{"id":5241,"date":"2019-08-01T22:06:21","date_gmt":"2019-08-01T20:06:21","guid":{"rendered":"https:\/\/poolsonline.nl\/?p=5241"},"modified":"2019-08-28T13:26:27","modified_gmt":"2019-08-28T11:26:27","slug":"op-cursus-pools-verslavend-werken","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/poolsonline.nl\/op-cursus-pools-verslavend-werken\/","title":{"rendered":"Pas op! Een cursus Pools kan verslavend werken.\u00a0"},"content":{"rendered":"

 <\/p>\n

Als ik terugzoek in mijn mail, dan heb ik begin 2013 via Pools online een app gekocht om Pools te leren.<\/p>\n

Ik was toendertijd ‘s zomers werkzaam in een Duits hotel met veel Poolse werknemers. Aan\u00a0alleen<\/p>\n

luisteren had ik niet genoeg. Ik bestelde de boeken erbij. Het Pools online caf\u00e9 dat erbij aangeboden<\/p>\n

werd, waar je aan een digitale bar gesprekken voerde met cursisten en een docent sprak me enorm aan,<\/p>\n

maar algauw kwam ik erachter dat ik na twee boeken, ietsje verder was dan mijn medecursisten. Er was<\/p>\n

een oplossing: conversatielessen via Skype. Ik nam een besluit. Ik ging naar Polen. Het was toch te gek voor woorden<\/p>\n

dat ik de taal van een land sprak, waar ik alleen nog maar op doorreis geweest was.<\/p>\n

<\/h2>\n

Het was de bedoeling dat ik vier weken naar Lembork (23 kilometer van Gda\u00f1sk) zou gaan. Dat ging op het laatste<\/p>\n

moment niet door. Het werd drie weken taalschool in Krakau. De taalschool beviel prima, het verblijf in het gast-<\/p>\n

gezin was ongezellig. We hadden geen klik. Na drie weken ging bij mij de knop om. Ik kreeg gevoel voor de taal.<\/p>\n

Ik kon als het ware aanvoelen of iets juist of onjuist was. Ik zocht een hotel en boekte een weekje bij. Dat was<\/p>\n

het begin van een reeks geslaagde bezoeken aan summer schools.<\/p>\n

<\/h2>\n

Taal leren is ingedeeld in niveaus. In Nederland worden meestal cursussen aangeboden op niveau A1 en A2.<\/p>\n

Over de grens\u00a0 in Duitsland kan je nog goed terecht voor niveau B1. Vanaf niveau B2 (grofweg havo-niveau) wordt<\/p>\n

het lastiger. Gedurende het schooljaar zet ik mezelf op een onderhoudsdieet, om vervolgens tijdens de summer<\/p>\n

school weerbij te leren. Ik ben docente, heb lange zomervakanties en kan dit doen. Ik heb weleens geprobeerd<\/p>\n

een beurs aan te vragen, maar die zijn schaars. Ik kies bewust ieder jaar een ander reisdoel. Zo leer ik Polen<\/p>\n

beter kennen. Vaak worden combinaties taal en cultuur aangeboden. Mijn interesse is verschoven naar de cultuur.<\/p>\n

Maar om die te leren kennen, moet je de taal behoorlijk beheersen. Ik kan me inmiddels prima redden en regel-<\/p>\n

matig kom ik mensen tegen, die ik al op een andere summer school heb ontmoet. Dat maakt het extra gezellig.<\/p>\n

<\/h2>\n

Probeer het maar eens. Ik ga gemiddeld iedere twee jaar een maand, maar je kan het ook een keer met twee weken<\/p>\n

proberen.\u00a0Er is altijd een mogelijkheid om via de organisatie onderdak te krijgen, al dan niet in combinatie met maaltijden.<\/p>\n

Je begint\u00a0steeds met een test. Wat ken en kan ik al. Op grond daarvan kom je in een kleine groep terecht met mensen die<\/p>\n

de taal\u00a0evengoed beheersen als jij. Aan het eind krijg je weer een test en een certificaat. Van mij hoeft dat niet zo. Daar<\/p>\n

doe ik het niet voor. Anderen vinden dat heel belangrijk.<\/p>\n

<\/h2>\n

Na Warschau en de tolkenopleiding in Germersheim (D) ben ik dit jaar in Lublin beland, aan de oostgrens van Polen.<\/p>\n

In mijn blog kun je dag voor dag mijn belevenissen volgen.<\/p>\n

<\/h2>\n

Groet uit Lublin,<\/p>\n

<\/h2>\n

Madelon<\/p>\n

<\/h2>\n
\n
\n
\n

20 augustus 2019<\/h2>\n
\n
\n

<\/h2>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n
\n
\n
\n
\n
\n
\n
\n
\n
\n
\n
\n
\n
\n
\n
\n

Wist je dat\u2026\u2026<\/p>\n

\u2026\u2026De bussen in Lublin een speciale knoppen hebben voor invalide, die willen in- of uitstappen? Dan komt de chauffeur hen helpen.<\/p>\n

\u00a0.<\/h2>\n

\u2026\u2026In de Oekra\u00efne de mannen netjes het tasje van hun vrouw\/vriendin dragen, maar als ze dan niet bij elkaar blijven lopenhet resultaat een stoep vol grote mannen met kleine tasjes is?<\/p>\n

<\/h2>\n

\u2026\u2026automobilisten in Polen overdag hun lichten aan moeten hebben?<\/p>\n

<\/h2>\n

\u2026\u2026.je in de Oekra\u00efne overal Pepsi Cola ziet en geen Coca Cola?<\/p>\n

<\/h2>\n

\u2026\u2026..in Lublin heel veel verschillende restaurants zijn? Bijvoorbeeld Russisch, Thais, Joods, Armeens, Italiaans enz. Een groot deel daarvan zit op de Rynek netjes naast elkaar.<\/p>\n

<\/h2>\n

\u2026\u2026. ik in de Oekra\u00efne alleen maar echtparen met kinderen heb gezien, die ruzie met elkaar maakten.<\/p>\n

