bij. De klas is overigens vandaag heel mat. De meesten zijn gisteren naar de film geweest en hebben niets aan hun tekst gedaan. Malina en ik zijn de enigen. 
Zo slaapverwekkend als ik computerlinguïstiek vond, zo moeilijk vind ik notitietechniek. Dit heb ik opgegeven. Eigenlijk heb ik spijt als haren op mijn hoofd dat ik niet voor de colleges over literatuur van Thorsten heb gekozen. Daar zou ik nog iets aan gehad hebben in de klas. Hij behandelde de Romantiek en door zijn rondleiding in Heidelberg weet ik dat hij dat op ludieke wijze doet. Dan komt er een soort verrassing. Agnieska vraagt of ik bij haar in de cabine wil zitten tijdens de conferentie over psychoanalyse. Twee talen in een cabine? Niemand doet er moeilijk over. Er is immers ook nog een zuiver-Poolse cabine. Dan blijkt dat de conferentie over psychoanalyse geschrapt is en wordt vervangen door een voordracht van Thorsten over het Barokke tijdperk. Die man zouden ze in Lunteren moeten uitnodigen (NCD). Ik geniet en vergeet mijn frustraties over de verkeerde keuze. In de cabine vertelt Agnieska dat ze haar certificaat moet ophalen. Ze gaat een dag eerder weg. Jammer, maar wel begrijpelijk. Veel mensen grijpen de eerste de beste gelegenheid aan, nu Ryan Air staakt. Mij staat een tweede verrassing te wachten als ik buiten kom. Er staat iemand naar me te zwaaien. Het is een van de mensen uit de Duitse groep, waar ik in Warschau mee optrok. Zij studeert hier. Dat wist ik wel, maar ik dacht dat ze allemaal op vakantie waren. Ik nodig haar uit voor een kop koffie en ergens laat ik vallen dat ik volgend jaar naar Lublin wil en waarom. Ze is een en al oor. Dat wil ze ook. We maken een afspraak voor woensdag om dit verder uit te werken. De aanspraak, die ik in de groep miste, vond ik vandaag als nog. Ik word er helemaal vrolijk van. Woensdag 15 augustus De films, die ik aan het begin gemist heb, blijken volledig op internet te staan. Knocking on heavens door is echt een aanrader. Wilkommen bei den Hartmanns heb ik nog niet helemaal uitgekeken. Het gaat over een gezin, dat een vluchteling opneemt. Bij het kijken naar Knocking on heavens door doe ik een te gekke ontdekking. Ik heb een computer van school bij me. Ik had het afgelopen schooljaar geen recht op zo’n apparaat i.v.m. een te kleine aanstelling. Je moet 0,4 FTE op school werken en ik was van 1,1 naar 0,25 gegaan. Dus moest ik eind vorig schooljaar mijn laptop inleveren en mocht ik hem nu weer ophalen. Komend schooljaar kom ik op 0,9 uit, dus ik mocht er weer een ophalen. Deze bleek echter veel geavanceerder te zijn. Hij heeft touch-screen. That’s nice! Op het rooster staat anderhalf uur simultaantolken en anderhalf uur vertalen van vakteksten, maar we hebben niets meegehad om voor te bereiden. In plaats daarvan ben ik gisteren in het enige Poolse boek gaan lezen dat ik bij me had (Pal Krolowa). De docente heeft er twee blokken simultaantolken van gemaakt. Een uur Duits Pools en een uur Pools Duits. Dat laatste gaat me nog niet zo goed af, maar de docente kan ik inmiddels volledig volgen als ze Pools spreekt. Ik mis echt niks. Gewenning is ook een dingetje. Aan het eind van de les ga ik iets eerder weg. Ik neem afscheid van iedereen. Vanavond ben ik niet bij het afscheidsfeest. In plaats daarvan ga ik met Natalja op stap. Daarom moet ik nu vast mijn certificaat ophalen. 
Om een uur wacht Natalja op me bij de poort van de universiteit. We rijden samen naar Schwetzingen, waar we de tuinen en het slot van de Kurfurst van Baden-Wurtenberg bekijken. De tuinen zijn echt schitterend! Het slot is een zomerresidentie. We blijven fotograferen. De Kurfurst, die tegen wil en dank ook over Beieren regeerde heeft zelfs een moskee in zijn tuinen laten bouwen. Er was net een tentoonstelling over servettenvouwen, waardoor alles er extra sjiek uitzag. Na afloop zoeken we een terrasje op. Schwetzingen is het centrum van de aspergehandel in Duitsland. Het is nu natuurlijk geen aspergetijd, maar een mooi standbeeld zorgt dat je het niet vergeet. We rijden terug naar Germersheim en halen Natalja’s badkleding op en ik rijd voor het laatst naar het zwembad in Bellheim. Als ik op de terugweg wijs op een Grieks restaurant, waar de gezelligheid vanaf straalt, stelt Natalja voor om er te stoppen. Dan morgen maar een uurtje vroeger op om het appartement schoon te maken. Wat een leuke afsluiting van deze weken!
Vandaag vertrok ik uit de Nederlandse hittegolf en ben ik door een enorme hoosbui naar Germersheim gereden. In dit vestingstadje zit een afdeling van de Universiteit van Mainz. De opleiding voor tolken en vertalen. Ik ga hier een inleidende moduul volgen. Het liefst zou ik hier een sabatical doorbrengen, maar dat zit er voorlopig nog niet in.
Het is gebruikelijk dat je als A-taal je moerstaal neemt. Je B-taal is een moderne taal en de C-taal is dan een taal naar keuze, die je alleen tolkt naar je eigen moerstaal toe. Als je hier een heel jaar heen gaat kun je vier talen tegelijk doen: A, C, C,C, waarbij A automatisch Duits is. Ik zou dan kiezen voor Duits, Nederlands, Pools en Italiaans. Ik heb ooit Duits-Italiaans gestudeerd.
Omdat er verder geen Nederlandse studenten waren, hadden ze mij aan de groep Engelse studenten vastgeplakt. Ik heb echter niets met Engels, maar ik had in het rooster gezien dat er een aparte Russische groep was, plus een Chinese groep, een Italiaanse groep en een Poolse groep. Na wat heen en weer mailen heb ik het voor elkaar dat ik over mag naar de Poolse groep en voor zover het rooster het toelaat mag aanschuiven bij de Italiaanse groep.
Met een koffer vol woordenboeken ging ik vandaag op weg. Vandaag werd de grand-prix van Duitsland gereden en ik kwam natuurlijk net bij Mannheim langs de Hockenbegring, toen het stadion leeg liep. Ik kwam iets later aan dan gepland. Eergisteren had ik mijn kinderen en de hond al gedag gezegd, vandaag deed ik hetzelfde met mijn vriend en mijn paard. Ik ga vier weekjes in het appartement wonen van Eva. Eva studeert hier Italiaans, maar is voor de zomervakantie naar huis. Het was wel een beetje raar. Ze had goed schoongemaakt, maar niet opgeruimd. Haar spullen staan nog in de badkamer en de keukenkastjes. Uiteindelijk heb ik alles gefotografeerd en vervolgens in een kast gezet. Dan zet ik het wel terug als ik vertrek.
Net wilde ik Germersheim gaan verkennen en een geldautomaat opzoeken. We moeten de huur morgen contant betalen. De geldautomaat zat vlak bij. Daarna voelde ik me bezwaard om met zoveel geld op zak door een onbekende stad te gaan sjouwen. Ik ben teruggegaan en op het balkon gaan zitten lezen. Er staat morgen een stadswandeling op het programma. Daar sluit ik me dan wel bij aan.
maandag 23 juli niveaubepalende testen Van te voren heb ik de kaart van Germersheim goed bestudeerd. Na een ontbijtje op het balkon loop ik naar An der Hochschule. Dat is de straat waar de universiteit zit in een voormalige kazerne, uitgebreid met nieuwbouw op de binnenplaats. Volgens een docent zou het tien minuten lopen zijn, maar ik trek er voor de zekerheid een half uur voor uit. De waarheid ligt ergens in het midden, maar het is lopend in ieder geval goed te doen. Samen met een Chinese dame, die ik gisteren al op het station heb gesproken, wachten we tot we Audimax in kunnen, een soort hoorzaal waar voor iedere stoel een verrijdbare tafel staat en achterin tolkencabines zijn. Er kunnen 200 mensen in de zaal. Er zitten er 90. Deze 90 studenten hebben samen 18 nationaliteiten en zullen drie verschillende opleidingen gaan volgen. De groepen uit Rusland, China, Polen en Italië zijn het grootst. De deelneemster, die het verst weg komt, komt uit Argentinië. Na een inleidend praatje, wat voor mensen, die de brochure hebben gelezen vooral herhaling is, worden we op basis van onze achternaam in vier groepen verdeeld. Ik kom terecht in groep rood en loop de rest van de dag met een rode stip op mijn badge rond. Er zijn vier groepen en ze krijgen allemaal een programma uit vier onderdelen voorgeschoteld, alleen de volgorde is anders. Mijn groep begint met een schrijfopdracht, een krantenartikel. Daarna krijgen we een rondleiding over het universiteitsterrein en dan volgt nog een grammaticatoets op de computer en een luistertoets. Bij de grammaticatoets haal ik 71%. Wat ik gemaakt had, is dik in orde, maar ik heb het niet binnen de gestelde tijd af. Bij luisteren krijg je de score niet te zien, helaas. Helaas, want ik heb op het laatste moment antwoorden gewisseld en dat is meestal niet zo’n beste tactiek. Dit heb ik gelukkig wel op tijd af. Bij de grammaticatoets worstelde ik met het toetsenbord. Het is een Duits toetsenbord en ik typ blind, dus dan moet je steeds corrigeren. Hoe het ook zij, morgen volgt de uitslag. Dan is er lunch in de mensa. Maaltijden betaal je via een automaat á la Mac Donalds en drankjes reken je contant af. Het klinkt een beetje krom en is extra ingewikkeld als de automaat op een been blijkt te lopen. Je kunt niet bestellen voor je je Schein hebt ingeleverd. Ik ga niet klagen, soep, Geschnitzeltes met salade en een dessert (pruimenmoes?) en een kop koffie voor 3,50 Euro. De pauze is lang. Je hebt ruim de tijd om in het stadje te gaan kijken, maar ik zoek de schaduw van een park op, want het is bloedheet (30 graden). Het laatste college is een inleiding in het tolken, gegeven door een dame uit Warschau. Er wordt verteld over de verschillende soorten tolken (gerechtstolk, onderhandelingstolk, conferentietolk, relaistolk, retourtolk enz.). Daarna krijgen we onze eerste oefeningen en die worden gevisualiseerd met rollenspelen. Ik luister alleen nog maar als ik zie dat iedereen om mij heen een speciaal bloknootje heeft en daar diagonaal op noteert. Na afloop ren ik meteen naar de winkel, maar ik slaag niet. In de loop van de dag wordt er van alles geregeld: je huur betalen (350 Euro plus borg), fietsverhuur (30 Euro plus borg, maar er zijn wel te weinig fietsen), spreekuur van de cursusleiding enz. Het programma wordt ’s avonds om acht uur vervolg in Germania, een biertuin tegenover de kerk. Het is de bedoeling dat we verbroederen, maar iedereen zoekt angstvallig contact met mensen, die dezelfde moerstaal hebben. Alleen tussen Oekraïne en Rusland lijkt een uitwisseling te ontstaan. Ik ben de enige uit Nederland en vindt via een mevrouw uit Genua aansluiting bij de Italiaanse groep. Is mijn Italiaans toch nog ergens goed voor. dinsdag 24 juli Volgens rooster heb ik eerst Verhandlungsdolmetschen = consecutief tolken. Daarbij zit de tolk tussen de twee partijen. Dit heet een neutrale positie te zijn. Je mag meeschrijven, maar meestal red je alleen de namen en de getallen. Dit programmaonderdeel duurt anderhalf uur. Ik ben ingedeeld in de groep Engelstaligen omdat er te weinig Nederlandse deelnemers zijn voor een eigen groep. We spelen een situatie na, waarin een Amerikaan bij een Duitse makelaar terecht komt en in het gesprek moeten allerlei cultuurverschillen overbrugd worden. Ik mag het spits afbijten, stomweg omdat ik in de hoek van het lokaal ben gaan zitten, want daar zat een stopcontact voor mijn laptop. Mijn volgende les is volgens rooster een vertaalcollege Duits-Engels. Vorige week heb ik een verzoek ingediend om in de Poolse groep ingedeeld te worden. Daar heb ik in principe groen licht voor gekregen, maar ik moet eerst in gesprek met de Poolse docente en dat lukt pas in de pauze. Ze snapt meteen wat ik wil en ziet de meerwaarde voor mij. Ik mag aanschuiven. Het resultaat is wel dat ik nog een college Verhandlungsdolmetschen krijg, want het rooster van de Poolse groep loopt precies contra aan die van de Engelse groep. De tekst, die ’s morgens behandeld is, krijg ik mee naar huis en vertaal ik ’s avonds braaf alsnog. Het college consecutief tolken Pools-Duits kan ik goed volgen. Er zijn twee docentes, 9 deelnemers, waarvan twee heren en “ik” zei de gek. Naar aanleiding van de rollenspelen worden de aanspreektitels behandeld. In het Pools kan je mevrouw combineren met een voornaam. In het Duits moet in plaats van de voornaam een achternaam gebruikt worden en er blijkt een knelpunt te zitten bij de modale werkwoorden. Deze colleges gaan mij veel meer brengen dan de Engelse colleges! Nadat ik met een Taiwanese mevrouw in de mensa een spaghetti-maaltijd naar binnen heb gewerkt (Paniek, de automaat voor de maaltijdmunten is defect!) begint het middagprogramma. We hebben werkcolleges. Daar moesten we ons voor vertrek al op inschrijven. Je kon kiezen uit vier mogelijkheden: toeristisch vertalen, praktijk van het tolken, documenten vertalen en ondertitelen. De vijfde, notitietechnieken zat al vol, voor ik door had dat je je hier voor in moest schrijven. Ik vind het college niet echt spannend. Hoe verwerf je een opdracht, welke informatie heb je vooraf nodig. Dat soort dingen. Uiteindelijk schrijven we in een groepje – met een Poolse, een Indiase en een Tsjechische deelneemster – een offerte. Bijeenkomst twee gaat over glossaria schrijven en bijeenkomst drie over de rekening opstellen. Ik had iets anders verwacht en ga kijken of ik nog over kan naar ondertitelen. Om vier uur is er een wandeling van ruim een uur door Germersheim. Ik loop met mijn laptop te sjouwen. Dat zie ik niet echt zitten. Eventueel kan ik hem in een kluisje van de bibliotheek achter laten. Je mag namelijk niet met rugzakken e.d. de bibliotheek in. Ik wil het risico niet lopen om ’s avonds zonder laptop te zitten. De bibliotheek sluit ’s avonds. Het alternatief, volgende week met de volgende groep meegaan, lijkt me geschikter. De Chinese dame, waarmee ik me samen had ingeschreven volgt mijn voorbeeld, maar dan vanwege de hitte. woensdag 25 juli Het eerste vak dat vandaag, woensdag op het rooster staat is vocabulaire, woordenschat. Er zijn vier niveaugroepen. Eerst had ik hem een beetje zitten omdat ik niet bij de native speakers ben ingedeeld, maar als ik er eenmaal zit, vind ik het wel even goed om niet de hele week op mijn tenen te moeten lopen. We krijgen een bestaand verslag van de CETA, waar woorden uit verwijderd zijn en waar we weer een lopende tekst van moeten maken. CETA is een internationale organisatie, die de internationale belangen van gemeentelijke overheden behartigt. Nu de gemeentes privatiseren en bedrijven maatschappelijke verantwoordelijkheden nemen is er een hellend vlak ontstaan. Het raakvlak is het thema. De tekst is in vieren gedeeld. Telkens moet je eerst zelfstandig de woorden bedenken en dan in een klein groepje bespreken. De Tsjechische Dame zit weer in mijn groepje en Agnieszka, een Pools meisje. Omdat ik wat ouder ben, moet ik mezelf even inhouden, zodat ik niet de leiding naar me toe trek. De derde stap is dat de docente de originele tekst voorleest, waarbij we telkens vooraf mogen roepen wat er zou kunnen staan. Een soort klassikaal raadspel, dat zich vooral richt op vaste uitdrukkingen en het voorzetselvoorwerp. Dat kweekt een saamhorigheid en een goede sfeer. Dat is ook wel nodig, omdat in het begin, toen er wat laatkomers waren de docente telkens opnieuw met uitleggen begon . Dat was irritant, want we waren inmiddels geconcentreerd bezig en het stoorde. Hier staat ook geen echte docente voor de klas, maar een ervaren tolk Duits- Tsjechisch. In het tweede blok gaan we een Duitse tekst in het Pools vertalen. Om zeker te weten dat ik in de Poolse groep mee kan komen heb ik de tekst gisteravond al volledig vertaald (3x A4). Eigenlijk ben ik verbaasd hoeveel ik hetzelfde heb als de andere deelnemers. Met Richard heb ik per mail een boom opgezet over Praag. Als je naar Praag gaat zeg je do Pragi, maar als je het over de wijk Praag hebt in bijvoorbeeld Krakau of Warschau gebruik je ter onderscheid een ander voorzetsel. Richard kwam met de suggestie na Prage (met haakje). Het bleek po Prage te zijn. Voor vertrek heb ik mijn toetsenbord op Pools gezet, maar het werkt niet hetzelfde als op mijn vorige computer. Ik moet nog even puzzelen. De docente zoemt in op twee aspecten. Het eerste is de perspectiefwissel. Als in een Duitse tekst de Duits-Poolse betrekkingen worden genoemd, dan wordt dat in de vertaling de Pools-Duitse betrekkingen. Verder bespreken we, hoe je bij een vertaling rekening houdt met de gevoelens van je publiek. Een deel van de tekst gaat over Auschwitz. Tot mijn verbazing wordt de naam niet vertaald. Argument: zo behoud je het historisch perspectief. Weer wat geleerd. Tolken bereiden hun vertalingen voor door vooraf een glossarium (woordenlijst) over het thema van het gesprek op te stellen. We rijden met twee bussen naar Speyer, waar de voorzitter van het instituut ons rondleidt in en rond de Dom en een klooster, waar de Poolse Paus een Joodse, die is overgestapt naar het katholieke geloof, heilig heeft verklaard. Zo krijgen we een portie religieuze woorden naar binnen gelepeld, maar ook getallen. Waarom is de Dom 134 meter lang? Dat komt overeen met 333 voet en die drie verwijst naar de heilige drie-eenheid om maar iets te noemen. Ik doorkruis daarna Speyer samen met de Bulgaarse Greta. We verzamelen om zes uur weer in de Biergarten op de DOMplatz. Dom is afgeleid van het latijnse woord Domus, het Duitse woord is Munster (herken je het), afgeleid van Minastrum, een plek waar monniken woonden. De Argentijnse deelneemster en ik hebben allebei geen zin in weer bier. We strijken op het naastgelegen terras neer voor een ijskoffie. Speyer heeft ook iets te maken met de vliegtuigindustrie en daar is een spannend museum aan geweid, maar daar kom ik pas achter als we weer in de bus zitten. Jammer. donderdag 26 juli Gisteravond heb ik tot laat aan de voorbereiding van een vertaling Duits-Pools zitten werken. Het was twee uur voor ik mijn luikjes dicht deed. Het was een soort persbericht van de AIIC (Association International des interpreteurs de conference). De dag ervoor had ik er beter afgebracht. Ik liep nogal vast op vaste uitdrukkingen zoals w cztery oczy (onder vier ogen) en miedzy wierszami czytac. (tussen de regels doorlezen). Die eerste uitdrukking mag je bijvoorbeeld alleen in informele situaties gebruiken. Het schijnt iets intiems te suggereren. Anders houd je het gewoon op dwie osoby (twee mensen). De onderwerpen vandaag waren, hoe vrij mag je zijn bij het vertalen van een titel en wat doe je met woorden, die in een andere taal niet voorkomen. Nederland is bijvoorbeeld berucht om het woord poffertjes. En Polen heeft het woord rodzensto. Wij kunnen dat alleen maar omschrijven met broers en zussen. Voor het college vertalen hadden we een college over de theorie van het vertalen op het programma staan. Ik heb toen ik 18 was vertaalkunde Duits-Italiaans gestudeerd, maar er bleek – uiteraard – veel veranderd. We zoomden in op de Skopostheorie (Wie is je doelgroep? en het translatorisch handelen. Dat betekent zoveel als de tolk mag assertief handelen. Dat is wel een heel groot contrast ! Het grappige was dat als een van de bedenkers van deze theorie Hans Vermeer werd genoemd. Daar heb ik vroeger nog les van gehad. Daarom pakte ik mijn telefoon en maakte ik een foto van het bord, maar ik kreeg een hele felle reactie van de docente: “niet fotograferen”. Dat vind ik prima en ik wil het zelf ook niet in de klas en ze had het tijdens haar eerste college ook gemeld. Maar in het het kwartier ervoor hadden zeker zeven mensen al een foto gemaakt. Daar werd niets van gezegd. Ik voelde me echt even klein. Het derde college ging over televisie. Het werd gecombineerd met een inleiding in de politiek en de ontwikkelingen op het gebied van vluchtelingen. Daarbij kwam ook het vertalen van spreekwoorden aan de orde. Ik realiseerde me dat ik nauwelijks Poolse spreekwoorden ken. Daarna zouden we dansles krijgen en zo meteen onze woordenschat op dit gebied vergroten. De instructeur zat tijdens de lunchpauze nog in de Mensa, maar toch werd het uit het rooster geschrapt. Jammer. Ik had er speciaal andere schoenen voor meegenomen. In plaats daarvan ben ik maar boodschappen gaan doen. Ik leef nog steeds van de boodschappen, die ik uit Nederland had meegenomen, maar ik had nog maar twee sneden brood en twee mandarijnen. Bovendien had ik een enorme trek in verse melk. Het leuke aan boodschappen doen in het buitenland is artikelen kopen, die je bij ons niet kan krijgen: sinaasappeljam met cacao, kersenjam met amandelen en negerzoenen met citroensmaak. Geen haar op mijn hoofd, die er aan dacht om dat in de winkel achter te laten. Misschien vonden ze dat er genoeg dansplezier in het rooster van deze week stond, want vanavond staat er een disco op het programma. Ik geloof het wel en ben niet van de partij. Ik kijk of mijn auto nog start en rijd zeven kilometer naar Bellheim. Daar is het dichtstbijzijnde openluchtzwembad. Wat een zaligheid. Om te beginnen staan er op het grasveld overal grote parasols en langs de rand van het bad staan rijen ligstoelen en hoe druk het ook is, je kan gewoon nog een plaatsje vinden. Sommige stoelen – in de buurt van het peuterbadje - zijn zelfs overkapt. Er zijn vier bassins, waarvan een vijftigmeterbad. Er is zoveel plaats dat je gewoon nog baantjes kan zwemmen. En voor al deze luxe moest ik de onoverkoombare prijs van 2 Euro 20 neertellen. Ongelofelijk, toch? vrijdag 27 juli Vanochtend begon met een het college vertalen. We waagden ons aan reclame-teksten en ik mocht tot twee keer toe mijn oplossing voorlezen. Even schrok ik, toen de docente niet begreep wat ik zij, maar alle leerlingen snapten het, dus het zal wel door de afstand gekomen zijn. Het was een tekst vol woordspelingen, over de energiemarkt, die zich knap lastig lieten vertalen. Gisteren moesten we ook al de dubbelzinnigheden uit een satirisch liedje filteren en vertalen. Dat was een hele kluif! Ik had ook een personeelsadvertentie voorbereid. In beide gevallen moesten we parallel vertalen. Dat wil zeggen dat je eerst Poolse energie-reclames bekijkt en personeelsadvertenties in je doeltaal doorleest. Ik deed het een beetje in de verkeerde volgorde met als gevolg dat ik alles in de u-vorm had vertaalt met allerlei vormen van Panstwo, terwijl de advertentie zich op studenten richtte. De Poolse personeelsadvertenties, die ik kon vinden waren sowieso allemaal met Cie, Ciebie en twoja opgesteld. Daardoor kon ik die opdracht niet goed vergelijken met de juiste oplossing. Daarna volgde een discussie over het vertalen van logo’s. Wat neem je mee, wat laat je staan. We bedachten er voorbeelden bij, maar mijn referentiekader was natuurlijk heel anders. De tijd dat ik iedere avond naar de Poolse TV keek, ligt al weer een tijdje achter me. Daar ben ik mee opgehouden, toen iedere uitzending over de Oekraïne ging. De volgende les betrof consecutief tolken. Nu was de tweede groep aan de beurt. De thema’s waren agro-toerisme en adviesgesprekken. De vorige keer was er een meisje in huilen uitgebarsten van de spanning en die wilde nu perse niet mee doen. Een van de jongens was niet aanwezig en ik mocht zijn plaats innemen. Dat leek me nog een beetje vroeg, dus we hebben afgesproken dat ik in de laatste week wel mee doe. Ik heb altijd een aanloopje nodig voor ik zonder remmingen een lang gesprek kan voeren. Dat had ik in Krakau na drie weken en in Warschau ging na twee weken de knop om. Wat er dan gebeurd? Dan heb ik lang genoeg tussen de Polen gezeten om op mijn gevoel af te gaan en niet meer nadenk bij iedere zin, die ik zeg. Dan klinkt het niet meer aarzelend. Tot die tijd lukt het ook wel, maar dan moet ik bij iedere zin nadenken en dat is niet prettig voor mijn luisteraar. Het college ondertitelen stond vanmiddag als blokuur op het programma. Het valt telkens heel ongunstig, vaak samen met andere activiteiten. In plaats daarvan heb ik me ingeschreven voor notitietechnieken. Ik kan wel stenograferen, maar niet vanuit een vreemde taal. Ik kan de klanken wel noteren, maar ik kan het niet meer teruglezen. In de pauze ben ik de bibliotheek ingedoken. Ik had thuis een lijstje gemaakt wat ik voor mijn thesis moet lezen. Een op taal gerichte universiteitsbibliotheek onder handbereik was koren op mijn