<\/h2>\n

\u2026\u2026.dat het in Polen handig is om een paar twee ZL muntjes in je zak te hebben? Er zijn veel nette openbare wc\u2019s, maar je moet er wel voor betalen.<\/p>\n

<\/h2>\n

\u2026\u2026je in Lublin met je fiets in de bus mag?<\/p>\n

<\/h2>\n

\u2026\u2026in de Oekra\u00efne er tellers op de voetgangersstoplichten zitten, zodat je kan zien, hoeveel tijd je nog hebt om over te steken?<\/p>\n

<\/h2>\n

\u2026\u2026in Polen log\u00e9es het beste bed in huis krijgen? Je verhuist dan zelf naar de logeerkamer of zelfs naar de buren.<\/p>\n

<\/h2>\n

\u2026\u2026\u2026de taxi een halve Zl per kilometer kost<\/p>\n

<\/h2>\n

\u2026\u2026\u2026.er in de banken van de universiteit stopcontacten zitten voor je laptop?<\/p>\n

<\/h2>\n

\u2026\u2026. in de meeste Poolse huiskamers een bankbed staat en veel huizen een ligbad hebben?<\/p>\n

<\/h2>\n

\u2026\u2026\u2026\u2026.de verkeerslichten van rood op rood met oranje springen voor ze op groen gaan, net als in Duitsland?<\/p>\n

<\/h2>\n

\u2026\u2026\u2026.je in Polen kant- en klare zevendelige sets kan kopen, voor als je een huishouden begint. Daar zit onder andere een bank, een TV en een koelkast in.<\/p>\n

<\/h2>\n

\u2026\u2026..de Oekra\u00efne visum-vrij is voor inwoners uit de EG?<\/p>\n

<\/h2>\n

\u2026\u2026.in Polen vier politieke partijen actief zijn en de regerende partij PiS heet?<\/p>\n

<\/h2>\n

\u2026\u2026een vrouw, die op maandag zwarte kleren draagt daarmee protesteert tegen het verbod op abortus?<\/p>\n

<\/h2>\n

\u2026\u2026..in de bussen in Lublin onder een aantal stopknoppen een usb-stopcontact zit om je telefoon op te laden en in de abri\u2019s op de bushaltes ook?<\/p>\n

<\/h2>\n

\u2026\u2026\u2026je voor het rijden op LPG een adapter nodig hebt?<\/p>\n

<\/h2>\n

\u2026\u2026.op vrijdag de vlag uithangen in Polen een teken van patriottisme is?<\/p>\n

<\/h2>\n

\u2026\u2026..de verkeersborden in Polen geel zijn?<\/p>\n

<\/h2>\n

\u2026\u2026..er op zaterdagmiddag vanaf de Saksische tuin een oldtimer-bus vertrekt voor toeristen?<\/p>\n

<\/h2>\n

\u2026\u2026..als de strook langs de vluchtstrook onderbroken is, je wordt geacht om uit te wijken voor inhalers, zowel tegemoetkomend als achteropkomend?<\/p>\n

<\/h2>\n

\u2026\u2026.de regerende partij in Polen geen buitenlands beleid in het programma heeft, of een standpunt t.a.v. de EU?<\/p>\n

<\/h2>\n

\u2026\u2026…ze in de Oekra\u00efne geen muntgeld gebruiken en een straatmuzikant dus een pet met papiergeld voor zich heeft liggen? Dat maakt een rijke indruk.<\/p>\n

<\/h2>\n

\u2026\u2026..er op Poolse begraafplaatsen zoveel kaarsjes branden dat het er in het donker heel sfeervol uitziet?<\/p>\n

<\/h2>\n

\u2026\u2026..bijna iedere Poolse stad een straat heeft die przedmiescie (door de stad) heet en als je die volgt je meestal in het centrum van de stad terecht komt.<\/p>\n

<\/h2>\n

\u2026\u2026.op sommige blauwe borden met een P bij pareerplaatsen een envelopje staat getekend? Die zijn bestemd voor vergunninghouders. Is vervolgens het parkeervak blauw, dan betreft het een invalide-parkeerplaats.<\/p>\n

<\/h2>\n

\u2026\u2026veel benzinestations geen keuze hebben in benzine. Het is benzine of diesel, maar daar lijkt verandering in te komen.<\/p>\n

<\/h2>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n<\/div>\n

18 augustus 2019, twee hoofdsteden en een grens<\/h3>\n

<\/h2>\n

De Duitse dame kwam aan het ontbijt naar mij toe. Ze wilde vandaag samen iets met mij ondernemen en had niet in e gaten dat ik op punt stond om te vertrekken. Na een ontbijt met pannenkoeken met appelcompote en lekkere koffie breng ik mijn bagage naar de parkeerkelder, klaar voor een reis van zes uur. Ik heb tussen vier en zes afgesproken in een hotel in Braunschweig met studiegenoten van mijn vorige zomerschool, een soort re\u00fcnie in besloten kring. Als ik \u2019s avonds om kwart over acht aankom, ben ik de eerste. Er is van alles mis op de Duitse wegen. Maar liefst 9 verkeersopstoppingen vanwege wegwerkzaamheden kruizen mijn pad. Tot twee kilometer voor de Duitse grens kan ik probleemloos doorrijden. De brug in Frankfurt an der Oder ligt eruit. Dat wist ik, maar de file staat over de grens heen en begint lang voor de aangekondigde omleiding. Ik heb twee uur nodig voor een stuk van amper 10 kilometer.<\/p>\n

<\/h2>\n

 <\/p>\n

<\/p>\n

<\/h2>\n

In de files kan ik op mijn medeweggebruikers letten. De meeste gele nummerborden zijn Brits. Gisteren hadden tot mijn verbazing de Luxemburgers de overhand.<\/p>\n