molen. Dat bespaart me veel ritjes naar Groningen. Ik had een half uur pauze en mijn boek stond in de achterste ruimte. Ik had precies genoeg aan dat half uur om erheen te lopen, het boek te pakken en terug naar de uitleenbalie te lopen. Kun je nagaan, hoe groot het is. Ik zocht een boek over taal leren in intercultureel perspectief van Byram. Ik kon kiezen uit maar liefst 13 titels. Wat een keuze. Uiteindelijk ging ik met drie boeken in mijn rugzak naar huis. Ik was blij met ieder plekje schaduw. Thuis heb ik alle handdoeken op de waslijn gehangen, die ik bij me had. Zo kwam er wat minder zon in huis. De stoelen zijn hier van kunststof en ik kleef er iedere keer aan vast. Bij jullie gaat de temperatuur vanaf zondag iets naar beneden. Dat zit er hier voorlopig nog niet in. Zaterdag 28 juli Dit weekend gaan we een kijkje nemen bij de concurrentie, de universiteit van Heidelberg. Na een stadsrondrit worden we opgevangen door Thorsten, een docent, die voor de universiteit van Heidelberg ook summerschools organiseert. Wat een clown, zou ik bijna zeggen. Hij neemt ons mee de stad in en op allerlei punten, die literair van betekenis zijn, declameert hij hele stukken van het werk van Van der Vogelweide, Goethe, Achim von Arnim en Hilde Domin. De laatste kende hij persoonlijk en hij weet zijn verhaal te doorspekken met allerlei anekdotes. Hij weet ons zelfs zover te krijgen dat we hem als een a capella koor muzikaal begeleiden. Daar heb ik een leuk filmpje van. We krijgen het advies de filosofenweg op de andere Necker-oever te gaan lopen, maar ik ben geen beste klimmer. Ik ga op jacht naar het steno-blok dat ik nodig heb voor notitietechnieken. Als ik tijd over heb, beland ik in een Turks restaurant, waar ik een Couscoussalade eet en appelthee drink. Het bevalt zo goed dat ik later nog een keer terug ga voor een bak yoghurt met bosbessen. De gebouwen van de universiteit van Heidelberg liggen verspreid over de hele stad. Maar we gaan niet meer terug naar binnen. We gaan de berg op. 347 Treden brengen ons naar het slot. Je kunt het ook met de Schlossbahn doen, maar dan zou ik de enige zijn geweest, die dat deed. Dat is ook niet gezellig. Er zitten wat watertappunten langs de trap en die gebruik ik om even stil te staan. Boven staat ons een rare verrassing te wachten. We zijn met 74 deelnemers en drie begeleiders. Het fenomeen groepskaart kennen ze niet, dus als we eindelijk aan de beurt zijn, moeten er serieus 77 kaartjes afgedrukt worden. Thorsten vermaakt ons ondertussen met het verhaal over hoe Goethe, toen hij 65 was, Marianne leerde kennen, waarmee hij samen gedichten schreef. ’s Nachts gedichten schrijven is in de loop van de nacht synoniem geworden voor iedere nachtelijke activiteit, dus hij heeft al snel de lachers op zijn hand. Maar het langzame kaartjes printen zorgt er voor dat we in het slot nog maar net op tijd zijn om een groot wijnvat te bewonderen. Het schijnt nauwelijks in gebruik te zijn geweest, want ze konden het van binnen niet schoonmaken. De grootte van een wijnvat was een statussymbool onder keurvorsten, net als hun schoengrootte. Ook het apothekersmuseum deed zijn deuren achter ons dicht. Tot slot krijgen we nog een laatste uitleg van Thorsten over de kenmerken van de romantiek en de beelden van het slot, waar zowel mythische figuren als bijbelse figuren te zien zijn. Hij doet het met zo’n flair, dat we allemaal aan zijn lippen hangen. Over een week komt hij een aantal colleges bij ons verzorgen. Stiekem is dit een beetje reclame. Ik denk dat ik ook maar ’s nachts gedichten ga schrijven, want ik slaap hier op een bankbed waar geen enkele vering in zit. Vroeger had ik standaard mijn slaapzak in de auto liggen, maar toen ik een kleinere achterbak kreeg, heb ik die eruit gegooid. Ik mis hem. Hij is van hollow fiber en altijd heerlijk koel als het buiten warm is. zondag 29 juli Een boze droom, Terwijl ik bang ben dat mijn dochter thuis last krijgt van extra huisdieren omdat we een houten vloer met naden hebben en een hond, wordt ik er hier van het ene op het andere moment door overvallen. ’s Morgens om zes uur wordt ik dagelijks gewekt door baltsende duiven. Het balkon zit ook onder de duivenpoep en ze komen gewoon op het balkon als je er zit te lezen. Maar de duiven nemen zo waar de zondagsrust in acht. Ik heb de wekker niet gezet, want ik ben gisteren tot half drie doorgegaan met studeren, maar klokslag half acht wordt ik wakker. En dan zie ik iets, wat ik niet wil zien: twee maden. Als ik uit de badkamer kom zie ik een heleboel maden. Brrrt, hoe kan dit? Er ligt hier een tegelvloer en ik heb gisteren alles gemopt. Precies, dat is het euvel. Op een of andere manier zaten ( en bij nader onderzoek zitten) er maden in de lichtgele emmer en die heb ik dus keurig met de mop door het huis verspreid, in plaats van dat ik schoon gemaakt heb. Gelukkig weet ik dat ze niet tegen puur afwasmiddel kunnen. Drie uur later heb ik het hele huis (opnieuw) schoongemaakt, dit keer inclusief balkon. Maar het vertrouwen dat het opgelost is heb ik nog niet. Ik had vandaag naar Mannheim gewild, maar als ik hier alles afsluit, gaat het broeien. In plaats van twaalf uur ga ik om twee uur weg en voor vertrek ga ik voor de zekerheid nog een keer op de knieën en dweil ik alles met een dweil die rechtstreeks uit de verpakking komt. Om drie uur sta ik de watertoren van Mannheim te bewonderen. Je kunt hem beklimmen, maar ik heb gisteren mijn portie trappen wel gehad. Achter de toren is een enorme waterpartij met veel gras en pergola’s. Een oase van rust midden in het centrum. De randen van de fonteinen zijn bezet door mensen, die hun voeten in het water laten bungelen, terwijl de politie surveilleert, opdat er niemand helemaal het water in gaat. Er staan heel veel planten, zoals begonia’s volop in bloei terwijl de rest van Duitsland geel oogt. Hoe kan dit? Het is een onderzoek waard. Om de planten heen zijn kleine greppeltjes gegraven en die staan vol water. Mannheim heeft net als alle steden hier, veel gebouwen met een bijzondere rode kleur. Ik maak niet veel foto’s want ze zien er allemaal hetzelfde uit. Of het nu het theater is of het voormalige slot, waar nu de universiteit in zit, want ja, ook Mannheim is een universiteitsstad. Voor ik hierheen ging, wist ik niet wat de bezienswaardigheden waren, dus ik had even gegoogeld en was op de film Mannheim in 24 Stunden uitgekomen. Ik herken veel uit de film. Op zoek naar het centrum beland ik in de Ooststad. De stad is ooit in de vorm van een ster gebouwd. De wijken zijn in kwadranten ingedeeld, die hebben allemaal een letter en vervolgens is er met de klok mee genummerd vanaf de spil. Hoe hoger het nummer, hoe verder van de as van de stad. De watertoren blijkt op de as te staan. Aan de andere kant van dit bouwwerk, lopen een drietal straten met winkels. Er rijdt gewoon verkeer door heen en verder is het uitgestorven, maar dat kan je verwachten op zondag. In de herfst heb ik een opleiding van het Goethe Instituut ingehaald, die mijn studiegenoten een jaar eerder in Mannheim gedaan hadden. Ik miste de gemeenschappelijke ervaring. Ik had al een vakantie gepland. Maar nu ik Mannheim gezien heb, ben ik er allerminst rouwig om. Berlijn was een prima alternatief. Ik vind het hier zo oninteressant dat ik uitreken, of ik nog tijd heb om naar Schwetzingen te rijden. Dat is het centrum van de aspergeteelt hier en heeft een mooi slot en, mede dankzij de lokale brouwerij, een centrum vol terrasjes. Ik kies uiteindelijk voor het zwembad. Als er geen beestjes op bezoek waren geweest, was het wel gelukt. Maar ik neem me wel voor om daar nog een kijkje te aannemen. Als ik uit het zwembad kom, durf ik bijna mijn deur niet open te doen. Ik ben als de dood, dat ze weer teruggekomen zijn. Maar ik kan gerust zijn, de vloer ziet er goed uit. Op het balkon ga ik de boeken lezen, die ik uit de Bieb heb gehaald. Ik moet echt omschakelen, wil het Engels tot me doordringen. A bridge too far. maandag 30 juli Simultaantolken, veel makkelijker dan gedacht. Vandaag was zo’n topdag. Hij was wel lang, maar van de eerste tot de laatste minuut interessant! We begonnen met vrij spreken. In groepjes van drie trokken we lootjes, waar het thema opstond. We kregen een presentatieschema aangereikt (eentje, dat ik nog niet kende) en 15 minuten voorbereidingstijd. De groepen waren anders samengesteld, op taalniveau en zo kwamen Griekenland en Ierland in beeld. Ons thema was: de veranderde vrijetijdsbesteding van jonge mensen. Omdat ik iets ouder was, dan de andere twee kon ik nog uit eigen ervaring berichten uit het TV-loze tijdperk. Het was de bedoeling dat je meteen nieuwe woorden op het bord schreef. De we gingen op zoek naar de vertaling van verstoppertje, balspelen en bordspelen. Ik laat mijn leerlingen op basis van vrijwilligheid in groepjes presenteren – min. 5 minuten per spreker, als je het samen doet, moet je 10 minuten volspreken – maar ik had het zelf nog nooit gedaan. Ik vond het erg spannend om op het spreken op het juiste moment van de groepsleider over te nemen. Daarna gingen we naar de conferentieruimte en moesten we in groepjes van drie schaduwen. De eerste keer moest dat in een gemeenschappelijke taal. Mijn groepje bestond uit een Poolse, een Tsjechische en ik zei de gek. De opdracht was: beschrijf een foto, die je zaterdag in Heidelberg hebt genomen. De Tsjechische beschreef de eerste foto in het Duits, de Poolse Anja moest het gesprek nagenoeg gelijktijdig in het Duits herhalen, met weglating van herhalingen, (te veel) voorbeelden en met ingekrompen opsommingen. Ik moest observeren, of er korte, hele zinnen werden gebruikt. Anja verviel in het Pools en leek wel een kanon. Ze spreekt heel snel en zag kans om haar vertaling tussen twee zinnen van de Tjechische te proppen. Daarna mocht ik de foto beschrijven en werd Anja de observator. Dit was heel leuk om te doen. Het was een soort marathon, waarbij we telkens een lokaal opschoven. We verhuisden samen met de Russische studenten naar het spraaklaboratorium, ook wel taal laboratorium genoemd. Van mijn dochter Amber weet ik dat het Frieslandcollege hier ook mee werkt. Door de Italiaanse docent werd ik weggestuurd. Die had nog niet door dat ik inmiddels met de Poolse groep meedraai. Het misverstand was snel opgelost. We moesten onze taalcombinatie starten, de toespraak m.b.v. een koptelefoon met microfoon opnemen en daarna het resultaat afluisteren. Ik heb een veel donkerdere stem, dan ik verwachtte. Deze teksten waren afkomstig van docenten, maar er is een app met openbare teksten, die nagenoeg hetzelfde werkt. https://www.audacity.de/download-de/. Wie het eens proberen wil die mag. In het volgende lokaal, een lokaal met cabines voor simultaan vertalen, kregen we de techniek van een tolkencabine uitgelegd. We mochten het uitproberen op een toespraak van iemand, die voor de EU werkt en een verhandeling hield over de verschillen tussen inlogcodes per land. Het viel me 100% mee, hoe goed dit te doen was. Tenslotte kregen we een oefening relais tolken. Een van de Russische deelneemsters hield een verhandeling over studiemotivatie. Haar tekst werd door haar Russische studiegenoten naar het Duits getolkt. Wij kregen dat op de koptelefoon te horen en moesten dit weer omzetten in het Pools. Ik heb welgeteld een zin gemist. Achteraf realiseerde ik mij dat die zelfs vanwege herhaling niet vertaald hoefde te worden. Dit was easy. Ik heb altijd gedacht dat het beroep van tolk niets voor mij zou zijn, omdat je dan te lang in een houding zit, maar dat is niet zo. Je zit met z’n tweeën in een cabine en wisselt elkaar iedere 20 minuten af. Zolang je je aan de tolkenetiquette houdt, mag je best na 20 minuten even je benen strekken. Onder die tolkenetiquette vallen niet storen, niet eten (wel drinken) en elkaar zoveel mogelijk helpen. In de pauze ontspon zich een heel relaxed gesprek tussen mij en de Poolse deelnemers. Ik heb bij elkaar 15 minuten gepraat met deze en gene, waarbij ik welgeteld niet op een woord