<\/h2>\n

Zo probleemloos als mijn tocht door Warschau verliep, zo moeizaam kom ik langs Berlijn. Precies op het moment dat ik langs de vlaggen van het hotel rijd, waar we altijd verblijven als we in Berlijn zijn, barst een hoosbui los. Met een snelheid van 9 kilometer per uur vervolg ik mijn weg. Ik heb dan nog 300 kilometer voor de boeg. Op de rijbaan van de tegenliggers is het finaal fout gegaan. Er landt een reddingshelikopter. Na zo lang in de file ben ik geneigd om mijn geplande stop over te slaan, maar ik ben stijf en mijn benen zijn verkrampt. Een fles water en een sinaasappel verder zit ik weer achter het stuur. Door whats\u2019app dringt het tot me door dat meer mensen onderweg zijn blijven steken.<\/p>\n

<\/h2>\n

Als ik het hotel binnenstap, weet ik al op de drempel dat het me hier prima gaat bevallen. Voor de anderen binnenkomen kan ik nog even reflecteren op de afgelopen maand. Mijn begrip van vrijheid is in de Oekra\u00efne veranderd, maar ik heb ook veel nagedacht over herverdeling van middelen, zoals de PvdA dat voorstaat. Eigenlijk kun je zeggen dat dankzij de EU dat op een soort meta-niveau gelukt is, maar dat daarmee de charme van Polen verloren dreigt te gaan. Een summer school is een leuke ervaringen, maar die in Lublin ontbeerde structuur. Mijn Pools is beslist verbeterd, maar ook hier zijn de boeken helaas niet goed als naslagwerk te gebruiken. Later op de avond zijn we het erover eens dat die in Warschau en Germersheim er vooralsnog met kop en schouders bovenuit steken.<\/p>\n

<\/h2>\n

Rest mij nog om straks mijn waterkoker weg te gooien, want het drinkwater in Polen is (overal) bikkelhard. Het laatste kopje was geheid spierwit. Mijn reis gaat nog verder, maar mijn Poolse avontuur hield aan de grens op.<\/p>\n

<\/h2>\n

17 augustus 2019, Lodz again<\/h3>\n

<\/h2>\n

Bij het ontbijt neem ik alleen afscheid van Eric, die me snel zijn e-mail-adres toeschuift. Phillip is een langslaper, dus dat is niet verbazingwekkend. Marion heeft een afspraak bij de kapper. Jef, de Nederlander eet thuis, maar heb ik gisteren ook niet gezien. Dat vind ik wel jammer.<\/p>\n

<\/h2>\n

Na het ontbijt stap ik in mijn auto, die al die tijd bij de universiteit geparkeerd stond. Het studentenhuis staat in de dure rode strefa (=zone), de universiteit in de goedkopere groene en de universiteitsbibliotheek staat er net buiten en daar kan je gratis parkeren. Ik heb vanochtend nog met Oscar gesproken, die in de kamer naast de mijne slaapt. Ik ben klaar voor vertrek. Verdieping voor verdieping breng ik mijn bagage naar beneden en dan ga ik de laatste keer omhoog om mijn laptop op te halen. Om tien uur zit ik in de auto mijn navigatie in te stellen. Mijn navigatie stuurt me alle kanten op behalve de goede. Gelukkig weet ik nog hoe ik de stad in gereden ben en op de snelweg is ie helemaal wakker. Tussen Lublin en Warschau kan ik mooi kijken of ze al opgeschoten zijn met de wegwerkzaamheden. Als je op Google opzoekt, hoe lang je ergens over rijdt in Polen, tel er dan gerust een uur extra bij op voor slecht wegdek. Vooral de rechter rijbanen zijn een en al hobbel. Pas na Warschau was het leed geleden, maar dan zit ik aok al twee uur in de auto. Voorbij Warschau drink ik op een terras lemonada met koffie. Een vreemde combinatie. Ik lust het allebei, maar samen vind ik het niet echt geslaagd. Twee uur later rijd ik de parkeergarage van het hotel in. Dat is maar goed ook, want mijn ogen tranen van al dat lezen van de afgelopen week.<\/p>\n

<\/h2>\n

\u00a0<\/p>\n

 <\/p>\n

<\/h2>\n

Ik had me voorgenomen om in Lodz het palmenhuis te bezoeken, maar dat is me niet gegeven. Ik stap in tram nummer acht, zoals de receptionist van het hotel heeft verteld, maar merk na vijf haltes dat ik de verkeerde kant op ga. Ik moet twintig minuten wachten op de tram de andere kant op en ondertussen verloopt mijn kaartje, want dat is maar 20 minuten geldig. De trambestuurder moet regelmatig uitstappen om met de hand! de wissels om te zetten. Wat zit er hier toch een verschil tussen de steden. Toch heb ik er onderweg juist over nazitten denken dat door al de moderniseringen Polen hard bezig is zijn charme te verliezen. Het Palmenhuis is me niet gegeven. Eerst moet ik om het park heen lopen, want de ingang zit natuurlijk niet aan de kant van de tramhalte, om vervolgens te merken dat ik geen contant geld bij me heb en er dus helemaal niet in kom. Ik loop door een groot winkelcentrum, waar ik veel te lang bij de Empik (Polens grootste boekhandelketen) blijf hangen, terug. Ik besluit eerst in het hotel een camembert-burger te eten en dan naar de manifaktura te aan. Dat is een omgebouwde textielfabriek, waar nu musea, shoppingmalls, een markt, een dansschool, een bowlingcentrum enz. in zitten.<\/p>\n

<\/h2>\n

De warme kaas spuit uit de burger. Ik zit helemaal onder en durf niet meer over straat. Een Duitse vrouw raadt me aan om er meel op te doen en dat twee uur in te laten trekken voor ik de jurk in de wasmachine stop. We raken aan de praat en er blijft geen tijd meer over om naar de Manifaktura te gaan. De vrouw heeft haar dochter naar Polen gebracht, daar haar vriendin in Polen ging trouwen. Dat duurt hier meerdere dagen! Ik heb nog net genoeg tijd om met mijn boodschappenlijstje naar de Biedronka aan de overkant te hobbelen: Earl grey thee met citroensmaak, Poolse Wedelchocolade, Pastet, Schmaliz en Poolse honing. Op de Schmaliz (smeerbare kaantjes) na. Ik stuur de mensen in Lublin nog even wat foto\u2019s, zoals beloofd. Hier in Lodz heb ik amper foto\u2019s gemaakt. Het is de derde keer dat ik hier een stop over maak. Het is een studintikoze, sfeervolle stad.<\/p>\n