kon komen, dat ik overigens wel kende: wygrac = winnen. Thuis val ik terug in de steuntaal. Hier kan ik het omschrijven. Dat maakt een heel groot verschil. Het laatste college ging over het vertalen van zakelijke teksten. Er werd ook meerdere malen naar mijn suggestie geluisterd en die was telkens goed. Vorige week had ik alleen maar geluisterd. De tekst was uitgezocht op het voorkomen van het voorlopig onderwerp (er) en het Duitse voegwoord dass. Er werd aandacht besteed aan valse vriendjes. Natuurlijk is dat in de Duits-Poolse vertaling een hele andere groep woorden dan bij ons. Verder werd er veel gewezen op anglisismen. Dat verbaasde mij, want de tekst ging over de grondwet en juridisch taalgebruik. Vorige week had ik van de stadswandeling afgezien omdat het te heet was. Vandaag was de herkansing, maar het is nu vijf graden warmer dan toen (36 graden. Morgen wordt het 37 graden). De gids, Andreas, liep gelukkig rond met een grote sleutelbos. Germersheim is een vestingstad en een deel van de vestingwal, twee toegangspoorten en de kazematten zijn nog in takt en worden voor kunstmanifestaties gebruikt. We gingen er regelmatig binnen kijken en het schijnt daar zomer en winter 19 tot 20 graden te zijn. We eindigden in de beeldentuin van Germersheim. Die is niet echt aansprekend, maar wel schaduwrijk! Helaas heeft hij van de binnenstad weinig laten zien. Die veronderstelde hij bekend bij mensen, die al een week in Germersheim zijn. Jammer. Die binnenstad ga ik wel op eigen gelegenheid verkennen als de temperaturen gaan zakken. Germersheim heeft een groot productiecentrum van reserve-onderdelen van Mercedes Benz plus een groot distributiecentrum van het Amerikaanse leger. Die zorgen hier samen voor de werkgelegenheid. dinsdag 31 juli Na de inleiding simultaantolken van gisteren mochten we vandaag zelf (in tweetallen) in de cabine. Sommige mensen mochten alleen en daar was ik stiekem een beetje jaloers op, want dan stoor je elkaar niet. Het is leuk, maar warm, want om alles goed te kunnen horen wordt de airco telkens uitgezet. In de cabines staan ook nog beeldschermen om mee te kijken op het scherm in de zaal. De eerste tekst gaat over snelheidsbeperkingen. Dat ging best lekker. Na een minuut of tien mogen we terug komen in de conferentiezaal. Alles blijkt te zijn opgenomen en wordt afgespeeld en voorzien van commentaar. De een heeft een mooie dictie, de ander bedient zich van de salami-techniek = telkens een plakje en dan stilte, nummer drie laat te veel eh horen en een leerling wordt aangesproken op luiheid. We mogen terug de cabines in voor tekst twee. Die gaat over wel of niet slimmer worden als je veel googelt. Vrijwel in het begin valt de term Chokoladesite als metafoor voor een extra mooie internet site. Ik vertaal het letterlijk, tot ik me twee zinnen later realiseer dat ik deze beeldspraak verkeerd vertaald heb. Ik ben helemaal de draad kwijt en laat een enorme stilte vallen. Gelukkig wordt mijn vertaling nu niet afgespeeld. De derde tekst gaat over de wekelijkse conferenties van het instituut. Die zijn via een livestream te volgen en kunnen ook achteraf op een eigen YouTube kanaal worden afgespeeld om extra te oefenen. Interessant! Het tweede college gaat over het vertalen van zakelijke teksten naar het Pools. Ik doe dapper mee. Er zit wel een enorme adder onder het gras. Bepaalde woorden zijn per definitie gekoppeld aan het strafrecht en andere juist weer aan het civielrecht. (Decycia, oskarzic). Die fijn-tuning mis ik. De docente is duidelijk blij met mijn veranderde rol. Bovendien polst ze me af en toe voor synoniemen als het om Duits gaat. Omgekeerd gaat ze uitgebreid naar alle vertalingen zoeken, als ik een keer een woord niet weet. In de Mensa krijg je telkens ongevraagd saus over je eten geschept. Daar wordt het vaak een stuk minder lekker van. Jammer. Op vrijdag is het visdag en dat is uiterst smakelijk. De rest van de week vind ik het maar een zoute hap, maar dat komt waarschijnlijk omdat ik thuis alles zonder zout in bouillon kook. Dat heb ik van mijn oudste dochter geleerd en dat bevalt prima. Het laatste college gaat over het opstellen van glossaria (woordenlijsten). Samen met een Poolse dame gaan ik aan de slag met een tekst van de universiteit van Lüneburg over ondernemerschap in ontwikkelingslanden (Het Step-project). Dat is raar. We zouden aan de slag gaan met psychologische thema’s. Er is iets veranderd in de houding van de Poolse groep sinds ze me gisteren Pools hebben horen praten. Ze spreken me niet meer aan in het Duits. Er zit er een tussen, die ontzettend kan ratelen. Dit ken ik van thuis. Dat tempo kan ik niet bijhouden, of ik moet me zo concentreren dat alles eromheen wegvalt. woensdag 1 augustus Vandaag houdt het niet op bij het middagprogramma. Er worden vanavond twee films gedraaid. Soms weet je niet waar het lesprogramma ophoudt en het vermaak begint. De films sluiten aan op de colleges ondertitelen. Ik mag er echter niet naar toe van mezelf als ik niet eerst mijn teksten voor morgen en overmorgen vertaald heb, want morgen gaan we met de bus weg en we zijn op z’n vroegst pas om tien uur ’s avonds terug. Voor de vuist weg tolken is het thema van ons eerste college op woensdag. Zelfs dat doe je niet zomaar. We krijgen een aantal technieken aangereikt. Eerst alle werkwoorden markeren, dan de zinnen scheiden en vervolgens de kernwoorden vertalen in de kantlijn. Dat zijn meteen je trefwoorden en daar moet je het mee doen, want je mag niet voorlezen. Het moet vloeiend klinken. Gebruik korte zinnen en kijk je publiek aan is het devies. Dat is met een toespraak van de minister van buitenlandse zaken over Global Solutions Summit wel even een dingetje. In de kleine pauze, die een half uur duurt, loop ik eindelijk Germersheim in. Het is vandaag met 34 graden relatief koel. Dat komt door de bewolking. Na tien minuten snap ik al waarom de gids van maandag ons niet meegenomen heeft naar het centrum. Je bent er werkelijk binnen 15 minuten uitgekeken. Twee lange straten, verbonden door een aantal verbindingsstraten, veel Turkse winkels, een waterpartij met een terrasje en een winkel, die modelspoorbanen verkoopt. Dames en heren, dit was Germersheim. Het tweede kwartier neus ik wat rond bij de NKD. En dan is de pauze weer om. Bij het college vertalen in het Pools kom ik binnen met twee vragen. De eerste is, als je originele tekst in de U-vorm geschreven is, houd je dat vast in de vertaling, of ga je over op tutoyeren. Ik ben niet de enige met die vraag. Anja stelt hem al. Het antwoord is vrij eenvoudig. In het Pools worden reclameteksten in de jij-vorm geschreven en bij zakelijke correspondentie blijf je bij u. Met de tweede vraag breng ik de docente een beetje in het verlegenheid, want ze weet het niet. De tekst gaat over SEPA. Dat is een Engelse afkorting van Single Euro Payment Area. Area, gebied, is in de vertaling onzijdig, maar vertalingen als SEPA oznacza en SEPA sprawila worden wel goedgekeurd in reactie op de A aan het einde. Hoe zit dat? Er wordt gekozen voor omzeilen. Maak er maar SEPA-organisatie o.i.d. van. Ik stel geen hele zinnen voor, maar telkens als ik vraag of een bepaalde woordkeuze goed is, krijg ik groen licht. ’s Middags en ’s avonds gaan we iets doen aan onze woordenkennis van de wijncultuur. Wat een excuus om eens los te gaan. Maar de leider van de school roept: Erst Laufen, dann Saufen. Een paar kilometer voor onze eindbestemming stopt de bus op een parkeerterrein in het Pfälzer Wald, waar al dat rode gesteente hier vandaan komt en mogen we naar Burg Landeck klimmen. Het is zo stijl dat ik het halverwege opgeef en terugkeer naar de bus op het parkeerterrein. De rest van de groep daalt aan de andere kant de berg weer af en komen als verzopen katten bij de wijnboerderij aan. Uitgerekend nu wordt iedereen op waterdichtheid getest. Ik ben de enige, die twee uur later nog droog is. Het is hier zo droog dat het busbedrijf allemaal extra ritten moet rijden omdat er te weinig water in de Rijn staat voor de cruiseschepen. Passagiers moeten overstappen en worden verder met bussen vervoerd. We krijgen op een Weingut zes wijnen om te proeven. Eerst een secco (De naam prosecco is beschermd), dan een goudgele witte wijn, waarbij de Weinsprecherin uitlegt, waarom je bij witte wijn je glas bij de steel moet houden. Dan een rosé en we krijgen een uitleg bij cuvée, zeg maar een mengsel van wijnen, daarna nog twee rode wijnen van verschillende druiven, die je ook op verschillende manieren moet walsen. Ruik je het hout van het vat? Nou, eerlijk gezegd niet. Ergens heb ik een ronde gemist. Ik heb niet snel genoeg doorgedronken. Doordrinken? Ik heb altijd geleerd dat je het uit moet spugen en dan voor het volgende glas een stukje kaas eten. Maar dat zie ik eigenlijk niemand doen, op een Italiaanse na. Iedereen drinkt alles op en de kaasjes gaan als snack naar binnen. Het is voor de meeste mensen dan ook etenstijd. Het resultaat is dat bij het tweede glas al iemand dronken is en bij het vierde glas de eerste drinkliederen worden aangeheven. Tot mijn verbazing weed de Weinsprecherin toch iedereen iedere keer weer stil te krijgen. Maar als er een mand met krakelingen wordt binnengebracht ontstaat er een ware run. Zelfs ik stil er mijn honger mee, terwijl ik ze eigenlijk niet lust. Ik heb er een met pompoenpitten te pakken. Dat kan er nog mee door. Op de terugweg voel ik me helemaal opgenomen in de Poolse groep. Vooral met Agnieszka uit Krakau trek ik veel op. Donderdag 2 augustus Na onze late wijnavond mogen we vandaag later beginnen, maar we gaan ook meteen langer door. Na thuiskomst heb ik nog een tekst vertaald en ik loop er steeds vaker tegenaan dat ik niet weet, hoe je in het Pools de lettergrepen verdeeld, c.q. het woord afbreekt. In gedachte hoor ik Richard nu zijn standaardgrapje maken: “Dat doen we niet in Polen”. Tuurlijk. Niet iedereen komt bij het eerste college opdagen, ook al zijn we later begonnen. De tekst was niet echt moeilijk. Hij had veel korte zinnen. We moesten een tekst vertalen over de handel en wandel op de beursvloer in Wenen. Het eerste thema dat specifiek behandeld wordt zijn internationalisme. Ik ken anglicismen, germanismen, maar deze kende ik nog niet. Het is een prettig verschijnsel van het Pools. Je kent op voorhand al 20% van de taal. Je moet het alleen nog anders uitspreken. Ik ben blij dat ik vlak voor vertrek het tegenwoordig deelwoord nog geoefend had. Het is in zakelijke teksten een veelgebruikte constructie. Net als bij de juridische teksten iedere specialisatie zijn eigen woordkeuzen heeft, is er in de equityhandel een ander taalgebruik gangbaar als in de bondhandel. Op een zelfde manier heeft de handel op de vloer een ander jargon als de elektronische handel. Hier heb ik nog weinig feeling voor en ik gebruik het zonder problemen door elkaar. Voor de volgende keer krijgen we een Poolse tekst mee, die in het Duits vertaald moet worden over woordspelingen. Dat wordt een dingetje! Bij simultaantoken wordt het capaciteitsmodel uitgelegd. (Effortmodel). Hoeveel van je hersenen wordt waarvoor ingezet bij het tolken? Er worden vijf gebieden onderscheiden: luisteren, analyseren, onthouden, noteren, productie. We gaan er mee oefenen aan de hand van een toespraak voor de EU over de risico’s van namaakdrugs, die via internet verhandeld worden. We krijgen een Duits glossarium aangereikt. Het duurt even voor ik het passende woord voor Aufputzmittel (stimulerende middelen) vindt. De docente luistert mee en voorziet de helft van de groep van feedback, maar niet klassikaal. Dan gaan we met een tweede tekst aan de slag volgens hetzelfde stramien. Dit keer is het thema zelfsturende auto’s. Nu krijgt de andere helft feedback, maar mij slaat ze over. Als lopend woordenboek schakelt ze me regelmatig in, maar aan kritiek op het tolken naar het Nederlands waagt ze zich niet. Dat verbaast me. Ze moet bij mij toch ook dictie en intervallen kunnen horen. Ik vond het leuk om te doen maar heb er nu een beetje voor