<\/h2>\n

Vandaag heb ik twee dingen gezien, die ik nog nooit eerder heb gezien: een gouden auto en een Poolse auto met een rood nummerbord. Met het eerste bedoel ik niet een soort Mercedes met gold metalic kleur. Nee, dit was gewoon de kleur van een trouwring van voorbumper tot achterbumper. Dat rode nummerbord (Wit met rode letters) moet ik nog uitzoeken. Misschien hebben ze hier ook eendags-kentekens ??? Overigens begin ik ook te vermoeden dat je hier tegen betaling zelf een aantal letters van je kenteken mag bepalen, maar dan wel achter de afkorting van de wowojdschap (= administratieve eenheid), waardoor het er toch wel een beetje typisch uitziet.<\/p>\n

<\/h2>\n

Onderweg heb ik meer dan drie uur naar radio plus uit Warschau geluisterd. Als er vier Poolse nummers voorbijkwamen, was het veel. Ze draaien wel veel Franse muziek. Opvallend. Maar de eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat het een vakantiemagazine was, dus het kan toeval zijn. Maar de onderwerpen waren Krakau, Afrika en Mongoli\u00eb. Dat verklaart nog niet veel.<\/p>\n

<\/h2>\n

16 augustus 2019, diploma<\/h3>\n

<\/h2>\n

Gisteravond een paar dingen opzijgeschoven, die belangrijk voor mij waren en de gemiste lessen ingehaald, mijn aantekeningen uitgewerkt en geleerd voor de toets. Wat een ontgoocheling vanochtend. We kregen nogmaals een toets over de stof van vorige week onder het mom van herhaling (repetiticja). Ik baal als een stekker, want dan had ik gisteravond verder kunnen schrijven aan het artikel, dat bij mijn scriptie hoort. Voor Irina is het nog erger. Ze zit pas een week bij onze groep en heeft die stof op z\u2019n best vorig jaar gehad, maar toch kopen we in de pauze een grote fles prosecco, voor de docente als afscheidscadeau. Ze is blij verrast. Vermoedelijk komen de doosjes Merci zo langzamerhand haar neus uit.<\/p>\n

<\/h2>\n

Na de toets mogen we verzoeknummers indienen. Sara blokkeert op gzyby, op mijn verzoek wordt uitgelegd wanneer je voor de uitgang -to moet kiezen i.p.v. -ono (als de basis van het werkwoord uit \u00e9\u00e9n lettergreep bestaat) en we kijken nog een keer naar de uitgang van getallen, groter dan vijf in de diverse naamvallen tot Sara een compleet opzoekschema van internet tevoorschijn tovert. Daar hebben we meer aan.<\/p>\n

<\/h2>\n

<\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u>\u00a0\u00a0\u00a0<\/u><\/u><\/u><\/u><\/p>\n

<\/h2>\n

Vanavond bij de kolancja is de diploma-uitreiking, maar Marion en ik hebben afgesproken het samen in het Joodse restaurant te gaan vieren. Sara gaat als eerste naar huis. Ze vertrekt vandaag, dus we drinken nog even lekker een kop koffie op het dakterras van het congrescentrum. Daar zit je achter glas uit de wind. Het doet aan een strandtent denken. Als Sara vertrokken is, blijkt ook mijn kamergenootje Sara weg te zijn, zonder boe of bah te zeggen. Vermoedelijk is ze een kamer opgeschoven. Nu Sara I weg is, is er bij haar landgenote op kamer ruimte.<\/p>\n

<\/h2>\n

Ik draai nog een laatste rondje voor souvenirtjes. Eigenlijk heb ik al iets voor iedereen, maar dit zijn van die dingen, waar je spijt van krijgt als je ze niet meeneemt. De docente heeft ons uitgenodigd voor een folkloristische dansavond. We zouden vanavond om 21.00 uur bij de lasershow bij de fontein verzamelen, maar we zijn er pas om 22.00 uur. Het is heel druk in de stad, want het is het begin van de jaarmarkt (Jagolonenmarkt) We lopen de rest van de groep mis. Het is een dag met veel omarmingen. Alleen Eric en Phillip zie ik morgen nog bij het ontbijt.<\/p>\n

<\/h2>\n

<\/h2>\n

<\/h3>\n

<\/h2>\n

15 augustus 2019, Zamo\u015b\u0107<\/h3>\n

<\/h2>\n

Bij mij in het dorp werkt een man, Pan Mateusz, die uit de stad Zamosc komt, anderhalf uur rijden van Lublin. Hij had mij op het hart gedrukt zijn geboortestad te bezoeken. Vandaag is het St. Maria, een erkende feestdag in Polen en samen met Marion rijd ik er heen. Van tevoren heb ik de bezienswaardigheden op internet bekeken. Het eerste wat mij opvalt is dat dit de stad is van Rosa Luxemburg, iemand waarover ik tijdens mijn opleiding een paper heb moeten schrijven. Haar plaquette is van het desbetreffende huis verwijderd. Met linkse politiek geassocieerd worden is in Polen echt not done en Rosa Luxemburg was een voorvechtster in het socialisme. Ze werd daarom later in Berlijn vermoord.<\/p>\n

<\/h2>\n

Maar er is meer te zien in Zamosc: Als je op de Rynek komt valt allereerst het stadhuis met imposante trappen en een 52 meter hoge toren op. Daar is net een kranslegging aan de gang met politieke parade aan de gang. Het hele plein is gevuld met militaire auto\u2019s en pantservoertuigen waar kinderen en volwassen kinderen op mogen klimmen.<\/p>\n

<\/h2>\n

<\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u>\u00a0\u00a0<\/u><\/u><\/u><\/u><\/p>\n