spek en bonen bijgezeten. Gelukkig werk ik dat pas achteraf. Het derde college is werkelijk het leukste college tot nu toe. Het gaat over de invloed van de actualiteit op het spraakgebruik. We beginnen met een verhandeling over woorden, die nog niet bestonden, toen de vluchtelingenstroom nog niet op gang gekomen was, bijvoorbeeld Ankerzentrum, Obergrenze, atmender Deckel, Schnupper-Visum en hoe je dit soort woorden vertalen kan. Via de politiek (Teuro, Merkelräute, Groko, Panda-Diplomatie) belanden we bij woorden, die recent in de Duden zijn opgenomen (Späti = boodschappen doen na 8 uur ‘s avonds, Burkiniverbot) en hoe de woorden van betekenis kunnen veranderen (Silvesternacht, door de onrusten in Keulen). Het volgende onderwerp is de verkiezing van het woord van het jaar (Zirkeltag = de muur is al langer weg dan dat hij gestaan heeft, Smoby = smartphon + zombie, Grokodeal (Großer Koalitionsdeal) en hyggelig = gezellig a la Ikea en Drelfie (selfie als je dronken bent) Weet je trouwens wat een Kofferwort is? Wij noemen het een contaminatie. Er is nog wat tijd over, dus we maken een uitstapje naar woorden, die voortgekomen zijn uit het VW-schandaal. Dan leren we hoe we om moeten gaan met tegensellingen als Jamaika/Neinmaka en Einwanderung/Zuwanderung. Wil je meer lezen? Kijk dan eens naar het Kleine Lexikon für MiMiMis und Biodeutsche. We krijgen allemaal een hand-out. Als er nog een paar over zijn grits ik ze mee voor collega’s. Als ik thuis kom is er nog genoeg tijd om naar het zwembad te gaan, maar ik waag het er niet op. Morgen moeten we een toespraak van een kwartier tolken. Dat moet dit keer van het Duits naar het Pools. Ik maak eerst een transcriptie, dan een vertaling en vervolgens twee glossaria, een chronologische en een alfabetische. Als dat af is, is het een uur. We moeten afsluiten met een eigen presentatie van drie minuten, die aansluit op het thema. Ook dat moet in het Pools. De tekst ging over micro-ondernemingen. Ik haak erop in met een presentatie over de rol van Maxima bij micro-kredieten. Daar zijn mooie plaatjes bij te vinden. Wat is die vrouw toch fotogeniek. De tekst bewerken gaat me wonderlijk goed af. De jaartallen (roku erachter en het laatste deel in de tweede naamval) minder. vrijdag 3 augustus De tweede week zit er bijna op. Vandaag nemen de deelnemers van de moduul intensief tolken afscheid. Dat zijn er zo’n tien. Daarom hebben we vanavond een bbq, die uiterst simpel georganiseerd is. Op de campus staan grote grillen, brood en drankjes zijn aanwezig. De rest moet je zelf meenemen. Hoe bedenk je het. Het eerste onderdeel vandaag was een keuzedeel. Of je ging naar het vervolg van TVuitzendingen, of je ging luisteroefeningen doen, of je verdiept je in het de rechtspraak. Ik kies voor het laatste en daar krijg ik bepaald geen spijt van. De docent verteld zeer geanimeerd dat de taal van de rechtspraak bijna zeshonderd jaar oud is en daarom nog bol staat van de genitiefconstructies en voorzetsel die de tweede naamval regeren. Dat komt me bekend voor. Volgens hem ligt het accent op zelfstandige naamwoorden en zijn de werkwoorden amper van belang. Je vindt nauwelijks andere werkwoorden dan hebben en zijn en na een voorzetsel komt geen lidwoord. We krijgen een tekst (huisregels) in juridische taal, die we moeten omzetten in zogenoemde Mensa-taal. Eerst alle woorden onderstrepen, die met een hoofdletter beginnen en vervolgens vervangen door een werkwoord. Dat is echt leuk om te doen!. We bestuderen koop- en huurovereenkomsten met dezelfde blik en moeten vervolgens omgekeerd brandvoorschriften van een hotel, die verkeerd vertaald zijn, terugzetten in de juridische taal. Ik wou dat ik dit eerder geweten had. Daar had ik iets mee gekund, toen ik voor linguïstiek een lessenserie moest ontwerpen. Maar op het verhaal van de tweede naamval na, wist ik niets van dit onderwerp. Dan nemen we zelf deel aan een conferentie, zodat we kunnen ervaren, hoe het is om daar in het publiek te zitten en afhankelijk te zijn van tolk, koptelefoon en microfoon. Het thema is toerisme, duurzaam of niet? De spreker, net terug uit Madagascar neemt ons mee op reis langs een aantal theoretische begrippen. De toeristenindustrie is weer te geven met de driehoek eonomie, duurzaam en sociaal. De actoren, die daarin een rol spelen zijn Natuur, bevolking, reisbureau, horeca, autoriteiten, NGO’s, investeerders en universiteiten. Een ander model wordt gevormd door 7xs, 7 Engelse bijvoegelijke naamwoorden, die beginnen met een S. Ga er maar aanstaan als tolk. Hij goochelt met cijfers. Thuis gebruiken we 130 liter water per dag. Op vakantie zijn dat er 400. Terwijl zijn vakantiefoto’s op de achtergrond meelopen vertelt hij over Elite Capture. Het binnenkomende geld stroomt niet door naar de onderste laag van de bevolking. Voor de gelegenheid heb ik mijn nette blauwe jurk aangetrokken, maar die heeft korte mouwen. Aan het eind van de conferentie voel ik me alsof ik gesquasht heb. Het water loopt in straaltjes over mijn rug en gezicht. Na deze bijeenkomst krijgen de mensen, die vertrekken hun certificaat. Ze staan in een kring in de gang. Waarom dat nou niet in de zaal gedaan wordt, waar een podest staat? ’s Middags moeten we in tweetallen simultaan een toespraak tolken van TedX over trainingen voor ondernemers in Azie en Afrika. De deelnemers moeten daarna in twaalf weken tijd een micro-onderneming oprichten. We zitten in conferentieruimte drie. Daar laten achter elkaar de kop telefoons het afweten. Uiteindelijk zit ik in het publiek. Jammer. Ik had hier enorm veel voorbereidingstijd inzitten. Omdat ik niet naar het Nederlands maar naar het Pools moest tolken had ik van een andere toespraak van deze spreker over hetzelfde onderwerp een transcriptie gemaakt en die naar het Pools vertaald. Dat waren 16 A4-tjes. Daar heb ik vervolgens twee glossaria uit afgeleid een chronologische en een alfabetische. De opdracht was, bereid een presentatie voor, die hier op aansluit. Daarbij wordt dan een relais gebouwd. Nu is de stap van microonderneming naar micro-financiering niet zo groot, dus ik heb presentatie over de activiteiten van koningin Maxima gemaakt in het Pools. Toen puntje bij paaltje kwam, was er tijd voor vijf personen om te presenteren. We waren met twintig man. Ik viel domweg buiten de boot. Het laatste half uur wordt gebruikt als vragenuur en is gericht op remote interpreting. Dat is tolken op afstand. Sommigen hebben er (slechte) ervaringen mee. Je schijnt dan amper gerespecteerd te worden als tolk. Op het laatst verschuift de discussie naar betaaltermijnen. Een ding is duidelijk. In Italië moet je geen tolkenbureau beginnen. Je wacht er rustig drie maanden op je geld. Ik stel een vraag over PE-punten (Permanente Educatie). Dat schijnt iets typisch Nederlands te zijn. Er zijn mensen van Bulgarije tot China aanwezig, van Kroatië tot Groot Brittannië. Niemand kent het. Als je het dan over kwaliteitsstandaarden hebt, ligt hier nog een kans. De dag wordt afgesloten met een sportfeest. Volleyballen bij 34 graden? Ik ben blij dat ik voor badminton heb gekozen, dat is pas als laatste, na het voetballen aan de beurt. Het blijkt nog een hele kunst met mijn nieuwe bril. Ik draag sinds twee maanden een multivocale bril. Dit was even een rare verrassing. Met een grote groep gaan we vervolgens naar de Penny. In plaats van voor vlees kies ik voor kaas om te grillen. Ter compensatie neem ik er een lekkere bak vleessalade bij. Czy znasz naszą królową? Co on robie codzienne? Ona zamuje sie Mikrofinansowanie Krolowa Máxima jest bardzo zaniepokojona losem słabszych członków społeczeństwa. Jako członek Organizacji Narodów Zjednoczonych, w 2005 roku została członkiem Grupy Doradczej na Międzynarodowy Rok Mikrokredytu 2005. Konsultanci spotkali się kilka razy w 2005 roku. Tam omówili postęp powszechnego dostępu do usług finansowych. Księżna może w 2005 r. Odbyć wizyty robocze w Ugandzie i Kenii dla ONZ. Tam spotyka ubogich, którzy otrzymują pożyczki na rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej. W tym samym roku odwiedza również Brazylię i Argentynę. W 2006 roku Princess Máxima będzie członkiem Grupy Doradczej ONZ ds. Dostępnego Sektora Finansowego. Ta grupa doradcza kontynuuje wyniki Międzynarodowego Roku Mikrokredytów w 2005 r. Oprócz mikrokredytów grupa doradcza koncentruje się na szerszym dostępie do wszystkich usług finansowych dla małych przedsiębiorców. Krolowa Máxima została mianowana "Specjalistycznym adwokatem Sekretarza Generalnego ds. Finansowania integracyjnego na rzecz rozwoju" w 2009 roku. Oprócz doradztwa dla Sekretarza Generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych, pracuje na całym świecie, aby umożliwić dostęp do usług finansowych wszystkim. Krolowa Máxima jest aktywna nie tylko za granicą w dziedzinie mikrofinansów, ale także w Holandii. Jest członkiem Rady ds. Mikrofinansowania, która została ustanowiona w styczniu 2007 r. Przez Ministerstwo Spraw Gospodarczych. We wrześniu 2010 Krolowa Máxima zostanie honorowym prezesem CentiQ. Jest to mądrzejsza sprawa pieniędzy jest inicjatywą Ministerstwa Finansów. Máxima otworzy w 2010 roku honorowy prezes "Tydzień pieniądza", aby dzieci były bardziej świadome pieniędzy. zaterdag 4 augustus Het mekka voor een tolk Vandeweek heb ik eindelijk ontdekt waar de vuilnisbakken staan, die bij deze flat horen. Aan de achterkant van het gebouw is nog een parkeerterrein en daar staan ze in een hoek weg gefriemeld. Ik had al lang een tussenoplossing gevonden. Als ik naar het zwembad ging, gooide ik mijn vuilnis daar in de vuilnisbak op het parkeerterrein. Het ging om zulke kleine beetjes. Maar het is zaterdag en traditioneel dus mijn poetsdag. Nu maar hopen dat ik geen herhaling krijg van vorige week. Om 10 uur verzamelen we aan de zijkant van de universiteit. We gaan de grens over, wel met een kleinere groep dan normaal. De Chinezen schitteren door afwezigheid. Hoe zit dat eigenlijk? Vragen ze een visum aan voor een land of voor de hele EG? Ik heb er geen notie van. Voor vertrek raak ik in gesprek met een Roemeense, maar ik verlies haar onderweg weer uit het oog. De leider van het programma rijdt met eigen auto voorop. Hij rijdt vanuit Strassbourg door naar huis. Een meisje is haar pas vergeten, maar het blijkt geen enkel probleem te zijn. We worden in Strassbourg van de Place de l’etoile naar Petit France geleid. Een wijk vol met vakwerkhuizen. Vanaf een uitzichtpunt nemen we alles in ons op. Daarna mogen we Strassbourg gaan verkennen. We moeten ons om vier uur weer bij de bus melden. Het is echt weer om een zonnesteek op te lopen. Waarom ligt mijn zonnehoed thuis op de linnenkast, in plaats van dat hij op mijn hoofd zit? Vrij of niet, we lopen als een stel ganzen achter elkaar aan om de katherdraal te gaan bekijken We moesten persé naar het astronomisch uurwerk kijken, hadden we te horen gekregen. Daar viel weinig van te zien, want het stond in de steigers. Als ik de kathedraal uitkom, zoek ik de rivier de Ill op. Ik had in Petit France al gezien dat je dan heel mooi langs de waterversnellingen vaart en zelfs geschut wordt in een grote sluis. Dat lijkt me leuk. De tocht kost 13 Euro en duurt vijf kwartier. Het is een uur. Tijd zat. Je moet kaartjes kopen bij een automaat en je hebt geen invloed op de vertrektijd en daarmee heb je er ook geen invloed op of je in een overdekte of een onoverdekte boot terecht komt. Dat is me te link. Vijf kwartier in de brandende zon lijkt me ronduit gevaarlijk. Ik stap uit de rij en loop de stad uit, langs de boulevard. Verderop worden waterfietsen verhuurd. Dan kan je zelf bepalen of je in de zon terecht komt of niet. Ik vind het een prachtig alternatief. Om vier uur brengen de bussen ons naar de gebouwen van de EU. Welke tolk wil daar nou geen kijkje genomen hebben? We mogen erom heen lopen. Op zaterdag en zondag geen toegang voor publiek. Verder is het dezelfde procedure als voor de Reichstag, dus regel het van thuis uit. Aansluitend bekijken we nog een paar Europese gebouwen om te eindigen in de Orangerie, waar ook wat dieren te zien zijn. Het gebouw van de EU is geen foto waard, maar een wandeling van anderhalf uur bij 40 graden zonder schaduw. Hoe verzin je het. De buschauffeur stelt voor om vast een bus terug te laten keren. Daar moeten dan wel minstens 20 vrijwilligers inzitten, anders past de rest niet in de achterblijvende bus. Helaas, het mag niet zo zijn. Vier uit de ene bus en twaalf uit de andere bus maakt samen 16. Dat zijn er een paar te weinig. Sinds deze rondleiding heb ik een vraag. We kwamen eerst langs twee gebouwen van de Raad van Europa. “Die horen er niet bij” zei de gids. “Waarom niet?” vroeg ik. Maar voor hij antwoord kon geven werd hij geroepen. Het antwoord kwam niet. Maar ik wil het wel weten, want het ERK is een initiatief van de council of Europe. Ik dacht dus van de EU, maar dat klopt blijkbaar niet. zondag 5 augustus Twee weken ben ik hier al weer. Over de helft dus. Thuis begint iemand alweer met aftellen. Vroeger als ik uit school fietste, fietste ik soms expres een stukje om, door de Amsterdamse Orteliusstraat. Daar klonk uit veel ramen harde muziek en de mensen leefden er op straat. Ik genoot van die sfeer. Nu ik er middenin zit, weet ik niet of ik het nog steeds leuk vind. Het beperkt zich wel tot het weekend. Toen ik aankwam schetterde de muziek me tegemoet en in het portiek rook het naar eten. De volgende dag klonk het alsof de buurvrouw een pak slaag kreeg. Wat is wijsheid? Dit weekend voor het eerst niet zoveel herrie en stank. Zijn ze massaal op vakantie? Alleen de eerste flat op de tweede verdieping is een uitzondering. De bewoners luchten de hele dag door voor- en achterdeur tegen elkaar open te zetten. De TV wordt er niet zachter voor gezet, in tegendeel. Zo krijg ik van maandag tot en met vrijdag nog een gratis extra Poolse luisteroefening. In ons programma stond de suggestie om vandaag Karlsruhe te bezoeken, met name ’s avonds, zodat je het verlichte slot kunt bewonderen. Ik ga echter om twee uur. Als het even kan vermijd ik in het donker in het buitenland rijden. Ik heb een toegangskaartje gehaald voor de botanische tuin, maar de hekken staan open. Niemand vraagt naar het kaartje. Het is er best druk. Ik hoor Russisch, Arabisch en heel veel Frans. De gemiddelde leeftijd ligt laag. De tuin heeft veel gras en daar liggen mensen heerlijk van de zon te genieten. Ik plof neer op een bankje, maar daar krijg ik meteen spijt van. Op mijn balkon heb ik een wesp, die dezelfde voorkeur voor eten heeft als ik heb. We laten elkaar verder met rust. De wesp in Karlsruhe denkt daar anders over en laat me met een venijnige prik weten dat de bank zijn domein is. Gepikeerd loop ik verder. Op de achtergrond hoor ik een stoomtrein en het ruikt naar open haard. In de verte zie ik een toren van het slot. Als ik het van dichtbij wil bekijken stoor ik een man met liefdesverdriet, die zijn dochter probeert uit te leggen wat er gebeurt is. Geneerd keer ik om. In het park voor het slot liggen allemaal mensen te zonnen. De rest staat in de rij voor de smalspoorbaan. Het centrum van Karlsruhe laat ik voor wat het is. De eerste indruk was dat het op Mannheim leek en dat was niet echt spannend op zondag. Ik haal een boek uit mijn tas en geniet van het groen. Op de terugweg rijdt ik naar het zwembad. In tegenstelling tot de eerste keer dat ik daar kwam, is daar het gras inmiddels geel in plaats van groen. Over een verlicht slot lees ik nergens iets. Wel hangt er een poster over filmvoorstellingen in het slotpark. Vanavond is er een première. Overigens ben ik nog nooit zo blij geweest dat ik een trekhaak heb als vandaag. Gisteravond rond een uur of negen zat ik op het balkon met mijn voeten in een bak water. Op straat hoor ik een geluid. Dat klinkt als een aanrijding, denk ik om over de Toen ik vanochtend over de balkonrand keek, vond ik dat de auto, die achter de mijne stond wel heel dicht achter mijn auto stond. Als ik iets onder de achterklep zou willen leggen, moest ik eerst naar voren rijden. Toen ik weg wilde rijden moest ik vaststellen dat de donkerblauwe auto, die achter de mijne stond op mijn trekhaak hing. Hij had een deuk. Waarschijnlijk heeft hij hem niet op de handrem gezet en is ie tegen mijn auto aangesukkeld. Ik kon gewoon wegrijden. Zelfs de dop van mijn trekhaak was nog heel. Maar toen ik wegreed zag ik dat die auto heel langzaam het wegdek op sukkelde. Zo stond hij nog toen ik weer terug kwam. maandag 6 augustus We beginnen aan een nieuwe week en er zijn een paar dingen veranderd. Het vertalen van zakelijke teksten gaat nu van Pools naar Duits i.p.v. omgekeerd. Hetzelfde geldt voor het simultaantolken. Bij de schriftelijke vertaling sla ik de plank twee keer goed mis, omdat ik de essentie van de zin verkeerd interpreteer. Het schut me even wakker. Ik heb mezelf overschat. Dit is om weer even op de aardbol te landen. De thema’s van deze les zijn het verschil tussen spreek- en schrijftaal (oplossing Nominaliseren) en hoe je met signaalwoorden het stijlniveau van je tekst kunt beïnvloeden. Mijn leermoment zit eigenlijk in een losse opmerking van de docente. Als je in Duden (digitaal) een woord opzoekt dan staat er in de vorm van zwarte blokjes een soort barometer achter, die de woordfrequentie indiceert. Verder krijgen we het advies om de gekoppelde genitief (Genitivketten) te vermeiden en de waarschuwing om de eigen mening niet met Konjunktiv 1 uit te drukken. Dat laatste vind ik wel een open deur. Bij simultaantolken moet ik zo goed luisteren naar de Poolse tekst, dat ik de vertaling alleen maar tussen de zinnen kan proppen. Dit had ik al eerder aangeduid met salamitechniek, maar nu pas ik het zelf toe. Deze toespraak ging over het stralingsgevaar van mobieltjes. De tweede presentatie is voor mij bekend terrein. De Poolse gastvrijheid. Daar heb ik zoveel over gelezen dat mijn woordenschat op dit gebied groter is. Nu red ik het wel. In de nabespreking richt de docente zich op vertaalproblemen rond Fraseria (spreekwoorden). Dit is een bijna blanco terrein. Ik ken er welgeteld een. –Gość w domu, Bóg w domu - En dan wordt het zoeken naar een equivalent. Want het houdt natuurlijk niet op bij letterlijk vertalen. Met mijn gezond verstand had ik al eens bedacht dat het beroep van tolk niets voor mij zou zijn omdat ik voor mijn gezondheid niet te lang in een houding mag zitten. Mijn lijf bevestigt dat al na twee weken en dan zitten we nog niet eens dag in, dag uit in de cabine. Ik moet nu al preventief zwachtelen om zwellingen te voorkomen. De hitte helpt daar natuurlijk nog een beetje extra. (Wat een gedrocht va een zin). Tussen deze twee colleges krijgen we een inleiding notitietechniek. Een ervaren tolk schrijft maar 15 tot 20 procent op. Dat gebeurt van links boven naar rechts onder. Per Abschnitt, zeg maar alinea, komt er een streep rechts in de kantlijn en begin je weer links bovenaan. Een tekst die betrekking heeft op het verleden krijgt ┘ (afgesloten). Iets in de toekomst juist iets opens └. Je weet dan meteen in welke tijd je moet spreken. In de kantlijn staat de spreker aan geduid met I, U of P1 = ik, P2 = jij, P5 = jullie. Grote Duitse steden worden met hun letter aangeduid, maar de K staat ook voor Kultur, de M voor Markt, de W voor Wissenschaft. Er is ook nog een rechter kantlijn, voor de tekst tussen haakjes, zeg maar. Verder zie je iedere keer halve smilies, die voor een positieve of een negatieve intonatie staan. Een schuine streep naar rechts noemen ze de genitiefstreep. Wat er boven staat is de bezitter en wat er onder staat het bezit. Hier mag je wel Genitvketten bouwen. We krijgen hier nog drie college’s over. Heb ik hier nou voor leren stenograferen? Een voordeel. Dan hoefde je niet 80% te onthouden. Vanavond is er weer film. Helaas zijn ze een stuk minder interessant dan vorige week. Ik besluit de aanbevolen film die Flüsterer, the wisperer, la voix des Autres te gaan kijken op You Tube. Helaas staat die er niet helemaal op. Als ik hem uit wil kijken moet ik hem voor drie Euro tweedehands bij Amazon bestellen. Ik ga wel zitten lezen. Ik had negen boeken meegenomen. Inmiddels heb ik er zes uit. Met de drie boeken uit de bibliotheek erbij is de voorraad groot genoeg voor vier weken . Dinsdag 7 augustus Er is hier in de buurt iets veranderd. Je proeft het aan de sfeer. De scholen zijn weer begonnen. Huishoudens worden teruggeduwd in hun ritme. Op bepaalde tijden lopen er veel meer kinderen over straat enz. Uit het schoolgebouw aan de overkant komt gezang. Dat kwam er ’s avonds ook, maar dan van grote hoeveelheden krekels. Ik neem tenminste aan dat het geluid dat ik ’s avonds hoorde niet een dagelijkse alarmoefening was. Maar ook bij de huisartsenpost is reuring gekomen en bij de kita, waar ik langs kom als ik naar de universiteit loop, zijn de ramen opnieuw beschilderd. Parkeerplaatsten, die sinds mijn komst leeg waren, zijn in eens bezet. Het zit in kleine dingetjes. Bij ons op de opleiding moest ook iemand naar huis omdat in zijn thuisland de universiteit weer begon. Terwijl de mussen dood van het dak vallen staat onze Poolse docente met dikke kousen aan voor de klas. Daarbij een rok, die uit de wintercollectie moet komen, een t-shirt met lange mouwen en een vest. Iedere dag weer. Wel een andere kleur af en toe. In het begin heeft ze gezegd dat ze geen koffie dronk omdat ze last van hoge bloeddruk had. Misschien heeft ze steunkousen aan en de rest van de kleding aangepast? Ik weet het niet. Mijn Tjechische docente van de lessen praktijk van het vertalen kon geen groter contrast vormen. Ze loopt echt in een mini-mini korte broek met een gehaakt truitje, waar je aan alle kanten doorheen kan kijken. Ook de andere docenten lopen in korte broeken. Dat zijn gewone spijkerbroeken, zoals je die kant en klaar in de winkel koopt. Wij mogen dat op school niet. We moeten het goede voorbeeld geven. Maar ja, ik kom dan ook uit het land, waar een paar jaar geleden nog werd gediscussieerd of de postbode in een korte broek de brief mocht bestellen. Vervolgens werd de discussie genekt, alle professionals over naar TNT-pakketservice en de gaten gevuld met veel goedkopere huisvrouwen en studenten. Die vormden geen vuist, noch voor, noch tegen korte broek. Vandaag had ik de Poolse dame drie colleges achter elkaar. Ik kreeg het al warm van het aanzien. We begonnen vanochtend met kranten. In de andere lokalen lagen ook kranten op tafel. Wij kregen fotokopietjes en de opbouw van de les leek verdacht veel op het vrij spreken/presenteren. In groepjes van drie bereiden we een soort debat voor. Ons artikel gaat over Euro(pa)-wezen. Weet je wat dat zijn? Als papa en mama uit een OostEuropees land in West- Europa gaan werken en de kinderen onder de hoede van opa en oma achterlaten. Dit kan ik relativeren. Ook binnen Polen ligt de opvoeding van de kinderen al grotendeels op het bordje van de grootouders. En hoe uniek is dit? Na de oorlog was Duitsland een vaderloos land en/of kinderen hadden Rabenouders. Na de les krijg ik een compliment van de docente over mijn rake opmerkingen, maar ik heb niet het gevoel dat ik hier iets geleerd heb. Ik had liever een lokaal verderop gezeten. Het lesmateriaal sloot niet aan op de studenten in de klas. Die hadden veelal onvoldoende levenservaring om over het hun toegewezen onderwerp te debatteren. Ik snap dat je als tolk het niet altijd voor het uitkiezen hebt, maar het rendement van de les was nu wel heel laag. De lerares liet zich ook flink kennen met haar mening over het stichten van een gezin. Dat hoort. Ze woont al elf jaar in Duitsland, maar kan heel behoudend uit de hoek komen. Met overbelaste ogen zit ik de volgende les uit. Via de ironie, die in het werkwoord dürfen (mag) verscholen kan zitten komen we uit op taboes en dubbele connotaties. Van daaruit gaat de discussie naar het verschil tussen mannen- en vrouwenpraat. Dat sluit mooi aan op een video, die ik gisteren heb zitten bekijken van Jürgen van der Lippe. Ik heb me echt zitten bescheuren. Volkomen relaxed ging ik naar bed om vanochtend voor het eerst van de wekker wakker te worden. Tot nu toe werd ik iedere keer voor de wekker wakker van geluiden van buiten. Wat dat betreft ben ik echt een meisje van het platteland geworden. Ik ben niet meer gewend aan geluiden, die van de straat komen. Als we te vroeg klaar zijn mogen we nog een advertentie van Zywiec vertalen. De docente stelt voor om te beginnen met een andere merknaam of zo wie zo geen nieuw bier op de verzadigde Duitse biermarkt te zetten. Waarom? Tyskie heeft het toch ook gered onder zijn eigen naam. En dit is nog lekker, ook. Vanmiddag gingen we voor het eert met notitietechnieken aan de slag. We kregen in vijf stappen de belangrijkste zaken uitgelegd. 