<\/h2>\n

\u00a0<\/p>\n

 <\/p>\n

<\/h2>\n

Naast het stadhuis staat een rij vrolijk gekleurde huizen, die de Armeense huizen worden genoemd. De stad is verbonden met Armeni\u00eb, zoals we later in het gemeentelijk museum zien. We passen ons aan en gaan tussen de middag in een Armeens restaurant eten. Marion wil eerst de synagoge zien en daarna lopen we langs het bastion van de stad. Op sommige plaatsen zitten daar winkeltjes in, die zo totaal niet in het beeld passen dat het op onze lachspieren werkt. Je kunt er ook op klimmen en van het uitzicht over de stad genieten. Daar moet je wel een kaartje voor kopen. We zijn geen kassa tegen gekomen, maar worden wel door een boze dame ontvangen. Geen haar op ons hoofd, die erover nadenkt nog een keer de trappen af en op te gaan.<\/p>\n

<\/h2>\n

We bezoeken een winkeltje met mooi Pools aardewerk. Als je daar iets van koopt moet je het decornummer onthouden, dan kan je de volgende keer iets met hetzelfde stipje of bloemetje kopen. Ik heb decor nummer 41 en dat wordt hier niet verkocht. Marion slaagt wel.<\/p>\n

<\/h2>\n

Aan het eind van onze tocht zoeken we het paleis op, maar dat is vervallen en wordt vooral als parkeerplaats gebruikt. Het park ernaast is mooier! We rijden weer naar Lublin. Onderweg nemen we een lifter mee, die al na een paar minuten in slaap valt en bij het uitstappen merkt, dat zijn benen ook slapen, waardoor hij zowat uit de auto valt.<\/p>\n

<\/h2>\n

Zamosc was de moeite waard. Pan Mateusz had gelijk!<\/p>\n

<\/h2>\n

<\/p>\n

<\/h2>\n

14 augustus 2019, dubbele lessen<\/h3>\n

<\/h2>\n

De film die gisteren vertoond is heette sercze (= hart) en ging over de eerste harttransplantatie, die in Polen uitgevoerd is. In de grammatica-lees wordt de grammaticale tijd van een tweede werkwoord in een zin, die met Gsyby (=Indien\/als) begint. Dat moet of in de conjunctief of in de verleden tijd staan, maar dan wel met een dokanane (voltooid) werkwoord, zodat je de als het ware de toekomst uitdrukt.<\/p>\n

<\/h2>\n

Vanmiddag zijn er extra, individuele lessen. We gaan vandaag acht uur door, als compensatie voor de vrije dag van morgen. Dat is heel gewoon weet ik inmiddels, maar ik spijbel een uurtje en duik het zwembad in. Daarna had ik koffie willen gaan drinken boven op een mooi uitzichtpunt, maar ik laat me tegenhouden door een fikse regenbui.<\/p>\n

<\/h2>\n

Acht uur les betekent weinig vrije tijd. Ook het geplande souvenirtjes kopen van vandaag schiet erbij in. Ondertussen ben ik een schema aan het maken met per naamval de getallen onderverdeeld naar manlijk animante en non-animate, vrouwelijk, onzijdig, groep met \u00e9\u00e9n man en overige groepen. Sommige kolommen kun je zo verbergen. Door het spijbelen zal ik het alleen moeten afmaken. Eigen schuld, dikke bult.<\/p>\n

<\/h2>\n

13 augustus 2019, drukkerijmuseum<\/h3>\n

<\/h2>\n

Gisteravond was er weer een dans-workshop. Mijn kamergenote is erheen geweest en komt enthousiast terug. Hier wordt niet alleen de Polonaise geleerd, maar ook andere Poolse dansen komen aan bod. Ik moet het even aan me voorbij laten gaan. Ik moet voor mijn studie in Nederland een deadline halen en ik zit op schema\/in de flow en zolang ik hier ben krijg ik hulp van iemand, die ik goed gebruiken kan, dus ook de film van vanavond, die me door Sara nadrukkelijk wordt aangeraden, zit er voor mij niet in. Dat betekent niet dat ik helemaal niets bijzonders doe. Ik beperk me echter tot de middagen.<\/p>\n

<\/h2>\n

Vannacht heeft het hier zo hard geregend dat we midden in de nacht de ramen zijn gaan dichtdoen. Op de gang was dat niet gebeurd, dus stonden er vanochtend grote plassen in het trappenhuis. Het is eindelijk heerlijk koel.<\/p>\n

<\/h2>\n

In de les luisteren we naar een maf liedje Spis, van Taeusz Chyla, waarin allemaal koosnaampjes in de tweede naamval verwerkt zitten. Verder besteden we aandacht aan het tegenwoordig deelwoord. Dat deden we eerder al voor werkwoorden in de onvoltooide tijd (NDK). Dan zet je achter de derde persoon meervoud een c. Nu deden we het bij voltooide werkwoorden (DK=Dokonane). Dan zet je achter de derde persoon enkelvoud van de verleden tijd szy als er twee medeklinkers voorstaan, of vervang je de laatste letter door wszy als er maar \u00e9\u00e9n medeklinker op het eind staat. Het is echt heel simpel, als je tenminste in staat bent om te zien of het werkwoord onvoltooid of voltooid is.<\/p>\n

De lezing gaat over tolerantie in Polen en wordt verzorgd door dezelfde enthousiaste man als gisteren. Toen had hij allemaal mooie dia\u2019s van kerken en nu toont hij prachtige foto\u2019s van kastelen. Hij laat ook een boek rondgaan over de unie Lubelski, waar hij waarschijnlijk aan mee heeft geschreven. Dat is al even schitterend. Maar hij heeft ook leuke verhalen. Zo leefden er vroeger, rond de middeleeuwen een grote groep moslims in Polen. Pruisen was de eerste Lutherse provincie en in de tijd dat het nog gewoon was dat een vorst het geloof voor een heel volk bepaalde, was er \u00e9\u00e9n vorst, die de uitspraak deed dat als je je daar niet in kon vinden, je maar naar Polen moest gaan omdat je dan je eigen religie kon kiezen.<\/p>\n

<\/h2>\n

Polen heeft zijn eigen gouden eeuw beleefd. Een vorst liet z\u2019n leger op \u201cgouden\u201d schoenen lopen en die lieten ze na vertrek in een veroverd gebied achter om de bewoners de ogen uit te steken. Dit verhaal kan toch zo in een boek van Stefan M\u00f6ller?<\/p>\n

<\/h2>\n

Tussen de grammatica-les en de lezing door heb ik kort contact met mijn moeder. Mijn nichtje is er op bezoek zodat we even kunnen video-bellen. Ik heb mijn hoogbejaarde moeder al een maand niet gesproken, maar wel overal vandaan een kaartje gestuurd, behalve vanuit de Oekra\u00efne. Zoveel souvenirs als ze er verkochten, een ansichtkaart was daar niet bij.<\/p>\n

<\/h2>\n

<\/p>\n

<\/h2>\n

Vanmiddag ben ik nog een keer naar het drukkerij-museum gegaan. Neem van mij aan dat kun je overslaan. Op de benedenverdieping was een expositie over een dichter. Of dat een permanente expositie is weet ik niet. Hij is volledig in het Pools en het lukt me wel om het te lezen, maar omdat ik nog nooit van de dichter had gehoord, zei het me verder weinig. Op de bovenverdieping is een expositie met poppen van beroemde adelijken en geestelijken. Die is wel leuk, maar om nou speciaal daarvoor naar dat museum te gaan, lijkt me de moeite niet waard. Als je het pers\u00e9 toch wilt doen: op dinsdag gratis toegang. Dat was meer geluk dan wijsheid, maar ik had nu in ieder geval de frustratie \u201cDat was zonde van mijn geld\u201d niet. Het verband met de drukkerij ontging mij.<\/p>\n

<\/h2>\n

<\/p>\n

Ik heb uiteindelijk maar een terrasje opgezocht en een Gofry (wavel) met fruit gegeten en daarna ben ik via een boekhandel naar huis gekuierd. Ik wilde een Pools stripboek of een graphic novel kopen. De prijzen van die laatste liggen hier rond de 10 euro. Bij ons ben je tussen de 20 en de 30 Euro kwijt. Door het hybride karakter (tekst en beeld), kunnen ze de beginnend lezer op weg helpen. Ik ben echter door de knie\u00ebn gegaan voor een rijk ge\u00efllustreerd jeugdboek.<\/p>\n

<\/h2>\n

12 augustus 2019, Basiliek<\/h3>\n

<\/h2>\n

Gisteren op de terugweg deed de chauffeur het licht uit waardoor ik niet meer kon lezen. In plaats daarvan heb ik lang zitten nadenken over vrijheid. Het bezoek aan Lviv heeft iets met me gedaan, maar ik kan het nog niet verwoorden. We gaan weer terug naar de alledaagse routine.<\/p>\n

<\/h2>\n

Kevin is terug naar Amerika en zijn plaats is ingenomen door Irina uit Moskou, die al voor de achtste keer hierheen gekomen is voor een summerschool. Ze heeft aan het conservatorium orkestgeschiedenis gestudeerd, is ge\u00efnteresseerd in een Poolse componist waar ik nog nooit van gehoord heb en publiceert daar over. Om alle bronnen te kunnen benutten is ze Pools gaan leren.<\/p>\n

<\/h2>\n

De les bestaat uit twee delen: namen van dieren en de geluiden die ze maken plus abstracte woorden zoals solidarnosc. We kregen huiswerk op, maar toen we dat snel samen in de klas maakten, kregen we er nog twee oefeningen bij. De lezing erna gaat over christianiseren. Er komen prachtige beelden van kerken voorbij. De spreker is heel enthousiast maar vergeet zijn belofte aan de nieuwkomers om langzaam te spreken, of\u2026. dit is voor hem langzaam, maar dan zal hij niet best te verstaan zijn als hij gewoon spreekt. Ik ben in de stemming en ga meteen na de les een kijkje nemen in de basiliek van Lublin. Het publiek bestaat uit twee groepen: mensen met fotocamera\u2019s en mensen, die op hun knie\u00ebn naast de kerkbank liggen. Het doet me denken aan de Oekra\u00efners, die gisteren na de grenscontrole op hun knie\u00ebn vielen om god te danken en de man, die in de bus naast mij zat en regelmatig een kruisje sloeg. Het duurde even voor ik door had dat we dan langs een kerk of kapel redden.<\/p>\n

<\/h2>\n

<\/p>\n

 <\/p>\n

<\/h2>\n

Het is mijn bedoeling om ook meteen het drukkerijmuseum in die straat te bekijken. Dat is op maandag gesloten. De mevrouw verontschuldigt zich zo vaak dat het bijna g\u00eanant is.\u00a0\u00a0In plaats daarvan beland ik op een terrasje met een Thais kersen-annanas-ijsje.<\/p>\n

<\/h2>\n

11 augustus 2019, Lviv<\/h3>\n

<\/h2>\n

Het is een verademing om weer eens in een bed te slapen waar je niet uitrolt als je je omdraait. Het studentenhuis is 100 jaar oud en die sfeer proef je, maar het is de Polen ook toevertrouwd om nieuwe ruimtes met zulke donkere meubels in te richten dat ze er in onze ogen direct ouderwets uit zien.<\/p>\n

<\/h2>\n

\u00a0<\/p>\n

 <\/p>\n

<\/h2>\n

Het eerste wat bij het ontbijt opvalt is de vrolijke achtergrondmuziek. Die vrolijke muziek hoor ik later in de stad op diverse plaatsen terug. Aan het ontbijt kan ik niet iets typisch van het land ontdekken, of het moet de vriendelijkheid van het personeel zijn. Het was mijn bedoeling om om negen uur in de stad te zijn, maar een dikke regenbui zorgt ervoor dat ik eerst mijn boek uitlees. Dat had ik gisteren in de bus in mijn tas gestopt om van de natuur te kunnen genieten.<\/p>\n