1. Noteer het/de idee, geen enkele woorden maar symbolen. Met 30 kom je al een heel eind. 2. Afkortingen bestaan uit begin en eindletters, bv. pr kt voor product. 3. Schrijf Genus (= wie), Tempus (=tijd) en conditie (= voorwaarde) in de linker kantlijn. Je kunt hiervoor het Engels gebruiken omdat dat kort is of bijvoorbeeld P3 voor hij. 4. Namen en jaartallen opschrijven. ’71 betekent begin 1971, 7’1 betekent halverwege 1971 en 71’ betekend eind 1971. Dan komen de jaartallen en de meest voorkomende symbolen in een rap tempo op het bord. (Ja, ze werken hier met krijtboard en overheadprojector!). Vervolgens krijgen we een stuk tekst, een openingsspeech van drie alinea’s. Samen met Domenika waag ik me aan de eerste alinea. Domenika gebruikt meer symbolen. Ik gebruik meer afkortingen, maar ons beider resultaat lijkt in niets op wat er uiteindelijk als de goede oplossing op het bord wordt geschreven. Daar komt trouwens amper uitleg bij. Dat herhaalt zich zo een paar keer. Ik moet echt alle zeilen bij zetten en dan wordt de les afgesloten met de tekst “Tja, vandaag was het makkelijk. De volgende keer doen we het zonder tekst”. Dat wisten we al. Dan gaan we het jeugdjournaal volgen. Maar makkelijke? Nee, daarvoor zat er te veel nieuwe informatie in deze les. Ik ga afkoelen in het zwembad. Het is bewolkt en daardoor rond zes uur27 graden i.p.v de 30 graden, die we tot nu toe hadden. Als ik op het ligbed ga liggen na het zwemmen, heb ik het zelfs koud. In Hessen schijnt het te storten. De verkeersdienst waarschuwt voor bomen op de snelweg. Wij zien geen drup, maar ondanks de lage waterstand zijn hier van de week twee meisjes in de Rijn verdronken. Ik moet aan Kampen denken. donderdag 8 augustus De Wortschatzles van vanochtend was uiterst leerzaam. Het bracht mij wat als docent. Onze Poolse docent heeft de lessenreeks overgenomen van de Tjechische docente en eigenlijk heeft ze de les niet goed voorbereid. Ze gebruikt kant en klare werkbladen van www.deutschunddeutlich.de. Zelf gebruik ik altijd de werkbladen van het ISL collectief. Die zijn voor de onderbouw goed geschikt. Voor de bovenbouw kende ik geen evenknie. Nu dus wel. Ze zijn thematisch en eventueel op cd verkrijgbaar, ook voor een aantal andere talen. Wel van te voren zelf maken of het antwoordmodel er op cd bij kopen. Anders ga je onderuit, net als deze docente. De vakteksten gaan deze week over gezondheid. De Poolse mentaliteit grenst aan hypochondrie. Ik kan mij herinneren dat een neef van Richard mij ophaalde voor een bbq. Onderweg vroeg ik of hij een afspraak bij een huisarts kon regelen i.v.m. een rood vlekje. Voor ik het wist, werd ik in een medisch centrum gedropt en vier uur later weer opgehaald. Als je naar Poolse reclameblokken kijkt, is een derde gericht op de verkoop van medicijnen. Dit is niet overdreven. De tekst van vandaag gaat over psychologie, met name over jaloezie. We kijken in het bijzonder naar vakjargon en woordvolgorde in combinatie met benadrukken. In het Duits zet je het belangrijkste woord achteraan, in Polen juist vooraan. Verder beweert de docente dat teksten met adviezen onpersoonlijk moeten zijn en je men moet gebruiken. Ik ben het niet met haar eens. Sie is een mooie tussenoplossing. In het Pools wordt veel getutoyeerd in tijdschriften. We zijn om een uur vrij. Om drie uur staat een excursie op het programma naar het Bayerische Weißenburg (Wissembourg in het Frans). Dat staat op de Unescowerelderfgoed lijst. Je vind er thermaalbaden en Romeinse gebouwen. Het is de bedoeling dat we vooraf een wandeling maken, waarbij we wandelend de Frans-Duitse grens overgaan. Wie niet wil wandelen mag voetbalgolf spelen. Het lijkt me allebei leuk, maar sinds gisteren heb ik een gezwollen teen en ik zie mezelf daarmee en geen 5km lopen en niet voetballen. Maar trek in de Falmkuchen na afloop heb ik nu al. Ik verheug me zelfs al op de lekkere alcoholvrije Weize erbij. Wat is wijsheid? Ik heb een alternatief. Ik heb immers mijn eigen auto bij me. Ik kan best zelf naar Weißenburg rijden. donderdag 9 augustus Toen ik gisteren naar bed wilde gaan, merkte ik bij het inpakken van mijn tas voor vandaag dat ik mijn huiswerk voor vrijdag had gemaakt (glossarium voor de conferentie uitwerken) in plaats van de vertaling van de tien geboden voor gezond eten uit het Pools in het Duits, die we vandaag nodig hadden. Het werd een haastklus, terwijl ik de hele avond op het balkon had zitten lezen en zelfs zoveel tijd over had dat ik nog naar het zwembad had kunnen gaan. Kennelijk maak ik onder druk kortere, krachtigere zinnen en dat werd erg gewaardeerd. Dat paste mooi bij het onderwerp: de gebiedende wijs en zinnen met weglatingen (elliptische zinnen) We begonnen vandaag echter met consecutief tolken vanuit de cabines. We hadden het tot nu toe alleen nog in het lokaal gedaan. De eerste opdracht had ik verkeerd begrepen, dus ik mocht de cabine al weer uit voordat ik goed en wel begonnen was. Het was een mooie gelegenheid om uit te proberen, of ik bij notitietechnieken iets had opgestoken, maar ik liep tegen een heel bijzonder probleem aan. Ik kan goed stenograferen en heb dat tijdens mijn colleges altijd gebruikt om te noteren wat er gezegd wordt. Het lukte me niet om te schakelen. Om de haverklap zette ik er weer een stenoteken tussen en dat leest lastig terug, want de streep voor niet in de notitietechniek betekent ook bij stenograferen. En dat is nog maar een voorbeeld. Kortom, korte stukjes van drie tot vier minuten lukken me beter uit het hoofd. Met notitietechnieken zal ik nog veel moeten oefenen. In de Mensa neem ik een Eintopf (eenpansgerecht). “Soße?” vraagt de dame zowaar. Als ik “Nein, danke” zeg wordt mijn bord op de toonbank gesmeten alsof ik haar persoonlijk beledigd heb. Maar het smaakt zo een stuk beter! ’s Middags was er een lezing over de rol van de technologie bij vertalen en de vraag of vertaalmachines de vertalers (HT= Human Translation) overbodig maken. De lezing wordt verzorgd door een computerlinguïst van de Universiteit van Flensburg. Het ziet er niet echt fraai uit. De apparaten dragen bij aan een hogere productiviteit, maar verkleinen de markt. Machinaal vertalen wordt vergeleken met machine ondersteund vertalen. De man weet haarfijn uit te leggen, hoe het komt dat google na (7) jaren slechte kwaliteit de afgelopen twee jaren ineens topprestaties levert. Ik roep op school altijd: “Ik word niet betaald om Google te corrigeren”, maar bij Pools-Duits v.v. gebruik ik het zelf ook om een concept op te stellen. Ik had al gemerkt dat het niveau veel beter was. Ik dacht dat dat kwam omdat Pools Nederlands een tweetraps raket is, maar er is dus een andere reden. Het interessantste vind ik echter IATE. http://iate.europa.eu/SearchByQueryLoad.do;jsessionid=Pt8foQ6a3vLek9GIURtn415O HoPNo9OJS4lF_bUp1WIY2wlHxiLw!-542199139?method=load In de 24 talen van de Europese Unie terminologie kunt ingeven. Het is gratis toegankelijk. Vlak voor de lezing begon, ging het extreem hard waaien, alsof een paar kilometer verderop een windhoos aan de gang is en wij de buitenste vlagen nog mee krijgen. Iedereen verwacht dat het straks gaat storten, maar als we buitenkomen is het nog droog. De wind maakt het wel dragelijk koel. De organisatie last echter de wandeling door groen Germersheim af. Groen? Hier is door de hitte niets meer groen. Toch is het jammer. Je mocht onderweg marmotten voeren en dat leek me best grappig. Als ik samen met Yu, de Chinese, die bij mij in de straat woont, naar huis loop, raad ze me af om te gaan zwemmen. In Frankrijk zijn al een aantal luchthavens gesloten. Ik besluit naar een wijze raad te luisteren. Morgen kan ik ook zwemmen. Jammer dat ik gisteren niet ben gegaan. Buienradar laat echter zien dat ik geen twee uur zal kunnen zwemmen. Tijd over om wat aan het huishouden te doen. In de kelder staan was- en droogtrommels voor algemeen gebruik. Op woensdag kun je gedurende een half uur voor 1.55 Euro muntjes kopen bij de man, die het grasveld maait. Dat vereist wat planning. Vreemd genoeg hangt er geen intekenlijst boven de machines, maar zodra je het trappenhuis in stapt, kun je al horen of ze in gebruik zijn. Het meeste heb ik inmiddels ontdekt. Ik weet alleen nog steeds niet waar ik met mijn lege glazen flessen heen moet. De auto, die tegen mij aangereden was, heeft nog heel lang met een wiel op het wegdek gestaan. Er stond ook een raam open, maar dat zie je bij deze hitte natuurlijk wel bij meer auto’s. Na een paar dagen zat er een grote oranje neon-sticker op de voorruit. Zo heeft ie nog twee dagen gestaan en nu is ie weg. Ik heb al die tijd aan de zijkant van de flat geparkeerd en dan moest ik ver over het balkon hangen om z’n neusje te laten zien. Nu staat mijn auto weer waar hij stond. Net alsof ik naar mijn vriendje kijk. Met Nederland bel ik af en toe via whats app. Gewoon bellen lukt niet meer sinds een paar dagen. Ik lig van het netwerk af en kom er niet meer op. Geen idee wat er aan de hand is. Thuis was wel iets aan de hand, waardoor mijn vriend midden in de nacht op de huisartsenpost belandde. Dan geeft een berichtje “Ik had je nodig” wel een heel dubbel gevoel. Een reactie op een selfie “Je bent mooi” is dan toch wel van een heel andere categorie. Maar inmiddels zitten er drie weken op en begin ik aan de laatste week. Dat is geeneens een volle week. Voor de beurs van daad staat een minimum aantal uren en daar houden ze zich exact aan. Geen dag langer. Toen we het lokaal binnenkwamen stonden er vijf stoelen in een halve cirkel om een talkshow te kunnen nabootsen. Als anderhalf uur later de les is afgelopen, hebben we er niets mee gedaan. Ik heb dat hier al eerder gemerkt. Er wordt iets aangekondigd (bijvoorbeeld volgende les gaan we facturen schrijven) en dan gebeurt het niet. Je zal het misschien vreemd vinden, maar voor mij is dit een enorm leerpunt, want ik denk dat ik mij hier ook wel eens schuldig aan maak en ik heb er nooit bij stil gestaan, hoe vervelend dat voor mijn leerlingen kan zijn. Ook maak ik kennis met een nieuwe werkvorm. Samen naar nieuwsuitzendingen kijken – Nieuws in 100 seconden - en steeds na een onbekend woord het beeld stilzetten en erover praten. Aan de ene kant irriteert het op een gegeven moment, aan de andere kant leer je zo de woorden in de context en ik merk dat ze bij mij dan wel blijven hangen. We maken notities van deze nieuwsuitzendingen en moeten ze dan weergeven. Ik meld mij vrijwillig, maar ik maak twee best wel grote fouten. (in het totaal zes nullen te veel). Bij de conferentie over Zirkeltag = de dag waarop de Berlijnse muur net zo langs stond als weg was, kom ik in de cabine terecht. Ik had ingezet op een stomme cabine, maar ik kom in een cabine terecht die via het YouTube kanaal de lucht in gaat. Het duurt een tijdje voor ik door heb dat mijn microfoon niet open staat. De anderen zitten bemensen in tweetallen de cabine. Zij kunnen elkaar om de twintig minuten afwisselen. Omdat ik de enige ben met Nederlands (Is dat zo? Er loopt hier een Chinese rond, die in Utrecht studeert.) Uiteindelijk zit ik anderhalf uur te tolken. Ik heb mij goed voorbereid en heb uiteindelijk het glossarium niet nodig. Het laatste half uur is relais-tolken vanuit het Tsjechisch, het Pools en het Frans. Na twee zinnen Frans schakel ik de relais