<\/h2>\n

Ik loop, geholpen door bruine wegwijzers in twee talen, naar de Rynok in de hoop daar een van de city-tour-wagentjes aan te treffen, die ik gisteren langs heb zien rijden. Op internet had ik een reisgids voor als je maar een dag in Lviv bent, gevonden, maar die ging van kerk naar kerk en dat is op zondag niet de handigste optie. In de kerken zijn enorme hoeveelheden gelovigen en voor de kerk staan ook grote groepen mensen. Dat zijn niet mensen, die buiten naar de preek staan te luisteren, maar allemaal toeristen, die een gids volgen.<\/p>\n

 <\/p>\n

<\/h2>\n

Het karretje, dat ik zocht heb ik snel gevonden, maar de bestuurder is niet bereid om te gaan rijden voor het vol is. Ik wacht een kwartiertje en ga dan zelf op verkenning uit. Met de Rynok als uitgangspunt loop ik in een soort klaverblad door de stad. Het loont om de achterkanten van kerken te bekijken. Je ziet er mooie muurschilderingen, gezellige markten enz.<\/p>\n

<\/h2>\n

De marktkraampjes staan zo dicht op elkaar dat je er geen foto\u2019s van kan maken. Er wordt veel borduurwerk aangeboden, WC-papier zodat je met Poetin je billen af kan vegen, bont-achtige bodywarmers, dikke sokken, namaak ID-kaarten van Hitler en mensen, die ik niet herken plus sieraden en schilderijen. Deze markt is op toeristen gericht. Ik hoop dat die toeristen ook de moeite nemen om naar boven te kijken, want boven alle op zondag geopende winkels met o.a. heerlijk gebak zijn schitterende gevels te zien. Ondanks het toeristische aanbod heb ik niet het idee dat de stad overlopen is door toeristen. Op de Rynok staan weliswaar veel terrasjes (en barretjes), maar je bent al gauw in een deel van de stad, waar je de sfeer kan proeven zonder Engels of Pools te horen.<\/p>\n

<\/h2>\n

<\/u><\/u><\/u><\/u>\u00a0\u00a0<\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/u><\/p>\n

<\/p>\n

 <\/p>\n

<\/h2>\n

Als ik de afstand naar het centrum vergroot kom ik bij de stadsmuur waar allemaal verkoopstandjes voor de plaatselijke kersenlikeur staan. Aan mij is het niet besteed, want ik doe een maandje alcoholvrij. Ik vind het VVV in een oude tram met daarachter de boekenmarkt. In de verte schittert een rood dak: de brandweerkazerne. Brandweerlieden staan in Lviv na een grote stadsbrand op een voetstuk. Naast de kazerne ligt een hypermoderne speeltuin, terwijl door de straten vierkante gele busjes met blauwe gordijnen en knusse trammetjes het openbaar vervoer verzorgen. Soms rijden ze met de motorkap open, wat er nog ouderwetser uit ziet. Er zijn ook exemplaren met ventilatoren achterin, die klinken als een kapotte mixer. Maar er rijden ook geledewagens met een katrol aan de achterkant: de trolleybussen van Lviv. Contrasten alom. Wie mij niet kent: Ik heb bijna 15 jaar in het OV gewerkt en fotografeer bijzondere bussen altijd voor oud-collega\u2019s.<\/p>\n

 <\/p>\n

<\/h2>\n

Na vier uur lopen laat ik me neer in een soort treintje. Ik wil het paleis zien en heb geen zin in een klim. Het is bloedheet in het treintje en ik zie de mensen voor mij \u00e9\u00e9n voor \u00e9\u00e9n slachtoffer worden van de hitte. Ik had net een alcoholvrije cocktail met ijs gekocht en zing het nog wel even uit door regelmatig bij te vullen uit mijn grote fles bronwater. Het treintje hobbelt te erg om foto\u2019s te maken, maar ik krijg nog wel een mooi stuk buiten het centrum te zien. Achter de oude opera ligt een mooie boulevard met Linden (Lipowa). Hier vermaken de mensen uit Lviv zich. Het ziet er gezellig en uitnodigend uit. Toch heb ik dat gevoel niet. Door de strenge grenscontrole heb ik een eiland-gevoel. Ik kan niet op ieder gewenst moment vertrekken.<\/p>\n

<\/h2>\n

Na mijn ervaring van gisteren heb ik voor de zekerheid een tweede buskaartje gekocht en vertrek ik bewust vanaf een punt waar ik alternatieven heb. In plaats van souvenirtjes te kopen besteed ik 200 H. aan een taxi en van de rest koop ik iets te eten. Ik heb nog 5H over, precies genoeg over om een keer naar de WC te gaan.<\/p>\n

<\/h2>\n

<\/p>\n

\u00a0<\/p>\n

<\/h2>\n

Er komen twee afgeschreven Duitse tourbussen aan rijden. Bijna alle passagiers zijn Oekra\u00efners. Dat geeft veel gedoe aan de grens. Ze moeten allemaal vertellen waar ze gaan overnachten, laten zien dat ze genoeg geld bij zich hebben en als ze in de EU willen gaan werken, moeten ze nog meer documenten overleggen. Regelmatig wordt er na gebeld of het klopt.\u00a0\u00a0Elkaar helpen komt op een strenge reprimande de staan. De bus moet helemaal leeg. Alle bagage wordt gescand en een buschauffeur gooit onparlementair jassen en tassen, die zijn achtergebleven in de bus op straat. Uiteindelijk rijden we drie uur later met vijf passagiers minder verder. Twee kilometer later worden we door de Poolse politie aan de kant gezet. De twee buschauffeurs gaan mee en er komt er maar \u00e9\u00e9n terug. De eerste chauffeur, die enorm van inhalen hield, zien we niet meer terug. Met een plaspauze van nog geen vijf minuten bij een bushalte ergens aan de kant van de weg (zonder WC\u2019s) zijn we om elf uur in Lublin. Ik stap precies uit op de bushalte waar de bus naar Plac Litevski stopt en ben blij dat mijn kamergenote de deur niet op slot heeft gedaan.<\/p>\n