uit. Mijn Frans volstaat om de spreekster rechtstreeks te vertolken. Dat was toch wel even leuk om te merken. Het ging over de emoties van mensen, die hun familie weer konden bezoeken na de val van de muur. Het laatste college vandaag is notitietechniek. We moeten vier berichten van het jeugdjournaal noteren en dan worden er mensen aangewezen, die hun uitwerking op het bord moeten noteren. Ik bak er niets van. Ik verval telkens weer in het stenograferen en ook daar kom ik snelheid te kort. Dat komt natuurlijk doordat ik meestal in het Nederlands stenografeer en vanuit een andere taal op klank moet werken en de verkortingen niet ken. Dat vertraagd. Het zorgt er wel voor dat ik veel kan teruglezen. Bij het teruglezen struikel ik juist altijd over de verkortingen. Vervolgens is er weer een sportfeest. Badminton is vervangen door zaklopen. Ik knijp er tussen uit en ga een half uurtje zwemmen. Sinds de wind van gisteren is het zover afgekoeld dat ik nu in de pauze zelfs een bankje in de zon op zoek in plaats van de schaduw. Na het zwemmen zit mijn joggingpak zo lekker dat ik helemaal geen zin meer heb in de kroegentocht van vanavond. Het lost zich zelf op. De vorige keer is er een incident geweest. Sommige cursusdeelnemers hadden hun eigen drank mee de kroeg in genomen. We zijn niet meer welkom. Ik beleef evenveel plezier aan een alcoholvrije Weize van 84 cent uit de supermarkt. Ik leef al op drie weken op bronwater, maar ik val er niet echt vanaf, want ik ben al aan mijn derde doos namaak-magnums bezig. Die hebben ze hier in allerlei smaken: Griekse yoghurt, honing, pistache. Ik wil ze allemaal uitproberen. Helaas worden ze alleen per vier verkocht. Ondertussen probeer ik te bedenken wat ik morgen ga doen. Eigenlijk wilde ik naar het Europapark. Toen we daar de vorige keer in de buurt waren, was er net brand geweest en zat het er niet in. Maar ik heb mezelf 250 Euro zakgeld voor deze cursus toegestaan, zodat ik straks ook nog wat heb als ik op vakantie ga. Je zou zeggen dat is een tientje per dag. Maar daar ging meteen aan het begin de borg van de kamer af en ik moest nog iets overmaken aan het thuisfront en een keertje tanken. Met een tientje per dag (daar zit ook mijn Mensa-maaltijd in) kom ik ver, maar dan moet ik geen 46 Euro voor een kaartje voor het Europapark gaan neertellen. Dat moeten we dan maar combineren met onze plannen om naar het Bodenmeer te gaan. Met de geplande excursie naar Baden Baden zondag ga ik niet mee. Daar ben ik in mei nog geweest. Dan ga ik liever iets nieuws ontdekken. zaterdag 11 augustus Vergelijkend warenonderzoek Mainz en Worms Officieel studeer ik aan de universiteit van Mainz en daarom vind ik dat ik naar Mainz moet. Eigenlijk is dat gekkenwerk, want nu is het vijf kwartier rijden en op de terugweg kom ik er langs. Maar ik wil niet in Mainz parkeren met een koffer vol bagage. Dan heb ik geen rustig moment. Dus ik besluit toch maar te gaan. Ik ben er al eens geweest. Vrienden hebben een vakantiehuis op 65 kilometer van Mainz en dat heb ik al meerdere malen tegen een vriendenprijs mogen huren. Van te voren bekijk ik waar je gunstig kunt parkeren en dat blijkt precies op het terrein tussen de (nieuwe) universiteit en het universiteitsziekenhuis te zijn. Mijn auto geniet er heerlijk van de schaduw, terwijl ik al drie keer mijn kleren heb gewisseld, want ik kan het weer vandaag niet goed inschatten. Eigenlijk is het heet, maar het waait zo hard dat je twee handen aan het stuur nodig hebt. Door die wind is het 26 graden. Lekker. Er is veel vakantieverkeer op de weg, veel auto’s met caravans, veel gele nummerplaten. Sommigen laten zich door de wind meevoeren. In de tegengestelde richting controleert de politie de kogeldruk. Dat heb ik nog nooit gezien. Op de tramhalte bekijk ik hoe ik het beste naar het centrum kan lopen. Ik volg de trambaan en als hij de hoek omslaat herken ik waar ik ben. Hier heb ik de vorige keer geld gewisseld voor de parkeerautomaat. Ik ga op zoek naar een bepaalde winkel. Ik heb een missie: Ik ben gek op de Mainzel Mänchen. Dat is een parodie op de Heinzl Mänchen waar de Duitse reclameblokken mee opgeleukt worden. Ik heb de vorige keer in een souvenirwinkel soepkommen gezien met de Mainzel Mänchen er op en altijd spijt gehad dat ik ze niet meegenomen had. Ik had ze laten staan omdat ze zes Euro per stuk kosten. Ik vind de winkel terug, maar er hangt een briefje op de deur. Verhuisd omdat het complex wordt gesloopt. Ik ben niet bekend genoeg in Mainz om iets met het nieuwe adres te kunnen beginnen. Ik loop de voetgangerszone van Mainz in om de Dom te bekijken. Onderweg was ik langs Worms gekomen. Op een bruin bord stond de Dom van Mainz aangekondigd. Spontaan besluit ik vergelijkende warenonderzoek te doen. Op de terugweg rijd ik via Worms, om te kijken welke mooier is. Als ik de Dom van Mainz zie, weet ik het antwoord eigenlijk al. Die is zo indrukwekkend, daar kan de Dom van Worms vast niet tegen op, al heeft die nog zo’n indrukwekkende geschiedenis. Bonifatius had het goed voor elkaar. Binnenkijken lukt helaas niet, want er is een orgelconcert aan de gang. Via de voetgangerszonde loop ik terug en kom langs een gebouw dat ouder is dan de rest, maar niet echt mooi. Op een kaart verderop zie ik dat dat de oude universiteit was. Ik loop terug om het nader te bekijken. Het wordt er natuurlijk niet mooier van, maar de poorten zijn wel de moeite waard. Op de heenweg heb ik een leuke dagaanbieding bij een Döner Kebabzaak gezien. Ik loop terug en bestel er een broodje warm kalkoenvlees. Voor drie Euro blijk ik een lot uit de loterij te hebben. Wat is dat lekker. De man achter de toonbank is erg vriendelijk maar niet te verstaan. Zijn broodje maakt het helemaal goed! Ik ben de enige klant in de zaak. Hij verdient meer! Eigenlijk ben ik te laat naar Mainz vertrokken. Nu is het Gutenbergmuseum niet meer open. Ik ben al blij dat niet heel Mainz al potdicht zit, zoals je vaak in Duitse steden op zaterdagmiddag ziet. Om zeven uur vertrek ik naar Worms. De Dom haalt het niet bij die van Mainz. Bovendien staat er een groot hek om heen , waardoor je er niet eens omheen kunt lopen. Het is ook al bijna te donker om foto’s te maken.Verder hangt er een gezellige sfeer in Worms. Het is druk op straat. Het is hier zo wie zo drukker dan bij ons. Dat komt vast doordat veel super-markten nog tot tien uur open zijn. 
Na de pauze staat er een voorlichting op het programma voor diegenen, die in Germersheim willen studeren. Alle studenten volgen al ergens een BA, dus de voorlichting richt zich op MA. Het is mijn wens om in een sabatical year hier twee semesters ACCC te studeren, maar die wens zie ik in rook opgaan. Als je Nederlands als moedertaal hebt moet je ABC doen met Engels als C-taal. En dat wil ik dus niet. Het ACCC-model is trouwens een bachelorconstructie waarbij de laatste C slechts twee semesters wordt aangeboden. Voor het MA moet je een toelatingstest doen, maar dat is op C1-niveau. Dat zou geen probleem moeten zijn. De docente, die met ons krantenartikelen moet behandelen heeft aangegeven dat ze de les gaat vervangen door Vrije Rede. Samen met twee andere studenten zoek ik mijn heil bij een andere groep, waar de cursusleider les geeft. Had ik dat maar eerder gedaan. Het is hartstikke interessant. Hij neemt vaste uitdrukkingen tijdens conferenties onder de loep en we bespreken beeldspraak uit de sport, die in het gewone taalgebruik geslopen is. Echt leuk! Hij gebruikt nog gewoon een overheadprojector. Ook leuk, maar dan op een andere manier. Als de les om half vijf is afgelopen pak ik in om naar huis te gaan. Mis dus. Er is nog een programmaonderdeel: een film over autocratie. Een klassieker, die ik tot mijn grote schande nog nooit heb gezien. Ik voel me verplicht om te gaan kijken. 
Zo slaapverwekkend als ik computerlinguïstiek vond, zo moeilijk vind ik notitietechniek. Dit heb ik opgegeven. Eigenlijk heb ik spijt als haren op mijn hoofd dat ik niet voor de colleges over literatuur van Thorsten heb gekozen. Daar zou ik nog iets aan gehad hebben in de klas. Hij behandelde de Romantiek en door zijn rondleiding in Heidelberg weet ik dat hij dat op ludieke wijze doet. Dan komt er een soort verrassing. Agnieska vraagt of ik bij haar in de cabine wil zitten tijdens de conferentie over psychoanalyse. Twee talen in een cabine? Niemand doet er moeilijk over. Er is immers ook nog een zuiver-Poolse cabine. Dan blijkt dat de conferentie over psychoanalyse geschrapt is en wordt vervangen door een voordracht van Thorsten over het Barokke tijdperk. Die man zouden ze in Lunteren moeten uitnodigen (NCD). Ik geniet en vergeet mijn frustraties over de verkeerde keuze. In de cabine vertelt Agnieska dat ze haar certificaat moet ophalen. Ze gaat een dag eerder weg. Jammer, maar wel begrijpelijk. Veel mensen grijpen de eerste de beste gelegenheid aan, nu Ryan Air staakt. Mij staat een tweede verrassing te wachten als ik buiten kom. Er staat iemand naar me te zwaaien. Het is een van de mensen uit de Duitse groep, waar ik in Warschau mee optrok. Zij studeert hier. Dat wist ik wel, maar ik dacht dat ze allemaal op vakantie waren. Ik nodig haar uit voor een kop koffie en ergens laat ik vallen dat ik volgend jaar naar Lublin wil en waarom. Ze is een en al oor. Dat wil ze ook. We maken een afspraak voor woensdag om dit verder uit te werken. De aanspraak, die ik in de groep miste, vond ik vandaag als nog. Ik word er helemaal vrolijk van. Woensdag 15 augustus De films, die ik aan het begin gemist heb, blijken volledig op internet te staan. Knocking on heavens door is echt een aanrader. Wilkommen bei den Hartmanns heb ik nog niet helemaal uitgekeken. Het gaat over een gezin, dat een vluchteling opneemt. Bij het kijken naar Knocking on heavens door doe ik een te gekke ontdekking. Ik heb een computer van school bij me. Ik had het afgelopen schooljaar geen recht op zo’n apparaat i.v.m. een te kleine aanstelling. Je moet 0,4 FTE op school werken en ik was van 1,1 naar 0,25 gegaan. Dus moest ik eind vorig schooljaar mijn laptop inleveren en mocht ik hem nu weer ophalen. Komend schooljaar kom ik op 0,9 uit, dus ik mocht er weer een ophalen. Deze bleek echter veel geavanceerder te zijn. Hij heeft touch-screen. That’s nice! Op het rooster staat anderhalf uur simultaantolken en anderhalf uur vertalen van vakteksten, maar we hebben niets meegehad om voor te bereiden. In plaats daarvan ben ik gisteren in het enige Poolse boek gaan lezen dat ik bij me had (Pal Krolowa). De docente heeft er twee blokken simultaantolken van gemaakt. Een uur Duits Pools en een uur Pools Duits. Dat laatste gaat me nog niet zo goed af, maar de docente kan ik inmiddels volledig volgen als ze Pools spreekt. Ik mis echt niks. Gewenning is ook een dingetje. Aan het eind van de les ga ik iets eerder weg. Ik neem afscheid van iedereen. Vanavond ben ik niet bij het afscheidsfeest. In plaats daarvan ga ik met Natalja op stap. Daarom moet ik nu vast mijn certificaat ophalen. Om een uur wacht Natalja op me bij de poort van de universiteit. We rijden samen naar Schwetzingen, waar we de tuinen en het slot van de Kurfurst van Baden-Wurtenberg bekijken. De tuinen zijn echt schitterend! Het slot is een zomerresidentie. We blijven fotograferen. De Kurfurst, die tegen wil en dank ook over Beieren regeerde heeft zelfs een moskee in zijn tuinen laten bouwen. Er was net een tentoonstelling over servettenvouwen, waardoor alles er extra sjiek uitzag. Na afloop zoeken we een terrasje op. Schwetzingen is het centrum van de aspergehandel in Duitsland. Het is nu natuurlijk geen aspergetijd, maar een mooi standbeeld zorgt dat je het niet vergeet. We rijden terug naar Germersheim en halen Natalja’s badkleding op en ik rijd voor het laatst naar het zwembad in Bellheim. Als ik op de terugweg wijs op een Grieks restaurant, waar de gezelligheid vanaf straalt, stelt Natalja voor om er te stoppen. Dan morgen maar een uurtje vroeger op om het appartement schoon te maken. Wat een leuke afsluiting van deze weken! 