<\/h2>\n

10 augustus 219, ” de grens over”<\/h3>\n

<\/h2>\n

Gisteravond was er een concert, of een afscheidsfeestje voor de vertrekkenden met muziek, zo je wilt. Daar ben ik niet naar toe gegaan, want ik wilde vroeg naar bed. Om kwart voor vijf ging de wekker namelijk weer. Om half zes stond ik op de bushalte en tien minuten later op het busstation. De groep gaat op excursie naar Warschau, maar ik ga niet mee. Twee jaar geleden heb ik daar gestudeerd en ik denk niet dat ik veel lol ga beleven aan een dagje Warschau, waarbij je meer in de bus zit dan in Warschau bent.<\/p>\n

<\/h2>\n

In plaats daarvan heb ik besloten Lviv te bezoeken. Dat ligt in de Oekra\u00efne e heette vroeger Lemberg en mijn meisjesnaam is Leemborg, vandaar. Een paar studiegenootjes hadden belangstelling om me te gaan, maar toen puntje bij paaltje kwam, haakten ze af. Via Goeuro.com boek ik een retourtje. Dat is een supersite, die treinen, vliegtuigen en busritten vergelijkt en waar je vervolgens meteen kan boeken. De site is inmiddels van naam veranderd, maar als je dit intikt, word je doorgeschakeld.<\/p>\n

<\/h2>\n

Ik kom er al snel achter dat ik de bordjes op de bussen uit de Oekra\u00efne niet kan lezen. Boven de deur van het busstation hangt een lichtkrant waar maar \u00e9\u00e9n bus met dezelfde vertrektijd op staat, maar die gaat niet naar de Oekra\u00efne. De eerste buschauffeur schudt nee en de tweede roept dat hij naar Warschau gaat. Het is een komen en gaan van bussen, maar vier uur later sta ik er nog.<\/p>\n

<\/h2>\n

Inmiddels heb ik kennis gemaakt met Renate, die op dezelfde bus wacht. Het is een Poolse, die als verpleegkundige in Duitsland heeft gewerkt. Ze heeft via een reisbureau geboekt en krijgt mondjesmaat informatie als ze opbelt. De bus is met vertraging uit Gdynia vertrokken. Dat is meer dan men ons op het busstation kan vertellen. De busmaatschappij zelf hanteert kantoortijden en is in het weekend niet bereikbaar. We besluiten nieuwe kaartjes te kopen (40 ZL) voor de volgende bus. Die zal er twee uur langer over doen. (Zes i.p.v. vier uur), maar wachten lijkt geen zin meer te hebben.<\/p>\n

<\/h2>\n

We rijden via Zamosz en door een klein stadje dat tussen Zamosz en de grens ligt en waar de gezelligheid vanaf straalt. Naarmate we dichter bij de grens komen adverteren winkels meer met taks free en in twee talen. Hieronder even een foto. Je moet systematisch letters in je hoofd vervangen. Onze P is de R. Mapket staat dus voor Market. Onze F is een rondje met een streep recht naar beneden. Ik koop een fles Kefit (iets tussen karnemelk en yoghurt) Dat schrijf je dus als ke\u0424ip. De H komt overeen met onze N. Het phi-teken uit de wiskunde blijkt de l te zijn, want die letterstaat twee keer in Lublin en de u in Lublin schrijf je als \u044e. Met de X met een streep naar beneden kan ik echter niet uit de voeten: \u0416 Ik vind het wel een leuke puzzel. Kijk zelf maar naar de Raiffeisen bank. Hadden wij vroeger ook! Rabobank is immers een samentrekking van Raiffeisen-Boerenleenbank. Gelukkig kan ik me het weekend met Pools prima redden.<\/p>\n

<\/h2>\n

<\/p>\n

<\/h2>\n

Maar voor het zover is, moet je eerst door twee grenscontroles. Ik heb wel gehoord van mensen, die 11 uur aan de grens stonden. Bussen krijgen voorrang, maar dan ben je nog minstens twee uur zoet. Als teenager ben ik naar Londen geweest, voor GB bij de EU kwam. De overeenkomsten zijn groot. Daarna word je teruggezet in de tijd. In 1985 en ik op huwelijksreis naar Hongarije geweest. Het beeld is hetzelfde, maar alles is keurig. Als je in Lublin op de bushalte staat hangen er soms wel zeven uithangborden aan \u00e9\u00e9n huis. Niets van dit alles. In de dorpen staan mooie kerken met zilveren en gouden koepels, die me doen denken aan een legpuzzel van Kiev, die ik vroeger had. Tussen de dorpen is niets. Het land is niet gecultiveerd. Het lijkt op enorme heidevelden zonder heide, of te wel ruimte. Als ik goed ge\u00efnformeerd ben, wonen in dit land iets meer dan vijfenveertig miljoen mensen, maar men is door de Krimoorlog de tel een beetje kwijtgeraakt.<\/p>\n

<\/h2>\n

Maar even over vieren sta ik voor het station van Lviv! De bus is onderweg diverse keren gestopt en Renate is al uitgestapt in de oude stad. Ik wil het busstation bekijken, zodat ik weet wat me te wachten staat op de terugweg. Ik kom terecht op iets wat op een gigantische kleedjesmarkt lijkt, maar ik ben bang dat het trieste verhaal is dat men wat afgedragen is nog probeert te verkopen om het hoofd boven water te houden. Eerst lijkt de stad vol dronken mensen, maar bij nader inzien zie ik dat veel mensen medische zorg hebben moeten ontberen en daarom niet fatsoenlijk kunnen lopen. Achter deze vlooienmarkt bevindt zich een echte markt, een bazaar, waar vooral de gedroogde vis (stokvis?) opvalt. Overigens heeft alles hier een koepeldak, van kiosk tot elektriciteitshuisje<\/p>\n

<\/h2>\n